ΤΣΙΓΚΑΚΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ *
Είναι η φτώχεια, η δυστυχία που οδηγεί στο αδιέξοδο και το τέλος ή το έναυσμα για μία ουσιαστική προς το βέλτιστο αλλαγή; Είναι αυτό που εμείς διαμορφώνουμε ή είναι αυτό που μας διαμορφώνει; Είναι χειρότερο κανείς να γεννιέται ή να πεθαίνει φτωχός; Κι όταν λέμε φτώχεια, εννοούμε οικονομική ή πνευματική/ ψυχολογική; Ή μήπως και τα δύο; Η φτώχεια σημαίνει στέρηση ή απώλεια και ενέχει θλίψη, πόνο, θυμό και αίσθημα ανημποριάς. Στην Ελλάδα η φτώχεια, η ανεργία και η απελπισία που τις συνοδεύει έχουν αυξήσει ραγδαία τη ψυχιατρική νοσηρότητα με εκδηλώσεις κατάθλιψης αλλά και τάσεων αυτοκτονίας. Μία κατάσταση που δεν οφείλεται τόσο στη στέρηση χρημάτων όσο στη στέρηση των ελπίδων για την ύπαρξη εναλλακτικών και ευκαιριών στα πλαίσια μιας λογικής απελπισίας που επιβάλλεται από παντού. Το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με τον φόβο και το σοκ της απώλειας ελέγχου του εαυτού και αναπτύσσει μια επίκτητη αίσθηση αδυναμίας υιοθετώντας παθητική στάση στα πράγματα που το περιβάλλουν. Η πεποίθηση πως δεν υπάρχει διέξοδος και πως η αποτυχία είναι δεδομένη ακόμα κι αν στη πραγματικότητα ένα επιτυχές αποτέλεσμα είναι πραγματοποιήσιμο και εφικτό, δημιουργεί ένα περιβάλλον στο οποίο τα άτομα υπαγορεύονται από έλλειψη πίστης και εμπιστοσύνης στις ικανότητες και στις δυνάμεις τους. Αυτό από τη μία μπορεί να αποτελέσει τον πρόδρομο για ανάπτυξη ψυχοπαθολογίας, ενώ από την άλλη επισφραγίζει τη συνέχιση της φτώχειας.
Είμαστε περισσότερο εξοικειωμένοι με τη «ψυχολογία της φτώχειας» παρά με τη «ψυχολογία της αφθονίας», μέσα από την απρόσεκτη και ακατάλληλα στάση μας απέναντι στο χρήμα και την κακή διαχείριση του, από την περιφρόνηση του πλούτου και την επιθετικότητα σε αυτούς που τον διαθέτουν, κάτι που μας οδηγεί αναπόφευκτα στο να επιλέγουμε αυτό που μας είναι περισσότερο οικείο, ακόμα και αν ουσιαστικά δεν μας ωφελεί ή δε μας συμφέρει. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο της «ψυχολογίας της φτώχειας». Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι ερευνητές του πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας στο Βανκούβερ διαπίστωσαν ότι υπάρχει μια «βιολογία της δυστυχίας» στους ενήλικους εκείνους που έζησαν φτωχικά παιδικά χρόνια, ιδίως πριν την ηλικία των 5 ετών. Συγκεκριμένα, ανέφεραν ότι οι οικονομικές συνθήκες στην πρώιμη παιδική ηλικία, κατά την οποία διαμορφώνεται η αρχιτεκτονική του εγκεφάλου που καθορίζει την μελλοντική νοητική, κοινωνική και συναισθηματική ευημερία των παιδιών, έχουν πολύ μεγάλη σημασία για την κατοπινή επιτυχία στην αγορά εργασίας. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι τα φτωχά παιδιά έκαναν τουλάχιστον δύο λιγότερα χρόνια εκπαίδευσης, εργάζονταν 451 ώρες λιγότερες μέσα στον χρόνο και έβγαζαν ως ενήλικοι λιγότερα από τα μισά σε σχέση με τους συνομηλίκους τους που ως παιδιά δεν είχαν γνωρίσει οικονομικά προβλήματα. Είχαν επίσης υπερδιπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν κάποιο πρόβλημα υγείας, είχαν σαφώς μεγαλύτερο άγχος και ακόμα είχαν, κατά μέσο όρο, μεγαλύτερο βάρος. Τέλος, είχαν διπλάσια πιθανότητα να συλληφθούν για κάποιο αδίκημα.
