Ενώ από την αρχή του έτους έχει αρχίσει θεωρητικά η εφαρμογή της νέας Κ.Α.Π. και οι παραγωγοί καλούνται να υποβάλλουν τις δηλώσεις τους για τα νέα δικαιώματα μέχρι 31 Μαρτίου 2015, το σύστημα του Ο.Σ.Δ.Ε., το οποίο σύμφωνα με ανακοίνωση του ΟΠΕΚΕΠΕ θα άνοιγε στις 16 Ιανουαρίου για υποβολή δηλώσεων ηλεκτρονικά και στις 19 Ιανουαρίου για υποβολή μέσω των ΚΕΑ της GAIA – “Επιχειρείν” στην οποία ανατέθηκε η υποδοχή των δηλώσεων, μετά από αλλεπάλληλες αναβολές δεν έχει ανοίξει μέχρι σήμερα ούτε με τον ένα ούτε με τον άλλο τρόπο.
Βασική αιτία της καθυστέρησης φαίνεται να είναι τα προβλήματα που παρουσιάζει το νέο ορθοφωτογραφικό υπόβαθρο, αλλά και τα προβλήματα επικάλυψης των αγροτεμαχίων των παραγωγών, εξαιτίας των οποίων η 2η δόση της επιδότησης του 2014 χιλιάδων παραγωγών δεν έχει ακόμα αποδοθεί.
Στο μεταξύ η νέα πολιτική ηγεσία του Υπ.Α.Α.Τ. φαίνεται διατεθειμένη να προβεί και σε συνολική επανεξέταση της εθνικής πρότασης για την Κ.Α.Π. μετά από κάποιο χρόνο δοκιμαστικής εφαρμογής της, όπως προκύπτει, από δηλώσεις του νέου αναπληρωτή υπουργού Υπ.Α.Α.Τ. κ. Βαγγέλη Αποστόλου (Agrenda 1.2.15) κατά την παράδοση – παραλαβή του Υπουργείου.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις αυτές, φαίνεται ότι βρισκόμαστε πάλι μπροστά σε μια νέα “αναθεώρηση της αναθεώρησης” που έγινε μετά τον τελευταίο ανασχηματισμό της απελθούσας κυβέρνησης από τους κ. Καρασμάνη και Κουκουλόπουλο.
Θέλουμε να πιστεύουμε ότι η νέα αναθεώρηση, αν βέβαια είναι πλέον εφικτή από πλευράς Ευρωπαϊκών Κανονισμών, θα διορθώσει πράγματι τις σοβαρές αδικίες και αστοχίες της πολύπαθης εθνικής πρότασης, η οποία αφού επί δύο χρόνια ταλαιπωρήθηκε από διάφορα “υπηρεσιακά” σενάρια προσαρμόστηκε τελικά στις περίεργες επιλογές που φαίνεται ότι μόνο συγκεκριμένες εκλογικές περιοχές εξυπηρετούσαν!
Ωστόσο, μετά από μακρά καθυστέρηση, τρεις μέρες προ των εκλογών, εκδόθηκε επί τέλους η Υπουργική Απόφαση 104/7056/22.1.15 που καθορίζει τις εθνικές επιλογές και τη διαδικασία χορήγησης των αμέσων ενισχύσεων στην Ελλάδα επιβεβαιώνοντας δυστυχώς, τις κραυγαλέες αδικίες σε βάρος της ελαιοκαλλιέργειας, αλλά και τις άστοχες πολιτικά επιλογές που περιέχει η εθνική πρόταση για την Κ.Α.Π.
Μια πρώτη εξέταση της απόφασης αυτής, επιβεβαιώνει τις προβλέψεις ότι οι ενισχύσεις της ελιάς, που για μία σειρά από λόγους ήταν, όπως και στην Ιταλία, η πρώτη ιστορικά επιδοτούμενη καλλιέργεια της χώρας, θα μειωθούν δραματικά.
Κι αυτό ενώ η γειτονική Ιταλία στο πλαίσιο της Κ.Α.Π. θέτει σε στρατηγική προτεραιότητα την ελαιοκαλλιέργεια και τους πρωτεϊνούχους σπόρους.
Από την απόφαση του Υπ.Α.Α.Τ. προκύπτει δυστυχώς ότι το ποσοστό που κατανέμεται στις “Δενδρώδεις” καλλιέργειες είναι πολύ χαμηλό, τη στιγμή που σε αυτές, εκτός της ελιάς με την ίδια απόφαση, εντάσσεται και πλήθος άλλων καλλιεργειών που μέχρι σήμερα δεν ελάμβαναν επιδοτήσεις, όπως τα Ακρόδρυα (φιστικιές, καρυδιές, αμυγδαλιές κ.ά.), οι αμπελώνες (σταφίδας, οίνου και επιτραπέζια), τα εσπεριδοειδή, τα πυρηνόκαρπα (ροδάκινα, βερίκοκα) και μηλοειδή (αχλάδια, μήλα) κ.ά.
Ετσι, αφού όπως είναι γνωστό μόνο οι ελαιώνες, σύμφωνα με το Ελαιοκομικό Μητρώο ίναι 10,5 εκ. στρ. με την προσθήκη των προηγούμενων νέων καλλιεργειών οι εκτάσεις της περιφέρειας “Δενδρώδεις” καλλιέργειες ενδέχεται να αυξηθούν σε τέτοιο βαθμό, ώστε ο μέσος όρος που θα αναλογεί με βάση τα 470 εκατ. ευρώ θα είναι τόσο χαμηλός, που θα προκαλέσει τραγικές συνέπειες.
