Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες βρίσκομαι στην ίδια περίπου κατάσταση. Βλέπετε η 9η Φεβρουαρίου ημέρα εορτασμού της γλώσσας μας, της Ελληνικής, μου ξυπνά περίεργα συναισθήματα. Θέλω να γράψω γι αυτήν, θέλω να μοιραστώ μαζί σας το πως την αντιλαμβάνομαι, πως την εννοώ και πώς την εκτιμώ μα οι κουβέντες μού φαίνονται λίγες και ξύλινες.
Ψάχνω στα λόγια μεγαλύτερων και σπουδαιότερων να βρω το ίδιο με μένα συναίσθημα:
Ο Γιώργος Σεφέρης, όταν το 1963 τιμήθηκε με το βραβείο Νομπέλ, στην ομιλία του στην Σουηδική Ακαδημία θα πει: «Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. Δέχτηκε τις αλλοιώσεις που δέχεται καθετί ζωντανό, αλλά δεν παρουσιάζει κανένα χάσμα».
Κι ο Ελύτης στην αντίστοιχη ομιλία του το 1979, λέει: «Μου εδόθηκε, να γράφω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων. Παρ’ όλ’ αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και μ’ ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση, αντιστοιχεί και στην υλικοπνευματική οντότητα της χώρας μου. Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου».
Ο καθηγητής Μπαμπινιώτης εξηγεί: «Η γλώσσα δεν είναι ένα απλό εργαλείο. Είναι αξία. Δηλ. είναι ο πολιτισμός μας, η ιστορία, η σκέψη και η ταυτότητά μας. Η γλώσσα δεν είναι οι λέξεις της. Οι λέξεις υπάρχουν για να ονομάζουν τις έννοιες. Επομένως η γλώσσα συνδέεται με την σκέψη, τον νου, την νόησή μας. Μέσα από αυτά πλησιάζομε, αντιλαμβανόμαστε και ζούμε τον κόσμο. Η Ελληνική γλώσσα είναι μοναδική. Όχι γιατί είναι η δική μας, αλλά γιατί είναι η μόνη παγκοσμίως που έχει αδιάλειπτη συνεχή παρουσία 4.000 χρόνων. Κι άλλες γλώσσες υπήρξαν τόσο παλιές.
Η Ελληνική όμως, είναι η μόνη που ομιλείται από το 2.000 π.Χ. μέχρι και σήμερα. Σαράντα αιώνες ζωής, με αλλαγές βέβαια και διακυμάνσεις, αλλά με συνέχεια χρήσης ομιλίας. Αλλά και σαράντα αιώνες καλλιέργειας, γιατί η γλώσσα αυτή χρησιμοποιήθηκε από διανοητές του διαμετρήματος ενός Πλάτωνα και ενός Αριστοτέλη».
Ο καθηγητής Κορίνθιος, εμπνευστής του εορτασμού της παγκόσμιας ημέρας, συμπληρώνει: «Η γλώσσα είναι φορέας αξιών και αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο της πολιτιστικής ταυτότητας ενός λαού. Η ενιαία ελληνική γλώσσα και ο ελληνικός πολιτισμός αποτελούν τα σημαντικότερα συνεκτικά στοιχεία της ταυτότητας των Ελλήνων αλλά και μιας ευρύτερης δύσης. Οπότε αυτή η γλώσσα καθόρισε γενετικά και το ύφος του δυτικού πολιτισμού. Είναι μια ιερή παρακαταθήκη και ένα υλοποιό στοιχείο της ταυτότητας της Ευρωπαϊκής παιδείας. ….. Κάθε έθνος προσδιορίζεται από την γλώσσα του. Τις πολιτιστικές μας ρίζες δεν μας τις δίνει τόσο ο τόπος καταγωγής όσο η μητρική μας γλώσσα. Εκεί αισθανόμαστε σαν στο σπίτι μας….».