Επίσης, η επιλογή μιας απασχόλησης που δεν απολαμβάνουμε και δεν μας εκφράζει, γίνεται μια μισητή ρουτίνα και είναι εξ αρχής καταδικασμένη σε αποτυχία. Η απληστία καθώς και τα αδικαιολόγητα για το πορτοφόλι έξοδα, όπως δάνεια για αγορές, δάνεια για τα δάνεια κλπ απλά κοστίζουν ακριβά και καθηλώνουν σε χρέη και φτώχεια. Η τάση να μετριέται η επιτυχία με το χρήμα καθώς επίσης και η επιθυμία να έχω άμεσα όφελος, χωρίς να υπολογίζω τις μελλοντικές προοπτικές είναι μία ακόμα συνήθεια που μπορεί να οδηγήσει στη φτώχεια. Η αμάθεια με την έννοια της έλλειψης πληροφόρησης ή γνώσης, η απάθεια με την αίσθηση αδυναμίας και κατωτερότητας, η παθητικότητα με την χαμηλή διεκδικητικότητα και επενέργεια στο περιβάλλον και η ανικανότητα να λέμε “όχι” είναι ένας ακόμη συμβάλλων παράγοντας διατήρησης της φτώχειας. Δεν θα πρέπει φυσικά να παραλείψουμε τον παράγοντα της ασθένειας, που σημαίνει συστηματική αποχή από την εργασία οδηγώντας αναπόφευκτα σε χαμηλή παραγωγικότητα και λιγότερο πλούτο, καθώς επίσης ούτε τον παράγοντα της ανεντιμότητας προσώπων εμπιστοσύνης και ισχύος, στις τσέπες των οποίων ουκ ολίγες φορές εκτρέπονται πόροι, που προορίζονταν για το «κοινό καλό». Μεταξύ των παραγόντων της φτώχειας αυτό που ανησυχεί περισσότερο από όλα είναι το σύνδρομο «εξάρτησης από την πρόνοια» και τη βοήθεια του «άλλου». Αυτός ο ετεροπροσδιορισμός, κατά τον οποίο περιμένουμε από τον άλλον περισσότερα από ό, τι από τον εαυτό μας, αντιμετωπίζεται από τους περισσότερους με καχυποψία, θεωρώντας τους φτωχούς υπεύθυνους για τη φτώχεια τους και ότι ζουν βολεμένοι με «έξοδα του δημοσίου». Είναι επίσης και μία συνθήκη που ίσως για τους ίδιους να διαιωνίζει την παθητικότητα τους και έτσι την αδυναμία κινητοποίησης για την επίτευξη της προς συμφέρον τους αλλαγής.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν αποτύχει να ξεφύγουν από τη φτώχεια τους, είναι γιατί δεν είναι έτοιμοι να αναγνωρίσουν στη ζωή τους την ύπαρξη των παραπάνω παραγόντων που συμβάλλουν στη διατήρηση της φτώχειας τους, δείχνουν απροθυμία στην αντιμετώπισή της. Παράλληλα, προτιμούν να απαλύνουν τον πόνο τους με εκλογικευτικούς μύθους και υποθετικές σκέψεις του τύπου, αν ζούσα σε πλούσια χώρα, θα ήμουν κι εγώ πλούσιος, αν οι γονείς μου ήταν πλούσιοι, θα ήμουν τώρα κι εγώ, αν ήμουν τυχερός και βρισκόμουν στη σωστή θέση τη κατάλληλη στιγμή, τώρα θα ήμουν επιτυχημένος, αν με είχε εκτιμήσει ο εργοδότης μου, το κράτος μου κλπ τώρα θα ήμουν ευκατάστατος, αν δουλέψω σκληρά, θα γίνω πλούσιος. Στη πραγματικότητα, η πρακτική έχει δείξει ότι τα πιο σκληρά εργαζόμενα στρώματα είναι τα φτωχότερα. Επίσης, δεν υπάρχει