Bιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Solidago virgauria (Σολιδάγο η χρυσόβεργα). Είναι ευρέως διαδεδομένο σε Ευρώπη, Αμερική και βορειοδυτική Ασία. Ανήκει στην οικογένεια των Συνθέτων. Η ικανότητα του φυτού να διασταυρώνεται έχει δημιουργήσει μόνο στην Β. Αμερική περισσότερες από 130 ποικιλίες. Στη χώρα μας το συναντούμε σπάνια, σε ορεινά μέρη, με τις ονομασία Σολιντάγκο ή Χρυσόβεργα.
Φύεται σε ξέφωτα δασών, στις άκρες των δρόμων, σε δάση, σε πεδινές και ορεινές περιοχές.
Είναι ένα όμορφο πολυετές φυτό που φτάνει σε ύψος από 20 έως100 εκατοστά. Έχει κομβώδες ρίζωμα και κυκλικούς όρθιους μίσχους που διακλαδίζονται μόνο στην ανθοφόρα περιοχή.Τα φύλλα είναι εναλλασσόμενα έμμισχα ή άμισχα, ωοειδή ή ελλειπτικά και το περίγραμμα τους είναι οδοντωτό ή λείο, χνοώδες. Η κεφαλή του άνθους με πλάτος 9-15 χιλιοστά είναι τοποθετημένη σε τελικούς μίσχους, κάθε κορυφή έχει 5-10 φωτεινά κίτρινα γλωσσίδια- άνθη και στο κέντρο έχει 10-20 μικρά σωληνοειδή ανθάκια. Τα άνθη είναι ερμαφρόδιτα (έχουν και αρσενικά και θηλυκά όργανα) και γονιμοποιούνται από μέλισσες, μύγες κ.α.
Αργά το φθινόπωρο εμφανίζονται οι καφετί καρποί με μία κοντή τούφα άσπρων μαλλιών.
Ιστορικά στοιχεία:
Η ονομασία Solidago προέρχεται από τη λέξη solido που σημαίνει «ενώνω» και αναφέρεται στις θεραπευτικές ιδιότητες που του απέδιδαν.
Στην Αμερική φύεται η ποικιλία Solidago Canadensis (Σολιδάγο το καναδικό) για το οποίο οι ιθαγενείς γνώριζαν τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του. Παρασκεύαζαν από αυτό μία λοσιόν την οποία χρησιμοποιούσαν στα κεντρίσματα των μελισσών. Επίσης το χρησιμοποιούσαν ως επουλωτικό για τον ερεθισμένο λαιμό.
Τα είδη του Σολιντάγκο της Αμερικής δεν χρησιμοποιήθηκαν στην Ευρώπη για θεραπευτικούς σκοπούς.
Οι Άραβες καλλιεργούσαν το φυτό και το χρησιμοποιούσαν ως θεραπευτικό βότανο εδώ και αιώνες.
Το Solidago virgaurea που χρησιμοποιήθηκε στην Ευρώπη εισήχθη στη Μ. Βρετανία από τη Μέση Ανατολή και το αρχικό του όνομα ήταν «το βότανο των απίστων για πληγές» επειδή το χρησιμοποιούσαν οι Σαρακηνοί για την επούλωση των τραυμάτων. Το 15ο και 16ο αιώνα στην Ευρώπη το χρησιμοποιούσαν για τον ίδιο σκοπό.
Ο Κούλπεπερ αναφέρει τη χρήση του βοτάνου για τη στερέωση των χαλαρών δοντιών και για τη θεραπεία της νεφρολιθίασης. Από το φυτό επίσης έπαιρναν μία κίτρινη χρωστική για βαφή διαφόρων υφασμάτων. Στην παραδοσιακή ιατρική με την πάροδο των ετών, το Σολιντάγκο χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία της φυματίωσης, του διαβήτη, τη ηπατομεγαλία, την ουρική αρθρίτιδα, τις αιμορροΐδες, σε εσωτερική αιμορραγία, το άσθμα και τις ρευματικές παθήσεις, για τις φλεγμονές του στόματος και του φάρυγγα και σε αργή επούλωση τραυμάτων.
Συστατικά – χαρακτήρας:
Το βότανο περιέχει αιθέριο έλαιο, πικρό στοιχείο, τανίνες, φυτικές χρωστικές και φλαβονοειδή. Από όλο το φυτό παράγονται χρωστικές μουσταρδί, πορτοκαλί ή καφέ. Τα άνθη βγάζουν μία κίτρινη χρωστική. Αν το τρίψουμε έχει την μυρωδιά του άγριου καρότου.
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:
Ανθίζει από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα αέρια μέρη του φυτού. Οι μίσχοι συλλέγονται την εποχή της ανθοφορίας, κατά προτίμηση από φυτά που δεν έχουν ανθίσει ακόμη.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:
Το Σολιντάγκο είναι ένα ασφαλές βότανο για πολλές και διάφορες ασθένειες. Τα φύλλα και τα άνθη δρουν ως αντικαταρροϊκά, αντιμυκητιακά, αντισηπτικά, ανθελμινθικά, αντιφλεγμονώδη, άφυσα, εφιδρωτικά, απαλά διουρητικά, αντιπυρετικά και τονωτικά. Οι σπόροι έχουν αντιπηκτική, στυπτική και άφυση δράση.
