Τι θα απαντούσατε αν σας ρωτούσα ποιος έφτιαξε το πρώτο τυπωμένο κείμενο;
Είμαι σίγουρη, ότι οι περισσότεροι θα λέγατε με μεγάλη βεβαιότητα, ότι η πρώτη εκτύπωση έγινε εκεί κάπου στον 15ο μ.Χ. αιώνα από τον Γουτεμβέργιο. Θα κάνατε όμως λάθος. Γιατί το πρώτο τέτοιο κείμενο είναι κάποιο που δημιουργήθηκε πριν 3,700 χρόνια. Βρίσκεται πάνω σε ένα αντικείμενο που οι πιο πολλοί το γνωρίζουμε γιατί είναι δημιούργημα των προγόνων μας και βρίσκεται εδώ στο νησί μας. Για τον δίσκο της Φαιστού μιλώ. Που είναι πια από όλους αποδεκτό ότι τα 241 σύμβολα (στοιχεία, εικόνες, ιδεογράμματα, ιερογλυφικά όπως θέλετε πείτε τα) που είναι πάνω του και σχηματίζουν 61 λέξεις τυπώθηκαν με σφραγίδες που στάμπαραν οι γραφείς πάνω στον νωπό άψητο πηλό.
Τον ήξερα τον δίσκο της Φαιστού από τα μικράτα μου. Από τότε που στο σχολείο μαθαίναμε για τον Μινωϊκό πολιτισμό που είχε δημιουργηθεί στο νησί μας, πριν εκατοντάδες χρόνια. Που είχε κυριαρχήσει σε όλο τον γνωστό τότε κόσμο και είχε μεγαλουργήσει από τα 2000 χρόνια πριν τον Χριστό, ως την κατάκτηση της Κρήτης από τους Μυκηναίους. Ήταν ένα από τα ευρήματα που η εικόνα του μαζί με αυτήν της θεάς των όφεων, κοσμούσε τα μαθητικά μας εγχειρίδια. Τότε, η αλήθεια να λέγεται, δεν ήξερα και πολλά πράγματα για αυτόν. Μόνο την χαρακτηριστική φωτογραφία του γνώριζα και το ότι δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί ακόμα. Σε κάποια επίσκεψή μου στο μουσείο του Ηρακλείου, τον είδα κιόλας. Μου έκανε εντύπωση το όχι τόσο μεγάλο μέγεθος του. Τον φανταζόμουν ογκωδέστερο. Και βέβαια τον καιρό που βρισκόμουν μακριά από την Κρήτη, ήταν ένα πολύ συνηθισμένο αναμνηστικό που τον είχαμε όλοι οι συντοπίτες είτε στα χέρια μας σαν μπρελόκ είτε στο σπίτι μας σαν μπιμπελό. Κάτι που μας έδενε με το νησί. Κάτι που δήλωνε την καταγωγή μας.
Όλα αυτά κλωθογυρίζουν στο μυαλό μου αυτόν τον καιρό από τότε που διάβασα ότι τέτοιες μέρες πριν 111 χρόνια, στις 3 Ιουλίου του 1908, ο Ιταλός αρχαιολόγος Λουίτζι Περνιέ που έκανε ανασκαφές στο ανάκτορο της Φαιστού βρήκε μέσα σε ένα υπόγειο δωμάτιο ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα αρχαιολογικά μυστήρια.
Ο Έβανς οκτώ χρόνια πριν είχε ανακαλύψει την θαμμένη Κνωσσό στον λόφο Κεφάλα του Ηρακλείου. Νοτιότερα στη μεσσαρίτικη πεδιάδα βρισκόταν η αρχαία Φαιστός. Πόλις του φωτός, πρωτεύουσα του θρυλικού Ραδάμανθυ (γιου του Δία και της Ευρώπης αδελφού του Μίνωα) του δικαιότερου όπως φημιζόταν των ανθρώπων, θεμελιωτή πόλεων και δημιουργό νόμων. Πατρίδα ενός από τους επτά σοφούς του αρχαίου κόσμου. Του Επιμενίδη. Αυτήν τη πόλη είχε αναλάβει να ανασκάψει η Ιταλική αρχαιολογική αποστολή.
