Με την ευκαιρία των μεγάλων γιορτών της Ορθοδοξίας, δηλαδή της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος και με αφορμή το συγκλονιστικό άρθρο του δικού μας ανθρώπου και φίλου, αγαπητού Δημήτρη Κακαβελάκη, στα “Χ.Ν.” της 19-06-2019 και με τίτλο “Το πνεύμα ανώτερο από την ψυχή και το σώμα”, ας μας επιτραπεί να σημειώσουμε τα παρακάτω, σε απλή απόδοση και γραφή:
ΔΥΣΤΥΧΩΣ, υπάρχουν πολλές παρανοήσεις και παρεξηγήσεις σε σχετικές αναφορές για την πτωτική κατάσταση του Αδάμ και της Εύας. Αν, λοιπόν, στερούμαστε επαρκούς κατανόησης σχετικά με το τι συνέβη στα τρία πρώτα κεφάλαια της Γένεσης [Π. Διαθήκη], τότε ελλοχεύει ο κίνδυνος να μην έχουμε επαρκή κατανόηση αυτών που εκπλήρωσε ο Θεάνθρωπος Ι. Χριστός ως σωτήρας των ανθρώπων.
Έχουμε, αλήθεια, διερωτηθεί, γιατί, άραγε, χρειαζόμαστε εμείς οι άνθρωποι έναν σωτήρα; Τί ήταν αυτό που ο Ιησούς Χριστός αποκατέστησε με τη θυσία του; Πολλοί συνάνθρωποί μας, βέβαια, γνωρίζουν ότι ο Ι. Χριστός μάς λύτρωσε από το προπατορικό αμάρτημα του Αδάμ, ωστόσο, γνωρίζουμε τι ακριβώς συνέβη, όταν ο Αδάμ έκανε ό,τι έκανε; Σήμερα, ασφαλώς και γνωρίζουμε ότι, αφού πιστέψουμε στον Ι. Χριστό, ο Θεός μας δίνει άγιο πνεύμα.
Αλήθεια! Γιατί χρειαζόμαστε άγιο πνεύμα και γιατί δεν ήταν διαθέσιμο παρά μόνο από την ημέρα της Πεντηκοστής και έπειτα; Η απάντηση στις παραπάνω ερωτήσεις, απαιτεί την ακριβή κατανόηση και προσέγγιση των όσων λέγονται στα τρία πρώτα κεφάλαια της Γένεσης:
1.- ΓΕΝΕΣΗ,2/β/16-17: «Προσέταξε δε Κύριος ο Θεός εις τον Αδάμ, λέγων, από παντός δέντρου του παραδείσου ελευθέρως θέλεις τρώγει, από δε του ξύλου της γνώσεως του καλού και του κακού δεν θέλεις φάγει απ’ αυτού: διότι καθ’ ην ημέραν φάγεις απ’ αυτού, θέλεις εξάπαντος αποθάνει»: Εδώ, παρατηρούμε ότι, η ποινή για την περίπτωση που ο ανωτέρω περιορισμός παραβιαζόταν, ήταν την ίδια εκείνη μέρα που θα έτρωγε ο Αδάμ απ’ αυτό το δέντρο, θα πέθαινε «ΕΞΑΠΑΝΤΟΣ», δηλαδή σίγουρα: Ας το σημειώσουμε αυτό.