Η ικανότητα του Σολιντάγκο, να ενεργεί ως ήπιο διουρητικό και να ευνοεί την απώλεια νερού από το σώμα χωρίς να διαταράσσει τους ηλεκτρολύτες όπως κάνουν τα διουρητικά, το καθιστά εξαιρετικό βότανο για τη θεραπεία φλεγμονών του ουροποιητικού και την πρόληψη ή την αφαίρεση πέτρας από τους νεφρούς. Παράλληλα ανακουφίζει από τους πόνους της πλάτης που παρουσιάζονται σε αυτές τις παθήσεις.
Εργαστηριακές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι το βότανο συμβάλει στη μείωση της φλεγμονής και ανακουφίζει από τους μυϊκούς πόνους, μειώνει την αρτηριακή πίεση και έχει αντιοξειδωτική δράση.
Η στυπτική ιδιότητα του φυτού το κάνει χρήσιμο ως αιμοστατικό σε πληγές που αιμορραγούν. Η ερυθρίνη που περιέχει δρα εναντίον της αιμορραγίας των τριχοειδών και τα φαινολικά γλυκοσίδια δρουν ως αντιφλεγμονώδη.
Η επουλωτική του δράση είναι πολύτιμη όταν λαμβάνεται εσωτερικά σε προβλήματα ουρικών λοιμώξεων, στη χρόνια καταρροή, τις δερματικές νόσους, τη γρίπη, τον επίμονο βήχα και τις πέτρες σε ουροδόχο κύστη και νεφρούς.
Σε τοπικές εφαρμογές βοηθούν την επούλωση των πληγών και σε δερματικές παθήσεις όπως το έκζεμα.
Είναι ίσως το καλύτερο βότανο για την καταρροή του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, οξείας ή χρόνιας μορφής και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με άλλα βότανα για την θεραπεία της γρίπης.
Οι άφυσες ιδιότητές του το κάνουν πολύτιμο στη θεραπεία της φυσώδους δυσπεψίας. Συνδυάζεται με Γναφάλιο, Εχινάκια, Φυτολάκκα και Βαπτίσια για την καταρροή του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Συνδυάζεται επίσης με το Πεντάνευρο. Λόγω της ήπιας δράσης το Σολιντάγκο χρησιμοποιείται σε πρόβλημα γαστρεντερίτιδας σε παιδιά.
Οι σαπωνίνες που περιέχει έχουν αντιμυκητιακή δράση και ενεργούν εναντίον της cantida, ενός μύκητα που ευθύνεται για τις στοματικές άφθες.
Είναι πολύ καλό για πλύσεις στόματος σε προβλήματα άφθών ή στοματίτιδας καθώς και σε πρόβλημα λαρυγγίτιδας ή φαρυγγίτιδας.
Το βότανο έχει παρόμοιες χρήσεις και στην ομοιοπαθητική ιατρική.
Σύμφωνα με τη Μαρία Τρέμπεν, όλα τα συναισθήματά μας σχετίζονται με τα νεφρά. Κατά συνέπεια τα νεφρά επηρεάζονται περισσότερο από κάθε άλλο όργανο από ένα συναισθηματικό σοκ, όπως ένας θάνατος ή οποιοδήποτε άλλο ατύχημα.
Το Σολιντάγκο έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα αξιόλογο θεραπευτικό φυτό και μάλιστα ότι επιδρά θετικά στη συναισθηματική μας κατάσταση. Επομένως πρέπει να το πίνουμε σε περιπτώσεις συναισθηματικής απογοήτευσης ή συναισθηματικής πίεσης. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η Τρέμπεν, η καταπραϋντική επίδραση του φυτού είναι σαν ηρεμιστικό χάδι.
Παρασκευή και δοσολογία:
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε 2-3 κουταλάκια του τσαγιού αποξηραμένο βότανο σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και το σκεπάζουμε για 10-15 λεπτά. Σουρώνουμε και πίνουμε 3 φορές την ημέρα. Η δόση για παιδιά είναι το 1/3 των ενηλίκων.
Σε βάμμα παίρνουμε 2-4 ml ημερησίως.
Όταν χρησιμοποιούμε το βότανο πίνουμε όλη την ημέρα άφθονο νερό.
Προφυλάξεις:
Το Σολιντάγκο θεωρείται γενικά ασφαλές βότανο. Μερικά άτομα μπορεί να εμφανίσουν ήπια αλλεργική αντίδραση στο φυτό. Δεν το χρησιμοποιούν έγκυες ή θηλάζουσες και άτομα με μειωμένη καρδιακή ή νεφρική λειτουργία. Δεν το χρησιμοποιούμε σε ανοιχτές πληγές. Δεν έχουν αναφερθεί επιστημονικές εκθέσεις για αλληλεπίδραση με συμβατικά φάρμακα.
Υ.Σ. Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης, αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com.
