Λάζαρε πές μας τι είδες,
είς τον Άδη που επήγες.
Είδα φόβους είδα τρόμους,
είδα βάσανα και πόνους.
Παιδί, θυμάμαι να ξεκινούν έτσι, με την στροφή αυτή από τα κάλαντα του Λαζάρου, οι σχολικές διακοπές και οι συνακόλουθες ημέρες των Παθών. Ημέρες άπειρων νοικοκεράτων (από τις σπιτίσιες καθαριότητες μέχρι το φτιάξιμο των τσουρεκιών, των κουλουριών, των καλλιτσουνιών και των κόκκινων αυγών) αλλά και καθημερινών εκκλησιασμών, με καθολική συμμετοχή και περίσσια κατάνυξη.
Η λαϊκή παράδοση έχει πλέξει για τον φίλο του Χριστού, μια ολόκληρη ιστορία όμορφη μα και συνάμα τρομακτική. Γιατί προσπαθεί να μας κοινωνήσει τα κρυφά, τα αφανέρωτα. Και αφήνει υπόνοιες ότι αυτά τα άρρητα δεν θα είναι καθόλου της αρεσκείας μας.
Σύμφωνα με την παράδοση ο Ιησούς ειδοποιήθηκε εγκαίρως, ότι ο Λάζαρος είχε αρρωστήσει. Αν και βρισκόταν μακριά από την Βηθυνία όπου έμενε ο φίλος του, δεν βιάστηκε. Αντιθέτως άφησε να περάσουν δυό μέρες και μετά ξεκίνησε. Όταν έφτασε στην κατοικία του Λαζάρου, αυτός ήταν ήδη νεκρός. Η αδελφή του μάλιστα όταν ο Χριστός της ζήτησε να τον πάει στον τάφο και πρόσταξε να σηκώσουν τον βράχο που τον σκέπαζε, επισήμανε: Κύριε, μυρίζει. Είναι νεκρός ήδη εδώ και τέσσερεις ημέρες.
Ο Ιησούς διατάζει τον νεκρό να έρθει έξω στο φως. Κι αυτός… έρχεται. Παρουσιάζεται όμως, όπως ακριβώς τον θάψανε. Σκεπασμένος με τα σάβανα και με δεμένα τα πόδια και τα χέρια. Η σήψη έχει ήδη αρχίσει. Όμως το θαύμα επιτελείται. Ο Λάζαρος ανασταίνεται. Ο νεκρός γυρίζει στην ζωή.
Αν και είναι τώρα ζωντανός και έχει ξεφύγει από τον Άδη, ο βίος του δεν είναι εύκολος. Οι Ιουδαίοι που καταδιώκουν τον Χριστό κυνηγούν και τον ίδιο, που είναι από μόνος του μια ζωντανή υπενθύμιση του τί μπορεί να καταφέρει ο Ναζωραίος. Αλλά και το πέρασμά του από την μια ζωή στην άλλη έχει αφήσει σημάδια στο σώμα του Λαζάρου. Ο Ιησούς τον ανέστησε, αλλά δεν θεράπευσε τα τεκμήρια της τετραήμερης ταφής.
Ο νεκραναστημένος βρίσκει καταφύγιο στο Κίτιον, την σημερινή Λάρνακα, της Κύπρου. Είναι μακριά από τους διώκτες του και τα λουτρά με το νερό από τις κοντινές αλυκές, ανακουφίζουν τις δερματικές ασθένειες που τον βασανίζουν (λόγω της νεκρικής σήψης που είχε αρχίσει ήδη όταν τον ανέστησε ο Χριστός).