2.- ΓΕΝΕΣΗ, 3/γ/1-6: Στο απόσπασμα αυτό, περιγράφεται πώς το «φίδι» που είναι ένα όνομα για τον Διάβολο απάτησε την Εύα. Στο τέλος, τόσο η Εύα όσο και ο Αδάμ έφαγαν από το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού. Έχοντας κάνει αυτό, θα έπρεπε, σύμφωνα με τα όσα ο Θεός είχε πει, να πεθάνουν εκείνην την ίδια στιγμή. ΩΣΤΟΣΟ, και σύμφωνα με την Βίβλο [ΓΕΝΕΣΗ 5/ε/4-5], ο Αδάμ συνέχισε να έχει σωματική ζωή για πάρα πολλά χρόνια αφότου έφαγε τον απαγορευμένο καρπό. Από την πλευρά του δημιουργού Θεού είχαμε το πρόσταγμα ότι, αν έτρωγε ο Αδάμ απ’ αυτό το δέντρο, θα πέθαινε την ίδια στιγμή, δηλαδή «εξάπαντος»: Εδώ συναντούμε κι αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα: Πέθαναν, αλήθεια, οι πρωτόπλαστοι όπως ο Θεός τους είχε πει ή δεν πέθαναν τελικά όπως ο Διάβολος είπε; Την απάντηση, βέβαια, θα μας την δώσει –ποιος άλλος;- ο Λόγος του Θεού, αφήνοντας τον να μιλήσει ελεύθερα, χωρίς την επιβολή διαφόρων «δογματικών ερμηνειών».
3.- Συνεπώς, αν δεν πέθαναν ο Αδάμ και η Εύα εκείνην τη μέρα, όπως ο Θεός είχε πει, τότε ο Διάβολος – Σατανάς ήταν σωστός στα λεγόμενά του και ο Θεός λάθος, πράγμα που είναι παντελώς αδύνατο: Διότι ο Θεός δεν μπορεί να ψευθεί: [Βλ. Αριθμοί, Π. Διαθήκης, 23/κγ/19]. Αυτό που ο Λόγος του Θεού χρειάζεται είναι, αφού πρώτα ορθοτομηθεί, μετά να διακηρυχθεί με τόλμη και παρρησία: «Αφού ο Θεός είπε ότι θα πέθαιναν σίγουρα εκείνην την ημέρα, πράγματι ο Αδάμ και η Εύα πέθαναν εκείνην τη μέρα». ΜΟΛΑΤΑΥΤΑ, αφού ο Αδάμ και η Εύα συνέχισαν να έχουν ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ ακόμα και αφού έφαγαν από το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού, είναι φανερό ότι θα πρέπει να είχαν, ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ, με τη σωματική ζωή, και μια άλλη μορφή ζωής η οποία χάθηκε εκείνη την ημέρα και γι’ αυτό ήταν ΘΑΝΑΤΟΣ. Αναπόφευκτα, αναφύεται η ανάγκη της γνώσης, πώς δημιουργήθηκε ο άνθρωπος και από τί αποτελούταν η οντότητά του; Γνωρίζοντας την οντότητα του πρώτου ανθρώπου, θα μπορέσουμε, επίσης, να δούμε τί χάθηκε, τί πέθανε την ημέρα που έφαγε από εκείνο το δέντρο:
4.- ΓΕΝΕΣΗ, 2/β/7: Ψυχή και Σώμα.
