Αν ο Σωκράτης, όπως τον κατηγόρησαν αργότερα, διέφθειρε τη νεολαία και την έστρεφε κατά των μεγαλυτέρων, δεν θα υπερασπιζόταν την ωφέλεια των πατρικών συμβουλών όπως τον βλέπουμε να κάνει στο “Συμπόσιο” του Ξενοφώντα. Σχετικά με τη στάση του έναντι των νέων και των γονέων τους δες και στα “Απομνημονεύματα” του Ξενοφώντα (Βιβλίο Α, Κεφάλαιο 2).
Πολύ συχνά, ιδίως στους πλατωνικούς διαλόγους, συναντούμε το Σωκράτη να προσπαθεί να διδάξει στους νέους το “καλό” διά της διαλεκτικής και μέσω μιας περίεργης “ανάκρισης”, μέσω ερωταποκρίσεων (“μαιευτική” μέθοδος), κατά τη διάρκεια των οποίων, όπως αφήνει ο Πλάτων να εννοηθεί, υποκρινόταν πως ούτε ο ίδιος γνώριζε τίποτε και ξεκινούσαν και οι δύο συνομιλητές από το μηδέν και θα έφταναν μέχρι την αλήθεια.
Στις “Νεφέλες” (423 π.Χ., «Διονύσια» ), ως γνωστόν, ο Αριστοφάνης υπερασπίζεται τους πατρώους θεούς και την πατροπαράδοτη θεολογία. Στόχος της σάτιράς του κύριος είναι οι σοφιστές, οι οποίοι τον 5ο αι. π.Χ. δίδασκαν έναντι αμοιβής στους νέους της εποχής τη ρητορική τέχνη και την έντονη αμφισβήτηση όσων τους συμβουλεύουν οι γονείς τους. Ο Αριστοφάνης πίστευε πως οι νιόφερτες ιδέες των σοφιστών οδηγούσαν τους νέους στην απόρριψη των παλαιών αξιών και την αθηναϊκή δημοκρατία σε παρακμή. Τα βέλη του, όμως, στις “Νεφέλες” στράφηκαν κυρίως και παρά τις διαφορές του με τους σοφιστές στο πρόσωπο του Σωκράτη και τον εμφανίζουν να ασχολείται με τα ουράνια φαινόμενα («μετέωρα»).
Στον “Αρεοπαγίτικο” του Ισοκράτους, όμως, παρατηρούμε ότι οι παλιοί Αθηναίοι «[…] φρόντιζαν λοιπόν για όλους τους πολίτες και ιδιαίτερα για τους νεότερους, γιατί έβλεπαν τούτους να δημιουργούν φασαρίες και να είναι γεμάτοι επιθυμίες και να χρειάζονται οι ψυχές τους να τιθασευτούν με τη φροντίδα σωστών ασχολιών και με τους κόπους που δίνουν ευχαρίστηση[…]».
Επίσης, όπως μ’ έχουν δασκαλέψει και οι γονιοί μου, η σημασία των γονικών συμβουλών για την προκοπή των παιδιών είναι, ανέκαθεν μεγάλη όπως φαίνεται και στα Ομηρικά Έπη (δες στη ραψωδία Ρ της «Ιλιάδας» έχουμε τη Θέτιδα με το μοναχογιό της, Αχιλλέα κ.α.), στο έργο του Ξενοφώντος («Απομνημονεύματα», Βιβλίο Β, Κεφάλαιο 2), στην αττική τραγωδία (βλ. στην «Αντιγόνη» του Σοφοκλή πώς ο Κρέων συμβουλεύει το γιο του, Αίμονα), στις «Παροιμίες», στον «Τωβίτ», τη «Σοφία Σειράχ» και στη «Σοφία Σολομώντος» της Παλαιάς Διαθήκης και στα Δημοτικά Τραγούδια και στις λαϊκές παροιμίες («Ευχή γονέων αγόραζε και στα βουνά περπάτα» π.χ.).
Τέλος, ο Σωκράτης τάσσεται, αλλαχού στον Ξενοφώντα («Απομνημονεύματα», βιβλίο Γ, κεφάλαιο 12), υπέρ της εκγύμνασης του σώματος, λόγω των πολλαπλών ωφελειών της και τη δίνει ως συμβουλή στη νέα γενιά. Τούτο θυμίζει και τις συμβουλές που δίνει στο Δημόνικο ο Ισοκράτης (δες «Προς Δημόνικο», 14), όπου, μεταξύ άλλων, του υπογραμμίζει ότι ο πλούτος παρασέρνει τους νέους προς τους ηδονές και «υπηρετεί» την κακία, γιατί βοηθά την οκνηρία ν’ αναπτυχθεί.