Ο Λάζαρος, διασώζουν οι πηγές, έζησε άλλα τριάντα χρόνια μετά την καινούργια του γέννηση (άλλα τόσα είχε ζήσει και πριν από αυτήν). Λέγεται όμως, ότι ποτέ δεν ξαναγέλασε. Μόνο μια φορά χαμογέλασε όταν είδε έναν άνθρωπο να κλέβει ένα κανάτι. Τότε σχολίασε πικρά, ότι το ένα χώμα κλέβει το άλλο χώμα. Έμεινε πλέον στην Κύπρο όπου θεμελίωσε την εκεί Χριστιανική εκκλησία και υπήρξε ο πρώτος της αρχιεπίσκοπος.
Ακούω παραλλαγές με τα κάλαντα του Λαζάρου από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Σε όλες επανέρχεται επιτακτικά η ερώτηση «πες μας τι είδες εκεί στον κάτω κόσμο». Η απάντηση τρομερή, μα ασαφής και αόριστη. Λέει ότι είδε πόνους, είδε φόβους, είδε βάσανα και τρόμους. Όμως δεν προχωράει σε λεπτομέρειες. Τα μυστικά, και τα κρυφά δεν πρέπει να φανερωθούν.
Ο λαός θεωρούσε το Σάββατο του Λαζάρου μέρα του θανάτου και της ζωής, προάγγελο της άλλης Ανάστασης. Διαβάζω ότι οι αγρότες δεν μάζευαν την σοδειά τους, γιατί φοβόντουσαν ότι οι καρποί έφεραν τον θάνατο μέσα τους. Οι γυναίκες όμως ζύμωναν ειδικά κουλούρια που έμοιαζαν με σπαργανωμένο άνθρωπο, τα Λαζαράκια. Στην θέση των ματιών έβαζαν δυό γαρύφαλλα. Έκαναν τόσα Λαζαράκια, όσα και τα παιδιά της οικογένειας. Και μια χαριτωμένη δοξασία υποστηρίζει ότι όταν βγήκε έξω από τον τάφο ο Λάζαρος, τεντώθηκε. Τότε έπεσαν από το σώμα του κάτι σκουλήκια που οι άνθρωποι τα μάζεψαν και τα ακούμπησαν πάνω σε φύλλα μουριάς, που αυτά άρχισαν να τα τρώνε με μεγάλη βουλιμία. Ήταν μεταξοσκώληκες.
Άραγε ήθελαν να δείξουν ότι όλα μεταλλάσσονται και ότι από κάτι άσχημο και θλιβερό μπορεί να βγει κάτι όμορφο και χρήσιμο; Θαυμάζω την ευρηματικότητα και την φαντασία των ιστοριών που μας έχουν παραδοθεί. Όλα τα ταιριάζουν για να δώσουν σημεία, μαθήματα, εξηγήσεις.
Παρατηρώ τον σημερινό κόσμο που ζούμε. Τα περισσότερα από τα έθιμα αυτά έχουν λησμονηθεί. Θα μου πείτε αφορούσαν μια κοινωνία που δεν υπάρχει πια. Όμως ήταν αποτέλεσμα παρατηρήσεων χιλιάδων χρόνων και μιας αγαστής συμβίωσης με την φύση και τα άλλα έμβια όντα δίπλα μας. Αναρωτιέμαι αν καταφέρουμε να ξαναβρούμε ποτέ αυτήν την αρμονία.
Το Σάββατο του Λαζάρου έχει περάσει πια και είμαστε ήδη στην μέση της εβδομάδας των Παθών. Θέλησα να μοιραστώ μαζί σας την ιστορία του φίλου του Χριστού και την νεκρανάστασή του. Μια ιστορία που εμένα προσωπικά με γοητεύει και με προβληματίζει-πολλώ λογιώ.
Οδεύουμε προς την Ανάσταση. Ας ευχηθούμε να την φτάσωμε με υγεία. Ας ευχηθούμε να μπορέσει ο κόσμος μας να ζήσει επιτέλους, χωρίς πολέμους, πανδημίες και κακότητες.
Χρόνια Πολλά συμπολίτες. Με το καλό και στο Πάσχα.