Εκείνη την μέρα οι αρχαιολόγοι είχαν φτάσει στο κτίριο 101 στο δωμάτιο 8. Υπόγειος χώρος. Δεν είχαν πρόσβαση παρά μόνο από την οροφή. Αφού τα κατάφεραν να μπουν άρχισαν να τον ερευνούν. Ο τόπος ήταν γεμάτος από μαύρο χώμα και στάχτη ανακατεμένη με καμένα κόκκαλα βοδιών. Υπέθεσαν ότι το μέρος είχε καταρρεύσει, προφανώς από σεισμό. Και μέσα στο μαύρο χώμα ένα στρογγυλό αντικείμενο. Όχι μεγάλο. Με διάμετρο γύρω στους 15 πόντους και πάχος περίπου 1 πόντο. Πηλός ψημένος, Αυτό τον είχε διατηρήσει άθικτο. (Δεν γνωρίζουμε αν τον έψησαν οι κατασκευαστές του επίτηδες ή αν κάποια τυχαία πυρκαγιά μας πρόσφερε αυτήν την μεγάλη υπηρεσία). Χαραγμένος και από τις δύο όψεις με σχέδια. Μερικά αναγνωρίσιμα. Κεφάλια , πλοία, κουπιά, ανθρωπάκια, πουλιά, φυτά, ρόδακες. Και άλλα, ακατανόητα. Τοποθετημένα σε σπείρα σαν σαλιγκάρι και χωρισμένα διακριτά με γραμμές ώστε να μην μπερδεύονται τα σύμβολα μεταξύ τους. Τι γράφει πάνω του αυτός ο δίσκος; Τι σημαίνουν αυτά τα σύμβολα; Πως διαβάζεται; Από μέσα προς τα έξω ή αντίθετα; Σε ποια γλώσσα είναι γραμμένος; Ο Περνιέ δεν κατάφερε να το ανακαλύψει. Ο ίδιος ο Έβανς έσπευσε να τον μελετήσει. Ωστόσο απάντηση δε μπόρεσε να δοθεί.
Από τότε μέχρι σήμερα χιλιάδες σελίδες έχουν γραφεί. Εκατοντάδες άρθρα έχουν δημοσιευτεί. Σοβαροί επιστήμονες έχουν ανακοινώσει ότι τα κατάφεραν να τον διαβάσουν. Θεωρίες πάρα πολλές. Ότι είναι ύμνος προς μια θεά, ότι είναι αστρολογικός χάρτης, ότι περιγράφει μια θυσία. Ότι είναι επιτραπέζιο παιχνίδι. Ότι είναι ημερολόγιο. Άλλος λέει πως είναι έγγραφο της χαμένης Ατλαντίδος και άλλος πως μιλά για εκλείψεις. Και τώρα τελευταία ένας δικός μας Κρητικός υποστηρίζει πως είναι ένα είδος κτηματολογίου και ο πρώτος στην παγκόσμια ιστορία χάρτης.
Όσο για την γλώσσα που είναι γραμμένος, κάποιοι υποστηρίζουν ότι είναι πρώϊμη μινωϊκή γραφή. Άλλοι υποστηρίζουν ότι είναι μυκηναϊκή, ιωνική, αιγυπτιακή, σημιτική, χετιτική ή ινδοευρωπαϊκή. Κάποιοι πιο ακραίοι υποστηρίζουν ότι είναι βασκική ή σλαβική. Ο ίδιος ο Έβανς υποστήριζε ότι πρέπει να υπήρξε στο Αιγαίο κάποιο είδος προϊστορικής γραφής, που αποτέλεσε τη μαγιά των κατοπινών.
Και μέσα σε όλες αυτές τις θεωρίες βρέθηκε και κάποιος ο Jerome Εisenberg που υποστήριξε το 2008 πως ο δίσκος είναι πλαστός και ότι τον κατασκεύασε ο ίδιος ο Περνιέ για να μην υποληφθεί σε δόξα του Έβανς . Στο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε μετά από την καταγγελία του στο Λονδίνο, οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι αν ο δίσκος ήταν πλαστός δεν θα μπορούσε να έχει πάνω του σύμβολα που παρόμοια τους βρέθηκαν και στον πέλεκυ του Αρκαλοχωρίου που ανακαλύφθηκε μια 15ετία αργότερα από τον δίσκο.