«Και έπλασε Κύριος ο Θεός τον άνθρωπον από χώματος της γης. Και ενεφύσησεν εις τους μυκτήρας αυτού πνοήν ζωής, και έγινεν ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν». Συνεπώς, τί είναι η ψυχή; Η ψυχή είναι αυτό το οποίο δίνει ζωή στο σώμα. Χωρίς ψυχή το σώμα είναι νεκρό, άψυχο όπως λέει ο λαός μας: Αλλά, ο Λόγος του Θεού δεν σταματά στο να μας πει τι είναι η ψυχή, αλλά προχωρεί περισσότερο και μας λέει πού βρίσκεται η ψυχή, η ζωή του σώματος:
Στο βιβλίο Λευϊτικόν, [17/ιζ/13-14] της Π. Διαθήκης, διαβάζουμε: «Διότι η ψυχή της σαρκός είναι εν τω αίματι… Δηλαδή, η ψυχή πάσης σαρκός είναι το αίμα αυτής: Η ψυχή, λοιπόν, είναι αυτό που δίνει ζωή στο σώμα. Πού βρίσκεται η ψυχή; Κατά το Λευϊτικό, η ψυχή βρίσκεται στο αίμα. Αυτό εξηγεί και πώς η σωματική ζωή περνά από γενιά σε γενιά: δηλαδή η ψυχή περνά μέσω του αίματος: Γι’ αυτό και στις Πράξεις των Αποστόλων [17/ιζ/26] διαβάζουμε: «Και έκαμεν [ο Θεός] εξ ενός αίματος παν έθνος ανθρώπων, δια να κατοικώσιν εφ’ όλου του προσώπου της γης». Αυτό το αίμα είναι το αίμα του Αδάμ που περνά από γενιά σε γενιά και είναι το αίμα που όλοι οι άνθρωποι έχουμε: ΩΣΤΟΣΟ, στην πραγματικότητα, η ψυχή δεν είναι κάτι που μόνο ο άνθρωπος έχει. Τα ζώα, επίσης, έχουν ψυχή που κι αυτή είναι στο αίμα: «Έχοντα εν εαυτοίς ψυχήν ζώσαν»,[ ΓΕΝΕΣΗ,1/α/29-30]. Πρόβλημα υφίσταται μόνο αν πάμε στη Βίβλο προκατειλημμένοι ότι η ψυχή είναι αθάνατη: όμως, αν η ψυχή ήταν αθάνατη, τότε, πράγματι, και οι ψυχές των ζώων θα ήταν αθάνατες, αφού κι αυτά έχουν ψυχή σαν ταν άνθρωπο. Αλλά, η ψυχή δεν είναι αθάνατη: απλά, είναι αυτό που δίνει ζωή στο σώμα, κι όταν σταματά να υπάρχει ζωή στο σώμα, τότε σταματά να υπάρχει ζωή στο σώμα, τότε σταματά να υπάρχει και ψυχή.
5.- ΓΕΝΕΣΗ, 1/α/26-27: [Μπαίνουμε πια στην καρδιά, την ουσία του Λόγου του Θεού].
«Και είπεν ο Θεός, ας κάμωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημών, καθ’ ομοίωσιν ημών. Και εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατ’ εικόνα εαυτού: κατ’ εικόνα Θεού εποίησεν αυτόν, άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς». Εδώ, ολοφάνερα διαπιστώνουμε ότι ο Θεός δεν είναι ΜΙΑ ΑΠΟΜΟΝΩΜΕΝΗ ΜΟΝΑΔΑ, αλλά μια ένωση ΠΡΟΣΩΠΩΝ που συναποφασίζουν για την ΟΝΤΟΤΗΤΑ του ανθρώπου και αλληλοπεριχωρούνται μέσω μιας ακατάπαυστης αμοιβαίας κοινωνίας αγάπης!
Αλλά, με το ανωτέρω βιβλικό απόσπασμα γεννάται το ερώτημα: Ποια είναι η εικόνα του Θεού; Τί είναι δηλαδή ο Θεός; Απαντά και μας προλαβαίνει ο άγιος Ευαγγελιστής Ιωάννης [4/δ/24]: «Ο Θεός είναι πνεύμα», δηλαδή, ο Θεός δεν είναι σάρκα, αλλά ΠΝΕΥΜΑ: αυτή είναι η ταυτότητά του, η «εικόνα» του. Συνακόλουθα με τον Λόγο του Θεού, ο δημιουργός Θεός έκανε τον άνθρωπο «κατ’ εικόνα εαυτού», δηλαδή πνεύμα. ΩΣΤΟΣΟ, ο Θεός δεν έχει χέρια, πόδια, κεφάλι κ.λ.π., αλλά είναι πνεύμα: Συνεπώς, όπως ο Θεός είναι πνεύμα, έτσι και ο Αδάμ είχε πνεύμα όταν δημιουργήθηκε.
