Είχα την τύχη να ταξιδέψω πριν κάμποσα χρόνια στην ευνομούμενη τότε Συρία. Τι καταπληκτικό ταξίδι! Σε μια χώρα πανέμορφη με πολλαπλά ενδιαφέροντα. Από όλα είχε. Θυμάμαι τους συνταξιδιώτες. Ένα ετερόκλητο πλήθος ανθρώπων με διαφορετικές αναζητήσεις ο καθένας. Ωστόσο αυτή η χώρα όλους μας κάλυψε. Ήθελες να δεις αρχαία; Είχε πάμπολλα. Με το τσουβάλι. Από προϊστορικές πόλεις μέχρι θαυμάσια διατηρημένες ελληνιστικές, μέχρι κάστρα των σταυροφόρων, μέχρι μουσουλμανικά τεμένη. Ήθελες φύση; Ήθελες χριστιανικά προσκυνήματα; Ό,τι αποζητούσε ο καθένας το έβρισκε εκεί. Και τέλος σύγχρονες πολιτείες με λαϊκό χρώμα. Τα καινούργια οικοδομήματα έμπλεκαν με τα παλαιά. Από την μια υπερπολυτελή ξενοδοχεία και από την άλλη παραδοσιακά σουκ*. Στους δρόμους να κυκλοφορούν αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού μαζί με κάρα και γαϊδουράκια. Στις πλατείες νερουλάδες και μικροέμποροι να διαλαλούν την πραμμάτεια τους.
Αλησμόνητη εκδρομή.
Μια μέρα βρεθήκαμε μαζί τη φίλη που συνταξιδεύαμε μέσα σε ένα μαγαζάκι στο παζάρι του Χαλεπιού. Μια στενή πρόσοψη σε έκανε να νομίζεις ότι και το εντός μέρος είναι αντίστοιχα μικροσκοπικό. Έμπαινες όμως μέσα και ξαφνικά βρισκόσουν στην σπηλιά του Αλλαντίν. Τεράστιος χώρος και παντός είδους εμπορεύματα. Από μαξιλαράκια και τραπεζομάντηλα μέχρι χαλιά, αρώματα, πέτρες και κοσμήματα. Πρωί είχαμε μπει για ένα κεχριμπαρένιο κομπολόϊ. Είχε φτάσει μεσημέρι και πηγαίναμε από το ένα προϊόν στο άλλο και από το ένα αλισιβερίσι στο άλλο. Γιατί τι καλοί αγοραστές θα είμαστε εμείς και τι καλοί έμποροι θα ήταν οι μαγαζάτορες-μπαμπάς και γιός- αν δεν επιδιδόμαστε και στο επιβεβλημένο σε όλη την Ανατολή παζάρι; 100 έλεγαν αυτοί, 50 εμείς και πάει λέγοντας. Με όλη αυτή την αγοραστική ευφορία είχαμε ξεχαστεί. Καμιά σκέψη ότι ήταν ώρα φαγητού. Ούτε πεινάσαμε, ούτε διψάσαμε. Είμαστε κυριολεκτικά καθηλωμένες από τα ψώνια και τα παζάρια. Αλλά και οι έμποροι. Κι αυτοί από κοντά. Εννοείται ότι θα έμεναν εκεί μαζί μας μέχρι να το πάρωμε απόφαση και να τελειώσουμε.
Κάποια στιγμή, αντιληφθήκαμε μια χαμηλόφωνη συζήτηση μεταξύ μπαμπά και γιού και ένα τηλεφώνημα. Αλλά δεν δώσαμε ιδιαίτερη σημασία. Ώσπου, καταφθάνει ένας πιτσιρικάς φορτωμένος με έναν χάλκινο δίσκο μεγαλύτερο από το μπόϊ του. Και τι δεν είχε μέσα. Όλα τα καλούδια της συριακής κουζίνας. Πιάτα, πιατάκια γεμάτα χρώματα και αρώματα. Κι ο μπαμπάς μπρός στο έκπληκτο βλέμμα μας γυρίζει και μάς λέει.
-Όλα τα πράγματα έχουν την ώρα τους. Μέχρι τώρα ήταν η ώρα του εμπορίου. Τώρα όμως ήρθε η ώρα της φιλοξενίας. Κοπιάστε.
Και καθίσαμε που λέτε εκείνο το ανοιξιάτικο απομεσήμερο μέσα σε ένα μαγαζάκι του Χαλεπιού στην Συρία δυο μουσουλμάνοι άνδρες και δυο χριστιανές γυναίκες. Φάγαμε και παρεϊσαμε. Ξεχάσαμε τα ψώνια και τα παζάρια. Μιλήσαμε επί παντός επιστητού. Για τις χώρες μας, για τις οικογένειές μας. Φιλικά κι ανθρώπινα. Κι όταν ο δίσκος άδειασε ο μεγαλύτερος έδωσε ξανά το σύνθημα.
