Οι γυναίκες όλου του κόσμου ευγνωμονούσαι
Το 1978 είπανε να τον τιμήσουν. Με έναν ιδιαίτερο τρόπο όπως ιδιαίτερος ήταν κι αυτός. Παρουσία λοιπόν της συζύγου του, πειραματόζωο και θύμα του την σύστηνε ο ίδιος όσο ζούσε, πολλών επισήμων Αμερικανών και Ελλήνων φυτέψανε ένα κομμάτι από τον πλάτανο του Ιπποκράτη στην αυλή του Κορνέλ. Του νοσοκομείου της Νέας Υόρκης όπου πέρασε το σύνολο σχεδόν της εργασιακής του ζωής. Εκεί που είδε τους κόπους του, τις έρευνές του, να φέρνουν καρπούς. Εκεί που είδε δεκάδες, εκατοντάδες γυναίκες, να φεύγουν υγιείς εξ αιτίας του. Έχοντας προλάβει, χάρις σ αυτόν την τρίτη αιτία θανάτου στον γυναικείο πληθυσμό. Τον καρκίνο της μήτρας
Δεν ξέρω αν επιβιώνει σήμερα μετά από τόσα χρόνια στον κήπο του νοσοκομείου, αυτό το δέντρο. Δεν ξέρω αν μπολιάστηκε στον ξένο τόπο και θέριεψε μακριά από την πατρίδα του. Ο Γεώργιος Παπανικολάου πάντως, στο μέρος τούτο βρήκε απάγκιο και έδαφος γόνιμο για να θεριέψει και να τελειοποιήσει την θαυμαστή εργασία του.
Γεννήθηκε στην Κύμη της Εύβοιας το 1883. Το 1904 είκοσι ενός χρονών μόλις, παίρνει πτυχίο με άριστα από την ιατρική σχολή Αθηνών. Είναι ένας ευαίσθητος νέος με πολλά ενδιαφέροντα. Μαθαίνει συγχρόνως βιολί, ξένες γλώσσες, παρακολουθεί μαθήματα φιλοσοφίας και λογοτεχνίας. Μετά την στρατιωτική του θητεία καταφέρνει να κάμψει την επιθυμία του πατέρα του που τον θέλει γιατρό κοντά του στην Κύμη, και φεύγει για μεταπτυχιακά στον τομέα των φυσικών επιστημών και της φιλοσοφίας στην Γερμανία. Το 1910 ολοκληρώνει με εξαιρετική επιτυχία την διατριβή του, επιστρέφει στην Ελλάδα και παντρεύεται την Μάχη (Ανδρομάχη) Μαυρογένους. Εργάζεται για λίγο στο ωκεανογραφικό ινστιτούτο του Μονακό. Με την έναρξη των βαλκανικών πολέμων κατατάσσεται και υπηρετεί την πατρίδα. Εκεί ακούει από το στόμα Ελληνοαμερικανών συμπολεμιστών του ότι αν κάποιος ενδιαφέρεται για έρευνα η Αμερική είναι το ιδανικό μέρος.
Η συνέχεια μετά από αυτό μοιάζει μονόδρομος. Το 1913 το ζευγάρι φεύγει για τις Ηνωμένες πολιτείες. Στην αρχή περνούν μια περίοδο δυσκολίας και ανέχειας όπου αναγκάζονται να κάνουν διάφορες δουλειές-εκείνος να πουλά χαλιά, να δημοσιογραφεί και να παίζει βιολί, η Μάχη να ράβει κουμπιά σε ένα πολυκατάστημα. Τότε τον ανακαλύπτει ο διάσημος για την εποχή γενετιστής Τόμας Μόργκαν. Ο Μόργκαν έχει ακουστά τον νεαρό Παπανικολάου από την εποχή της διατριβής του στην Γερμανία, όταν είχε δημοσιεύσει τα πορίσματα του νεαρού μεταδιδακτορικού σε δικές του εργασίες. Τον συστήνει στους υπεύθυνους του Νοσοκομείου της Νέας Υόρκης, όπου και προσλαμβάνεται. Από κει βρίσκεται στο ανατομικό εργαστήριο του πανεπιστημίου Κορνέλ. Στο πανεπιστήμιο αυτό παραμένει για τα επόμενα σαράντα έξι χρόνια, μέχρι το 1960. Σκαρφαλώνει σε όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας ώσπου γίνεται ομότιμος καθηγητής της Κλινικής Ανατομίας-αν και δεν δίδασκε. Η έρευνα είχε γι αυτόν πρωταρχική σημασία και οποιοσδήποτε χρόνος μακριά από το μικροσκόπιο του ήταν χαμένος καιρός. Ακούραστος εργάτης της επιστήμης του, ψάχνει, ερευνά, ευρίσκει και εφευρίσκει.