Εύλογα, θα μπορούσε κάποιος να ερωτήσει: «Γιατί ο Αδάμ χρειαζόταν να έχει πνεύμα και δεν ήταν αρκετό που είχε σώμα και ψυχή; Ο λόγος είναι πολύ απλός: Ο Αδάμ χρειαζόταν πνεύμα, γιατί χωρίς αυτό δεν θα μπορούσε να επικοινωνήσει με τον Θεό που είναι πνεύμα: Ο Θεός, όντας ΠΝΕΥΜΑ δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τη σάρκα. Είναι εντελώς διαφορετικά πράγματα. Ομοίως, για να επικοινωνήσει ο άνθρωπος με τον Θεό κι αυτός μαζί του είναι απαραίτητο να έχει ο άνθρωπος πνεύμα: Η ψυχή και το σώμα είναι αρκετά και ικανά για πράγματα και καταστάσεις που έχουν να κάνουν με τις πέντε αισθήσεις: Αλλά, για πράγματα που έχουν να κάνουν με τον Θεό και τον πνευματικό χώρο είναι απαραίτητο να έχει ο άνθρωπος πνεύμα [Απ. Παύλος, προς Κορινθίους, Α2/β/14].
ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ: Ο πρωτόπλαστος Αδάμ είχε σώμα πλασμένο από το χώμα της γης, είχε επίσης ψυχή που αυτή είναι που δίνει ζωή στο σώμα, και, βέβαια, και πνεύμα για να επικοινωνεί με τον Θεό. Δηλαδή, κατά τον άγιο Λόγο του Θεού, ο Αδάμ όταν πρωτοπλάστηκε είχε αρχήθεν ψυχή και σώμα, και πνεύμα και ο ΣΩΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΣ επήλθε πολλά χρόνια από της γνωστής παρακοής του: Αφού, λοιπόν, αυτό που δίνει ζωή στο σώμα είναι η ψυχή, ο Αδάμ είχε ψυχή και σώμα ακόμα και αφού παραβίασε την εντολή του Θεού. Από την πλευρά του Θεού, κι αφού ο Θεός είναι πάντα σωστός σε ό,τι λέει, κάτι έπρεπε να πεθάνει εκείνη τη μέρα της παρακοής: Συνακόλουθα, αφού ο Αδάμ ήταν ψυχή, σώμα και πνεύμα πριν να φάει τον απαγορευμένο καρπό του δέντρου και, αφού συνέχισε να έχει ψυχή και σώμα και όταν έφαγε, αυτό που χάθηκε εκείνη τη μέρα της παρακοής ήταν το ΠΝΕΥΜΑ που ο Θεός του έδωσε. Συνέχισε ο Αδάμ να έχει ψυχή και σώμα, αλλά δεν είχε πια πνεύμα. Το πνεύμα έφυγε από τον Αδάμ και γι’ αυτό ήταν ΘΑΝΑΤΟΣ γι’ αυτόν, αφού ένα από τα τρία συστατικά που αποτελούσαν την οντότητά του, το πνεύμα δηλαδή, έπαψε να είναι «παρόν» σ’ αυτόν.
Στην πραγματικότητα ήταν αυτή ακριβώς η απώλεια του πνεύματος, η οποία ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ τη μέρα της Πεντηκοστής, όπου το άγιο πνεύμα έγινε πάλι διαθέσιμο. ΣΗΜΕΡΑ, αφού κάποιος πιστέψει στον Θεάνθρωπο Ι. Χριστό και στην ανάστασή του από τους νεκρούς, είναι ξανά ψυχή, σώμα και πνεύμα:
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για το τί είναι η «Αλήθεια», η «Ψυχή», η «Αμαρτία», καθώς και για την κοινωνιολογική ανάλυση των δύο βασικών δομικών χαρακτηριστικών του ανθρώπου, δηλαδή τον νου [=λογική και γνώση] και την ψυχή [=συναίσθημα και ηθική], όλα αυτά θα μας απασχολήσουν –πρώτα ο Θεός- σε κάποια προσεχή εργασία μας.