καμία χώρα που να παράγει πλουσίους και δεν είναι λίγα τα παραδείγματα εκείνων που ορθοπόδησαν, παρόλο που προέρχονταν από φτωχό οικογενειακό περιβάλλον. Από την άλλη, η επιτυχία δεν είναι αποτέλεσμα τύχης αλλά μια σταδιακή, βήμα προς βήμα προσπάθεια προς αυτήν, ενώ κάθε άνθρωπος έχει την ευθύνη για την επιτυχία του και την ανάδειξη των ικανοτήτων του. Η φτώχεια αποκτά «προστιθέμενη αξία», κάθε φορά που δίνουμε “υπεραξία” στο χρήμα. Δηλαδή, όταν νοηματοδοτούμε το χρήμα ως δύναμη, ως ελευθερία και ανεξαρτησία και πιστεύουμε ότι είναι το απαραίτητο συστατικό για να νιώθουμε καλά και ευτυχισμένοι, η ιδέα και μόνο της απώλειας του, έχει καταστροφικές συνέπειες στη ψυχή και το σώμα μας. Δίνεται υπερβολική έμφαση στο να “έχω” παρά στο να “είμαι”. Συνήθως οι άνθρωποι “κερδίζουν” τόσα, όσα πιστεύουν ότι αξίζουν.
Είναι απαραίτητο να σταματήσουμε την αυτολύπηση και να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να κινητοποιηθεί και να αναγνωρίσει την αξία του μακριά από μύθους και φαντασιώσεις. Κι αν δεν μπορούμε να το καταφέρουμε μόνοι μας, ας απευθυνθούμε σε οποιονδήποτε μπορεί να μας εμψυχώσει, ώστε να αναλάβουμε δράση και να ενεργοποιηθούμε. Μπορούμε να ξεφύγουμε από την «ψυχολογία της φτώχειας» μόνο αν επιλέξουμε την κατεύθυνση της εσωτερικής ανάτασης ακολουθώντας την οδό της ειλικρινούς προσφοράς, η οποία με τη σειρά της θα φέρει νέες ιδέες, νέες προσεγγίσεις και ακολούθως νέες ευκαιρίες. Το αποτέλεσμα θα είναι να δημιουργηθεί ένας νέος φαύλος κύκλος, αλλά αυτή τη φορά θα είναι κύκλος ευεξίας, αφθονίας και αξιοπρεπούς ζωής. Ας μη ξεχνάμε ότι μία τέτοια αλλαγή δεν είναι μια απλή διαδικασία αλλά ενέχει κόπο, καθώς είναι ανάγκη να ξεριζωθεί από μέσα μας καθετί που μας κρατά στάσιμους και στο περιθώριο. Όμως η πιο σκοτεινή ώρα είναι αυτή πριν την ανατολή. Αξίζει όμως η προσπάθεια, παρόλα τα εμπόδια που θα συναντήσουμε στη πορεία μας. Αυτό που κάνει μία μύγα να πετάει γρηγορότερα από έναν αετό είναι η μικρότερη αντίσταση που δέχεται απ τον αέρα. Αλλά αν ο αέρας δεν υπήρχε, ο αετός δεν θα μπορούσε να πετάξει. Συμπερασματικά, αυτό που εμποδίζει την «πτήση μας», είναι αναπόφευκτο αλλά και αναγκαίο για την πραγματοποίηση της. Δεδομένου ότι τα προβλήματα είναι αναπόφευκτα, η ικανότητα για την επίλυσή τους θα είναι πάντα σε ζήτηση και θα οδηγεί σίγουρα το πρόσωπο που κατέχει μια τέτοια πολύτιμη δεξιότητα στην επιτυχία. Από μέρος του προβλήματος, ας γίνουμε μέρος της επίλυσής του. * Σύμβουλος ψυχικής υγειάς – Μέλος των “Γιατρών του Κόσμου”
Η παρουσία των “Γιατρών του Κόσμου” στην περιοχή της Γάζας