Ο Καναδός Ελληνιστής καθηγητής Ζακ Μπουσάρ επιμένει:
«Η ελληνική είναι η πρώτη γλώσσα που προσέφερε στην ανθρωπότητα την λογοτεχνία, το θέατρο, τις επιστήμες….. και όλο το λεξιλόγιο αυτό πέρασε στις άλλες γλώσσες……Η Ελληνική είναι η μητρική γλώσσα του Δυτικού πολιτισμού ….αφού η ορολογία πηγάζει από αυτήν. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η Ελληνική είναι και μια φιλοσοφία ζωής….. Γιατί είναι μια γλώσσα που δεν συγκρίνεται με καμία άλλη. Όλοι αυτοί που μαθαίνουν εδώ στο Μοντρεάλ, Ελληνικά, και που συνήθως είναι άνθρωποι που έχουν ήδη άλλα διπλώματα, ξέρουν πολύ καλά τι της χρωστάμε ως πολιτισμένοι άνθρωποι. Ξέρουν ότι η Ελλάδα είναι όχι το παν αλλά το επίκεντρο του πολιτισμού. Οι ρίζες, οι σκέψεις, ακόμα και η έννοια της γραμματικής, της ρητορικής, του γραψίματος είναι από τα ελληνικά».
Αλλά εκείνο που με το οποίο ταυτίστηκα πιο πολύ είναι μια κουβέντα του ξενιτεμένου πολυγραφότατου και πολύ γνωστού συγγραφέα Θοδωρή Καλλιφατίδη που γράφει : «Όταν πεθαίνουν γονείς και φίλοι, μένουν παιδικές αναμνήσεις και η γλώσσα. ….. Αυτή είναι η πατρίδα. Η γλώσσα. Όσο ζούσε η μάνα, έλεγα «Ελλάδα είναι η μάνα». Τώρα που δεν υπάρχει, τα ελληνικά είναι η πατρίδα».
Καθώς και με μια ανάρτηση στο διαδίκτυο:
«Ο γλωσσολόγος Νοαμ Τσόμσκι κατέδειξε ότι ……η γλώσσα που θ’ ακούσεις ως βρέφος και νήπιο, αυτή θα χαραχτεί στον εγκέφαλό σου.
Όσες και να μάθεις μετά, πατρίδα σου θα είναι η μητρική σου γλώσσα.
Η γλώσσα είναι ταυτότητα. Χωρίς εθνική γλώσσα είσαι άπατρις, είσαι ξένος σ’ ένα ξένο μέρος…… Χωρίς μητρική γλώσσα χάνεις ένα κομμάτι του πυρήνα σου, της ύπαρξης σου. ……»
Και αναθυμούμαι διάφορα ταξίδια μου σε απίθανα μέρη της υφηλίου.
Πως αιστάνθηκα όταν άκουσα ένα Λίβυο στην Βεγγάζη να αναφωνεί σε άπταιστα κρητικά: Ώφου, ώφου κρυγιότη!
Την χαρά και τον ενθουσιασμό που είχα όταν, στην εκδρομή στην Μέση Ανατολή, πριν από τους πολέμους των τελευταίων χρόνων, τότε που η Συρία ήταν ακόμα μια χώρα γεμάτη χαμογελαστούς ανθρώπους, έπεφτα πάνω σε ψηφιδωτά και επιγραφές γραμμένα στα Ελληνικά.
Την ευχαρίστηση που έπαιρνα στις τυχαίες συναντήσεις ανά τον κόσμο, με ανθρώπους που μιλούσαν την γλώσσα μου.
Την ανυπομονησία με την οποία διέσχιζα τον δρόμο έξω από ένα σπίτι στο Περού, που πάνω στον τοίχο του ήταν γραμμένο με κόκκινη μπογιά «Κόκκινος Πύργος», λαχταρώντας να ανταμώσω κάποιον ξενιτεμένο συμπατριώτη.
Το αίσθημα που μου δημιούργησε η φωνή της Μοσχολιού να τραγουδά ένα παλιό λαϊκό άσμα, ένα βροχερό βράδυ κάπου στο εξωτικό Μπελίζ.
Πραγματικά αυτές οι περιπτώσεις είναι από τις φορές που αισθάνθηκα την αδελφοσύνη με τον άλλο, τον ξένο, που μοιραζόμουνα όμως την ίδια κοινή γλώσσα, να περισσεύει.
Που αισθάνθηκα ότι ήμουν στο σπίτι μου κι ας ήμουν δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από αυτό.
