Αυτόν τον τίτλο μεταχειρίζομαι και εγώ για το ίδιο θέμα στο οποίο αναφέρθηκε ο Μιχάλης Κατσανεβάκης στο φύλλο των “Χ.ν.” της 19ης Μαΐου. Από τα χιλιάδες τοπωνύμια στην Κρήτη και τα εκατοντάδες πραγματικά στα Λευκά μας Όρη, διάλεξε ο Μιχάλης τέσσερα, για να μας χαλάσει, όπως αναφέρει, εμάς ορισμένων, το αφήγημα πέρα από κάθε ευγενή έκφραση.
Πράγματι το σωστό όνομα του Γκίγκιλου είναι Σαπημένος. Φυσικά η κορυφή δεν μπορεί να αναφέρεται σαν τα Γκρεμνά αλλά η βορεινή πλευρά μόνο. Έτσι αναφέρονται και στον γερμανικό στρατιωτικό χάρτη και αλλού. Αλλά ας ερευνήσει πότε καθιερώθηκε η ονομασία σαν Γκίγκιλος για την κορυφή και όχι το μιτάτο, και τι εννοεί η ονομασία. Γιατί έχει καθιερωθεί, και σχεδόν κανείς δεν γνωρίζει τον Σαπημένο αλλά τον Γκίγκιλο. Σε αμέτρητες δημοσιεύσεις σε βιβλία, τουριστικά φυλλάδια και τον Τύπο είναι γνωστό το βουνό σαν Γκίγκιλος. Αν στους εκατοντάδες αναβάτες κάθε χρόνο αναφερθείς στον Σαπημένο, δεν θα καταλάβουν τι εννοείς. Και στον αναρριχητικό οδηγό του 1962 μόνο έτσι αναφέρεται.
Το Λινοσέλλι δεν είναι σοβαρό να αναφέρεται έτσι για συντομογραφία με την παράληψη ενός μόνο φωνήεντος, του έψιλον (Ελληνοσέλλι). Έτσι έχει καθιερωθεί, και στην πραγματικότητα η ονομασία είναι το νερό του Λινοσελλίου, γιατί η ονομασία ανήκει στην κορυφή της ανηφόρας μετά την πηγή, όπου είναι πραγματικό Σελί των Ελλήνων. Γραμματικά, κατά το λεξικό Μπαμπινιώτη, οι απότομες κλίσεις γράφονται ως γκρεμνά και όχι γρεμνά.
Ως προς τα ορεινά του χωριού που επέλεξε να αναφερθεί σε δύο τοπωνύμια από τα δεκάδες αξιόλογα της κεραμιανής Μαδάρας, που καλά τα γνωρίζουν πλέον ίσως μόνο μερικοί νέοι ορειβάτες. Όπως αναφέρει η ονομασία του υψώματος, ανατολικά του καταφυγίου του Ορειβατικού, αυτή είναι Καστρί, υψόμετρο 1240 και έτσι την αναγράφω στο βιβλίο μου “Κούμοι – Μιτάτα”. Εκεί υπάρχουν τα ερείπια θαυμαστών μιτάτων των Γελάσηδων και άλλων. Καπέλο δεν γνωρίζω πότε έλαβε, δευτερευόντως, το όνομα. Ίσως από το 1958 που κτίστηκε το εκεί ορειβατικό καταφύγιο και μη γνωρίζοντας την πραγματική ονομασία το ανέφεραν έτσι σαν προσομοίωση. Και την τοποθεσία άλλοι ανέφεραν σαν τον Βόλικα και άλλοι σαν την Βόλικα. Αν βρει την αιτία ονομασίας, τότε θα είναι σίγουρο για το σωστό. Με συγκίνηση θυμάμαι τους λεβέντες Καμπιανούς αγωγιάτες και οδηγούς μας στις Μαδάρες, τον Νίκο Φανουργιάκη, τον Κοκολογιάννη, τον Γιώργη Καλογερή και άλλους, καθώς και τους κατοίκους εκεί, όπως τον Χαρίδημο Νικολιουδάκη, τους Νικολακάκηδες, Κοκολογιάννηδες, Ποντικάκηδες, και άλλους που μας υποδέχονταν και μας καλούσαν στα σπίτια τους όταν περνούσαμε από το χωριό. Σαν ορειβατικός το είχαμε υιοθετήσει και προσφέρει στα παιδιά τού τότε Δημοτικού ό,τι μπορούσαμε.
Τέλος, ο Μιχάλης δρασκέλισε όλη την Κρήτη, αγνόησε τα ενδιάμεσα τοπωνύμια και έφτασε στη Σπιναλόγγα (όχι Σπιναλόγκα), που πάντα αναφέρεται σαν το νησί του λεπροκομείου και όχι μόνο αυτό, αλλά και σαν φρούριο της Σπιναλόγγας, ενώ έτσι είναι μια μεγάλη περιοχή. Εξάλλου Φορτέζα και όχι Φορτέτζα αναγράφουν οι Ενετοί στους χάρτες τους το Ρέθυμνο και στα Θοδωρού. Σαν παράδειγμα δεύτερης ονομασίας αναφέρω την κορυφή του Ακρωτηρίου Γραμπούσας. Ποιος τη γνωρίζει σαν Κώρυκο ή Γεροσκίνο από τους ντόπιους αλλά μόνο σαν… Χεσμένη!
Την πάνω από τον Πλάτανο Κισσάμου κορυφή, γνωστή ως Προφήτης Ηλίας, σχεδόν κανένα με το σωστό όνομα Μάννα, ως οι χάρτες.
Ακόμα και μέσα στην πόλη, ποιος γνωρίζει ότι το τζαμί στο λιμάνι σαν Κιουτσούκ Χασάν ή Τζαμί του Γιαλού, για να ξεχωρίζει από τα άλλα της πόλης. Όλοι αναφέρονται, κακώς, στο Γιαλί Τζαμισί.
Φίλε, υπάρχουν ακόμη νέοι άνθρωποι, λάτρεις της Μαδάρας, που δεν χρειάζονται μαθήματα τοπωνυμικά.