Η παρουσία των “Γιατρών του Κόσμου” στην περιοχή της Γάζας έχει παρελθόν…. Η πρώτη επαφή των ελλήνων εθελοντών , η παρουσία τους στη γη της Παλαιστίνης χρονολογείται από το μακρινό 1996….. Ετσι. Παλαιστίνη 1996. Οι Γιατροί του Κόσμου Ελλάδας έστησαν την Πρώτη του αποστολή στην Παλαιστίνη το 1996, όλα αυτά τα χρόνια παραμένουν πιστοί στον όρκο του Ιπποκράτη 1996- 1997: Οι ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ εφάρμοσαν προγράμματα υποστήριξης των Παλαιστινίων προσφύγων στα στρατόπεδα της περιοχής. Με την Κινητή Ιατρική Μονάδα παρείχαν δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους πληθυσμούς της Δυτικής Όχθης, της Λωρίδας της Γάζας. 1998: Οι ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ από τις αρχές Νοεμβρίου εγκαινίασαν ένα μεγάλο πρόγραμμα ιατρικής περίθαλψης των πληθυσμών στην Παλαιστίνη. Μια Ιατρική Κινητή Μονάδα στη Βηθλεέμ και μια άλλη στη λωρίδα της Γάζας προσέφεραν ιατρική περίθαλψη και εμβολιασμούς στα παιδιά των απομονωμένων παλαιστινιακών χωριών της περιοχής. 2002- 2003: Οι ΓΙΑΤΡΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ με δυο προγράμματα συμβάλουν στον εκσυγχρονισμό του νοσοκομείου της Ραμάλλα, δημιουργώντας βάση δεδομένων για τους δωρητές αίματος, εκπαιδεύοντας το προσωπικό και αναβαθμίζοντας τη λειτουργία του νοσοκομείου. Παράλληλα, αναμορφώνουν και εξοπλίζουν την κλινική του Τζαμπαά, προσφέροντας μικροβιολογικό εργαστήριο και καλύπτοντας επιδημιολογικά τον πληθυσμό. 2008 – 2009 Επείγουσα αποστολή στη Γάζα με δωρεά ιατροφαρμακευτικού υλικού 2014… Εκκληση…Όλοι εμείς λοιπόν, διατηρώντας ζωντανά στη σκέψη μας τον όρκο του Ιπποκράτη, οργανωνόμαστε για να βρούμε διέξοδο στις ανησυχίες μας και να προσφέρουμε τη βοήθειά μας στους πληθυσμούς που πλήττονται από σεισμούς, λιμούς, κατακλυσμούς, ομαδικά ατυχήματα ή βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση και γενικότερα στον καθένα που για οποιονδήποτε λόγο υποφέρει, σωματικά ή ψυχικά». ΟΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ Μαζί μπορούμε…. Οι “ΓτΚ” ζητούν επείγουσα οικονομική βοήθεια στον ειδικό λογαριασμό της AlphaBank, με την ένδειξη “Γάζα”. ALPHA BANK : Αρ. Λογ/σμού: 199-00-2002-002401 IBAN: GR06 0140 1990 1990 0200 2002 401 / SWIFT: CRBAGRAAXXX www,mdmgreece.gr Σε αυτή την αλυσίδα ανθρωπιάς, εμείς οι έλληνες Γιατροί του Κόσμου έχουμε τον δικό μας ρόλο. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΤΩΝ ΓΙΑΤΡΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΘΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙ ΚΛΕΙΣΤΟ ΑΠΟ ΤΡΙΤΗ 5 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΕΩΣ 25 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