– Έφτασε, μας είπε, η ώρα του εμπορίου και πάλι.
Και δώστου από την αρχή οι αγοραπωλησίες και τα παζάρια.
Τέτοιας κουλτούρας άνθρωποι ήταν οι Σύριοι που γνώρισα. Τέτοια αρχοντιά κουβαλούσαν.
Σήμερα το Χαλέπι και όλη η Συρία δυστυχώς είναι ερειπιώνες. Οι πολιτικές σκοπιμότητες και τα παιχνίδια εξουσίας των ισχυρών της γης κατέστρεψαν αυτήν την πανέμορφη χώρα,
Τα θυμήθηκα όλα τούτα, αυτές τις ημέρες που διάβασα ότι ήταν η παγκόσμια ημέρα προσφύγων. Γιατί πάντα αναρωτιέμαι τι άραγε απέγιναν αυτοί οι ευγενικοί γελαστοί άνθρωποι που μας φιλοξένησαν εκείνο το απριλιάτικο μεσημέρι στην πανέμορφη τότε πόλη τους. Είναι ζωντανοί; Ή μήπως έχουν πάρει κι αυτοί μαζί με τόσους άλλους συμπατριώτες τους τον δρόμο της προσφυγιάς;
Σε 70,8 εκατομμύρια ανέρχονται φέτος οι πρόσφυγες παγκοσμίως, λένε οι εκθέσεις των διεθνών οργανισμών. Αριθμός που διπλασιάστηκε τα είκοσι τελευταία χρόνια. Αριθμός μεγαλύτερος κατά 2,3 εκατομ, από τον περυσινό.
Όλα τα παραπάνω με κάνουν να προβληματίζομαι πολλώ λογιώ. Ποιος ξέρει τι επιφυλάσσει το αύριο για όλους μας. Τότε το 2007 που ήμουν στην Συρία η χώρα αυτή ήταν ένα ευνομούμενο αναπτυσσόμενο κράτος με γελαστούς κατοίκους. Σήμερα τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα αλλωνών, δεν αφήσανε λίθον επί λίθου. Και οι αλλοτινοί αρχόντοι ψάχνουν που την κεφαλή κλίναι. Οι περισσότεροι μακριά από την πατρίδα τους.
Αποδεικνύεται ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Το εμπεδώσαμε κι εμείς οι Έλληνες αυτό, τώρα στα χρόνια της κρίσης. Δεν σημαίνει ότι επειδή σήμερα είμαστε καλά θα είμαστε και αύριο. Το μέλλον φανερώνεται άδηλον.
Την επόμενη φορά λοιπόν, που θα δούμε και θα ακούσουμε για κάποιους από αυτούς τους θαλασσοπνιγμένους ανθρώπους να αναρωτηθούμε που βρίσκονταν παλιά. Να σκεφτούμε ότι ο δρόμος αυτός της προσφυγιάς ήταν ένας δρόμος που δεν τον επέλεξαν με την θέλησή τους και με καθαρό μυαλό αλλά βιαίως υπό την πίεση της ανάγκης.
Να αναλογιστούμε ότι δεν είναι απίθανο κάποια μελλοντική στιγμή να βρεθούμε και εμείς, άθελά μας, σε μια παρόμοια με αυτούς θέση.
Μπεμπλιδάκη Αγγελική
*παραδοσιακά εμπορικά μαγαζιά
Πρόσφυγες…
Ένα έγκλημα διαρκείας συντελείται τα τελευταία δύο χρόνια στη Μυανμάρ. Παραστρατιωτικές ομάδες και οργανώσεις, συνεπικουρούμενες από τις ίδιες τις αρχές της χώρας, έχουν εξαπολύσει μια πρωτοφανή εκστρατεία βίας και τρομοκρατίας εναντίον του λαού των Ροχίνγκια. Διώξεις, βιασμοί, και ανθρωποκτονίες συνθέτουν ένα βάρβαρο σκηνικό που προσιδιάζει σε οργανωμένο σχέδιο εξόντωσης. Από το 2017 έως σήμερα πάνω από 600.000 Ροχίνγκια, που ζούσαν στην Μυανμαρ, έχουν περάσει τα σύνορα με το Μπαγλαντές και έχουν εγκατασταθεί σε διάφορους καταυλισμούς της χώρας. Σε έναν από αυτούς, τον καταυλισμό Kutupalong, δραστηριοποιούνται οι Γιατροί του Κόσμου Ιαπωνίας από τον Δεκέμβριο του 2017, παρέχοντας υπηρεσίες φροντίδας υγείας και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης. Στο παρακάτω βίντεο η συντονίστρια των Γιατρών του Κόσμου-Ιαπωνίας, Akiko Kida, μας προσφέρει τη μαρτυρία της από τη ζωή στον καταυλισμό Kutupalong.
“Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων”
ΜΗΠΩΣ ΕΧΕΤΕ ΚΑΙ ΜΠΙΣΚΟΤΟ;
-Ηλία, ρώτησέ τον γιατί κλαίει!
-Του λείπει η μάμα του…
Τα δάκρυα του μικρού λένε πολλά για το δράμα και την αδικία που κυριαρχεί πλέον στην κοινωνία μας…
Πρόθυμη η γιατρός-εθελόντρια με ρωτάει, «Ξέρει το νούμερο;» και από το κινητό της μπόρεσε ο δωδεκάχρονος Σαμίρ, να μιλήσει με τη μητέρα του στην Αίγυπτο. Δεν έχει σημασία τι είπαν… «Θέλει να του φέρω κάτι;»
-Θέλει να γυρίσει πίσω στη μαμά του… και …αν έχουμε μπισκότο!
Ήρωες δεν είναι μόνο οι λιμενικοί. Είναι και οι γιατροί και οι εθελοντές που η παρουσία τους και μόνο δίνει ελπίδα σ’ αυτούς τους ανθρώπους για μια ζωή που μπορεί να συνεχιστεί με ένα τρυφερό χάδι στα δακρυσμένα μάγουλά τους.
Αυτός ο μετανάστης δεν είναι κακός. Κακός είναι ο πολιτικός της χώρας του που κάνει τα πάντα για να διώξει οποιαδήποτε ελπίδα θα μπορούσε να έχει αυτό το παιδί για να ονειρεύεται. Αυτό το παιδί δεν ήρθε στη χώρα μας για να «σπουδάσει» εγκληματίας όπως τους παρουσιάζουν ορισμένα κίτρινα μέσα ενημέρωσης. Εγκληματίας είναι αυτός που σε τέτοιες χώρες δεν μπορεί να κοιμάται παρά μόνο στα παλάτια της καλοπέρασης και να τρώει τη σοδειά των εκατομμυρίων στα τραπέζια της αδιαφορίας.
Είναι ποτέ δυνατόν πλούσιες χώρες σαν το Ιράκ, την Αίγυπτο, τη Συρία, να γίνονται πηγή προσφύγων ; Είναι δυνατόν η μάνα του μικρού Σαμίρ να του έδωσε την ευχή της σ’αυτό το ταξίδι; Είναι δυνατόν μία πολιτική ηγεσία να στηρίζει την ύπαρξή της στα πτώματα των παιδιών της;
Λέγεται ότι οι μεγάλες δυνάμεις καθορίζουν την τύχη κάθε μικρής χώρας. Αλλά είναι ο μικρός ηγέτης κάθε χώρας που ευθύνεται για τα δάκρυα των παιδιών που κλαίνε χωρίς τη μάνα τους και για τα μωρά που ακόμα και η θάλασσα δεν αντέχει την ευθύνη της αγκαλιάς τους και τα εναποθέτει στην κοντινότερη παραλία… Πώς μπορούν να κοιμούνται όλοι αυτοί στις (λεγόμενες) αναπτυγμένες χώρες αλλά και στις μικρές χώρες; Δεν ακούνε τα κλάματα στα χρυσά ανάκτορά τους όταν χαϊδεύουν τα σκυλιά και τα γατάκια τους; Δεν βλέπουν τα δάκρυα όταν πίνουν τη δόξα τους στο ποτήρι της εξουσίας; Πόση απελπισία μπορεί να έχει ένας γονιός που αφήνει το παιδί του να σαλπάρει μακριά του χωρίς καμμία εγγύηση ούτε στη θάλασσα ούτε εκεί που μπορεί να φτάσει;
Σε άρθρο της Guardian, ο αρχηγός της Europol, Brian Donald, ανέφερε ότι 270.000 ανήλικοι έχουν καταφθάσει ασυνόδευτοι στην Ευρώπη, από τους οποίους τουλάχιστον 10.000 αγνοούνται και συγκεκριμένα 5.000 στην Ιταλία και 1.000 στη Σουηδία… Και δεν αποκλείει να έχουν πέσει θύματα σεξουαλικού τράφικιν ή εμπορίου ανθρωπίνων οργάνων. Ο μικρός Σαμίρ ήταν τυχερός. Ένα απλό μπισκότο που μπόρεσε όμως να το απολαύσει όταν τόσα άλλα παιδιά δεν θα φτάσουν σε φιλόξενο λιμάνι. Αλλά και πόσοι ηγέτες ανεύθυνοι θα κοιμούνται με μόνη σκέψη το κέρδος και την εξουσία…
Γέλα, μικρό μου, γέλα! Θα σου φέρω μπισκότο μέχρι να αυτοκτονήσει και ο τελευταίος τύραννος!
Ηλίας Ν. Γαττάς