Τέτοια ερωτήματα και μυστήρια προκαλεί αυτός ο μικρός δίσκος. Κάποιοι ειδικοί ισχυρίζονται ότι δεν θα μπορέσουμε να τον αποκρυπτογραφήσουμε ποτέ γιατί δεν έχουμε αρκετά στοιχεία ώστε να μπορέσουμε να τα συγκρίνουμε και να τα μελετήσουμε-εκτός εάν βρεθούν περισσότερα σε μελλοντικές ανασκαφές .
Εγώ τον βλέπω στις φωτογραφίες και τον θαυμάζω. Τον καμαρώνω. Αισθάνομαι σαν να μου στέλνει κάποιος μακρινός πρόγονος ένα μήνυμα κατευθείαν από το παρελθόν. Βέβαια δεν καταφέρνω να το διαβάσω. Είναι εκεί όμως. Το βλέπω αλλά δεν ξέρω να το εξηγήσω. Από όλα αυτά τα σημάδια που έχει πάνω του μόνο την σπείρα του μπορώ ίσως να εννοήσω. Που με παραπέμπει στο αέναον και το άπειρον της ζωής και του κόσμου.
Μπεμπλιδάκη Αγγελική
Υ.Γ. όλα τα στοιχεία του παραπάνω κειμένου τα αλίευσα από τον ωκεανό του διαδικτύου
■ Γιατροί του Κόσμου
Περισσότερα από 40 άτομα βρήκαν στις 3/7/2019 φρικτό θάνατο σε αεροπορική επιδρομή που σημειώθηκε εναντίον κέντρου κράτησης μεταναστών και προσφύγων κοντά στην Τρίπολη της Λιβύης ενώ άλλα τουλάχιστον 70 τραυματίστηκαν.
Δυστυχώς για ακόμα μια φορά γινόμαστε μάρτυρες ενός εγκλήματος πολέμου σύμφωνα με το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο. Για ακόμα μια φορά άμαχος πληθυσμός θυσιάζεται στα πλαίσια εμφυλιοπολεμικών αναμετρήσεων και γεωπολιτικών σκοπιμοτήτων. Ας μην μείνουμε ξανά απραγείς μπροστά σε αυτό το νέο έγκλημα.
Στις 30 Ιουνίου ολοκληρώθηκε η συνεργασία μας με την Zeuxis αναφορικά με την λειτουργία του «Κέντρου ημέρας για Ψυχολογική και Κοινωνική Υποστήριξη Παιδιών Μεταναστών και Προσφύγων» στο κέντρο της Αθήνας.
Από τον Νοέμβριο του 2018 καταφέραμε να προσφέρουμε, από κοινού, υποστηρικτικές υπηρεσίες σε ανήλικους πρόσφυγες και μετανάστες. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά την οργάνωση ΖΕΥΞΙΣ για αυτήν την επιτυχή συνεργασία και να της ευχηθούμε καλή συνέχεια στο έργο της.
Οι Γιατροί του Κόσμου συνεχίζουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε παιδιά,νέους και γονείς στη Δομή που διατηρούν στο κέντρο της Αθήνας στην οδό Πειραιώς 33. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση mhpss@mdmgreece.gr.
Μια φιλανθρωπική συναυλία
Η Μουσική Σχολή ARS MUSICA σε συνεργασία με τους Γιατρούς του Κόσμου διοργανώνουν 2 Μαθητικές Συναυλίες με σκοπό την ενίσχυση του έργου των Γιατρών του Κόσμου.
Τετάρτη 10 Ιουλίου στις 19:00 οι μικροί μαθητές της Σχολής & 21:00 οι έφηβοι και ενήλικες μαθητές στο Mega Place Cinema.
Η Μουσική Σχολή ARS MUSICA τραγουδάει για τους Γιατρούς του Κόσμου.
Μία μουσική βραδιά σε ενορχήστρωση και μουσική διδασκαλία της Άννας Διγαλάκη και του Γιώργου Σαλτάρη.
Τετάρτη 10 Ιουλίου στις 19:00 οι μικροί μαθητές της Σχολής και στις 21:00 οι έφηβοι και ενήλικες μαθητές της Ars Musica στο Mega Place Cinema.
Είσοδος ελεύθερη με προαιρετική προσφορά σε τρόφιμα, φάρμακα και χρηματική ενίσχυση.