Στην αρχή μελετά το κολπικό επίχρισμα κατώτερων θηλαστικών. Συσχετίζει την μορφολογία του με τον ορμονικό κύκλο και τις ανάλογες μεταβολές στην μήτρα και τις ωοθήκες των ζώων. Αργότερα μεταφέρει τις έρευνες και τις παρατηρήσεις του στις γυναίκες, με πρώτο και μόνιμο πειραματόζωο την γυναίκα του. Ανακαλύπτει ότι τα κύτταρα ορισμένες φορές αλλάζουν και έχει την ευφυΐα και την ευστροφία να εξηγήσει την αιτία της διαφοροποίησης αυτής. Ότι δηλ. αλλάζουν γιατί υπάρχει κακοήθεια.
Ήδη το 1928 κάνει την πρώτη του ανακοίνωση με τίτλο «νέα διάγνωση του καρκίνου». Γίνεται δεκτή με μεγάλη δυσπιστία. Οι συνάδελφοί του τον αποκαλούν «Έλληνα παραμυθά». Απαξιούν και μειώνουν τα συμπεράσματά του. Για κάμποσα χρόνια αφήνει στην άκρη τα επιχρίσματα και ασχολείται με ορμόνες και ενδοκρινολογία. Πάμπολλες γυναίκες απέκτησαν παιδιά χάρις στις μελέτες του. Το 1943 επιστρέφει στην πρώτη του αγάπη. Δημοσιεύει από κοινού με έναν γυναικολόγο την μονογραφία «Διάγνωσις του καρκίνου της μήτρας μέσω των κολπικών επιχρισμάτων». Επιτέλους, καταφέρνει να ακουστεί. Έτσι ώστε σιγά σιγά να γενικευτεί η διαγνωστική μέθοδος που φέρει το όνομά του -το τεστ παπ- σε όλον τον κόσμο. Εύκολο, σύντομο, φθηνό και χωρίς να προκαλεί πόνο. Με την χρήση του κατάφερε να μειωθεί το ποσοστό των θανάτων από καρκίνο στην μήτρα κατά 70%.
Το 1954 δημοσιεύει τον «Άτλαντα της αποφολιδωτικής κυτταρολογίας» θεμελιώνοντας έτσι έναν καινούργιο κλάδο στην ιατρική επιστήμη και ένα νέο πρωτόκολλο μελέτης του καρκίνου. Και είναι, λέει, τόσο εμπεριστατωμένες οι μελέτες του που το σύστημα ταξινόμησης που προσδιόρισε ο ίδιος, χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για την κατηγοριοποίηση των κυτταρολογικών επιχρισμάτων. Το 1960 παραιτείται από το Κορνέλ για να αναλάβει την διεύθυνση ενός αντικαρκινικού ινστιτούτου στο Μαϊάμι που θα έφερε το όνομά του. Πριν τα εγκαίνια όμως του κέντρου, που είχαν οριστεί να γίνουν την ημέρα των γενεθλίων του τον Μάϊο, πεθαίνει από έμφραγμα του μυοκαρδίου στις 19 Φεβρουαρίου του 1962.
Μέσα στον ωκεανό του διαδικτύου αλιεύω κάποιες σκόρπιες πληροφορίες που συμπληρώνουν και δίνουν χρώμα στο πορτραίτο του ανθρώπου που σκιαγράφησα σε λίγες γραμμές, παραπάνω.
Έφηβος, ενόσω ζούσε ακόμα στην Κύμη, χωρίς να φοβηθεί, πήγαινε καθημερινά φαγητό σε μια κοινότητα λεπρών που ήταν εγκατεστημένη σε κοντινή παραλία.
Φοιτητής, έγραφε στον πατέρα του. «Ιδανικό μου δεν είναι να γίνω ούτε πλούσιος ούτε ευτυχής, αλλά να εργαστώ, να δράσω, να δημιουργήσω να κάνω κάτι τι αντάξιο ανθρώπου ηθικού και δυνατού».
Αναγνωρισμένος επιστήμονας πια, αρνείται να αποκτήσει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την ανακάλυψή του. Δηλώνει πως δεν επιθυμεί να πληρωθεί με χρήματα για την συμβολή του στην επιστήμη και την ανθρωπότητα.
Συνειδητά αποφάσισε να μην αποκτήσει παιδιά, γιατί θεωρούσε τον εαυτό του ταγμένο στην επιστήμη και την έρευνα. Κατά την άποψή του οι πολλές ώρες που αφιέρωνε στην εργασία του δεν θα του επέτρεπαν να μεγαλώσει και να φροντίσει σωστά ένα παιδί.
Ο δρ Παπ ήταν ένας μικρόσωμος άνθρωπος λένε οι βιογράφοι του. Όσο όμως διαβάζω γι αυτόν, όσο μαθαίνω γι αυτόν τον αφιερωμένο υπηρέτη της επιστήμης, τον ευεργέτη της ανθρωπότητας, τόσο περισσότερο μεγαλώνει το μέγεθός του.
Κι ας μην του έδωσαν το Νόμπελ. Έχει κερδίσει το Νόμπελ της καρδιάς των γυναικών που θεράπευσε.
Mπεμπλιδάκη Αγγελική
ΥΓ. Σήμερα άκουσα στην τηλεόραση πως οι νεαροί απόφοιτοι ιατρικής του Κορνέλ δίνουν τον όρκο της επιστήμης τους, κάτω από έναν πλάτανο του Ιπποκράτη που είναι φυτεμένος στην αυλή του πανεπιστημίου.
Ακόμη μια φορά …
Ο καιρός και η ήρεμη θάλασσα δίνουν περισσότερες ελπίδες και πιθανότητες επιβίωσης, όσων τολμούν να σαλπάρουν σε σαπιοκάραβα, μικρά πλεούμενα, μικρές βάρκες ελπίζοντας να φτάσουν σε χώρες που πιστεύουν πως θα βρουν μια άλλη ζωή μακριά από πολέμους και θάνατο..
Ένα τέτοιο πλεούμενο εντοπίστηκε νότια της Κρήτης και οι επιβαίνοντες μετανάστες μεταφέρθηκαν αρχικά στο Καστέλι.. Εκει, για άλλη μια φορά αρχίζει το τρέξιμο της δημοτικής αρχής στο να βρεθεί χώρος υποδοχής, να βρεθεί κάθε ανθρώπινο δυναμικό για τη διαχείριση των 69 περίπου μεταναστών.. έχουμε ζήσει και έχουμε δει το ίδιο έργο αρκετές φορές και κάθε φορά βρισκόμαστε απροετοίμαστοι και ανεύθυνοι και ξαφνιασμένοι μπορώ να πω.
Έχουν ειπωθεί και έχουν γραφτεί τόσα πολλά, έχουν κατατεθεί προτάσεις, εισηγήσεις, έχουν αναγγελθεί προγράμματα σχεδιασμοί από τους υπευθύνους και να που φτάνει πάλι εκείνη η στιγμή, που μας χαρακτηρίζει η ανευθυνότητα, η προχειρότητα και η τσαπατσουλιά..
Οι 69 μετανάστες, ευτυχώς μικρός αριθμός , μεταφέρθηκαν στο κλειστό κολυμβητήριο στο Ακρωτήρι, ένα κτίσμα χρυσοπληρωμένο από τους πολίτες που το ρήμαξαν οι επιτήδειοι που στέκει εκεί χωρίς φως χωρις νερό να μας θυμίζει πως η αδιαφορία των αρχών και της πολιτείας το έχουν μετατρέψει σε ερείπιο η επιτρέπουν να μετατραπεί σε ερείπιο και φυσικά ουδείς ευθύνη φέρει..
Για άλλη μια φορά , οι μόνοι έτοιμοι , πρόθυμοι και πάντα διαθέσιμοι και με πρόγραμμα είναι οι εθελοντές των κοινωνικών ομάδων αλληλεγγύης, οι εθελοντές των Γιατρών του Κόσμου, του Ερυθρού Σταυρού, του Κοινωνικού ιατρείου και άλλων , που συνεργάζονται εποικοδομητικά αρμονικά και επιτυχημένα.
Είναι η μόνη σταθερή μονάδα δράσης σε αυτή τη κρίση και είναι πάντα διαθέσιμοι από επιλογή και όχι από ανάγκη που προκύπτει από τη άρχουσα θέση η ισχύ..
Ε.Μ
Στο πλαίσιο του προγράμματος “”Bridges to context related health and mental health services for refugees and migrants stranded in Greece” ομάδα των Γιατρών του Κόσμου προέβη σε κατά τόπους επισκέψεις στις δομές φιλοξενίας της Μαλακάσας, Ριτσώνας, Ελευσίνας, Θήβας, Σχιστού και Σκαραμαγκά προκειμένου να αξιολογήσει εκ νέου τις ανάγκες των μεταναστών και προσφύγων που διαβιούν σε αυτά, να συνομιλήσει με τους κατά τόπους φορείς επικαιροποιώντας την σχετική πληροφόρηση και να χαρτογραφήσει τέλος ενδεχόμενα κενά στην παροχή φροντίδας, κυρίως των πιο σύνθετων ιατρικών περιπτώσεων καθώς και των ασθενών ψυχικής υγείας.