Ανάγκη συνεπώς, η νέα ηγεσία του Υπ.Α.Α.Τ. να θέσει επειγόντως σε υψηλή προτεραιότητα την επανεξέταση της Εθνικής πρότασης, ώστε να αρθούν οι μεροληπτικές επιλογές που περιέχει και να καταστεί εργαλείο για τη μια πραγματική αναπτυξιακή πορεία της χώρας στον αγροτικό τομέα.
Ποιοι και πόσο χάνουν με τη νέα Κ.Α.Π.
Προσπαθώντας να διαλευκάνουμε το θολό τοπίο σχετικά με τις ενισχύσεις των ελαιοκαλλιεργειών απευθυνθήκαμε σε υπηρεσιακούς παράγοντες του Υπ.Α.Α.Τ. από τις διευκρινήσεις των όποιων αποκομίσαμε τα εξής:
Βάση για τον υπολογισμό των τελικών δικαιωμάτων των παλαιών δικαιούχων, που θα προκύψουν μετά την τελική σύγκλιση το 2020, θα είναι τα λεγόμενα “ιστορικά” δικαιώματα που ελάμβαναν το 2014.
Τα δικαιώματα αυτά θα συγκλίνουν, δηλαδή θα αυξάνονται ή θα μειώνονται στάδια με στόχο να προσεγγίσουν για την Περιφέρεια “δενδρώδεις καλλιέργειες”, στην οποία υπάγεται και η ελιά τον μέσο όρο της Περιφέρειας που έχει εκτιμηθεί σε 50 ευρώ ανά στρέμμα.
Ομως οι ενισχύσεις των παραγωγών της Κρήτης που στην πλειοψηφία τους ήταν ελαιοπαραγωγοί, όπως δημοσιεύτηκε και δεν διαψεύστηκε ήταν κατά μέσο όρο 152,9 ευρώ ανά στρέμμα. Επομένως είναι φανερό ότι για την Κρήτη θα υπάρξουν μόνο μειώσεις. Η δικλείδα ασφαλείας «της μέγιστης μείωσης των ιστορικών δικαιωμάτων στο 30%» σύμφωνα τον Κανονισμό της Ε.Ε. αλλά και την Απόφαση του Υπ.Α.Α.Τ. θα ισχύσει, αλλά για τα ποσά των δικαιωμάτων που θα μείνουν μετά την αφαίρεση όλων των μειώσεων που ήδη έγιναν το 2014 και εκείνων που θα γίνουν το 2015 και περιλαμβάνουν:
• Μείωση 8,5% που ήδη έγινε το 2014 απο πλευράς Ε.Ε. για λόγους δημοσιονομικής πειθαρχίας.
• Μειώσεις συνολικά 16% που θα γίνουν το 2015 για την κάλυψη των ειδικών ενισχύσεων (νέοι αγρότες 2%, φυσικοί περιορισμοί 5% και συνδεδεμένες ενισχύσεις 9%).
Συνολικά επομένως οι ενισχύσεις του 2014 θα μειωθούν για όλους μέχρι το 2015 κατά 16 + 8,5 =24,5%.
Εκτός όμως από τις μειώσεις αυτές, θα ακολουθήσουν από το 2015 και οι σταδιακές μειώσεις σύγκλισης στα 50 ευρώ με δικλείδα μεγίστη μείωση μέχρι 30%.
Επομένως για παράδειγμα:
• Δικαιούχος που το 2014 είχε δικαιώματα 150 ευρώ ανά στρέμμα θα υποστεί μειώσεις 8,5+16+30= 54,5% και το 2019 θα λαμβάνει 68,5 ευρώ/ στρ.
• Δικαιούχος που το 2014 είχε δικαιώματα 100 ευρώ ανά στρέμμα με τη μείωση του 54,5% θα έπρεπε να λάβει 45,5 ευρώ/στρ. Επειδή όμως θα ισχύσει η δικλείδα του 30% θα λάβει τον μέσο όρο των δενδρωδών δηλαδή 50 ευρώ ανά στρέμμα.
Τελικά, μετά τα παραπάνω και αφού το Υπ.Α.Α.Τ. επιμένει να μην παρέχει επίσημα αναλυτικά στοιχεία, εκτιμώντας ότι η μέση μείωση θα είναι περίπου 50% και λαμβάνοντας υπόψη ότι ο μέσος όρος των παλαιών δικαιωμάτων ήταν 152,9 ευρώ/ στρ. και ότι η συνολική έκταση των ελαιώνων της Κρήτης που θα έχουν δικαιώματα θα είναι περίπου 80% της έκτασης ελαιοκομικού Μητρώου (1.739.608 στρ), μπορεί να υπολογίσουμε ότι συνολικές απώλειες με την νέα Κ.Α.Π. αν δεν αλλάξει κάτι θα είναι 1.740.000. Χ 152,9 Χ 0,8 Χ 0,5 = 106 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο! Ποσό τεράστιο και για την οικονομία του νησιού αλλά και για τη στήριξη της ελαιοκαλλιέργειας.
Τιμές: Συνεχίζουν την ανοδική πορεία παρά τις αντιδράσεις αγοραστών και μεσαζόντων
Από τις αρχές του 2014 στην Ιταλία και από τα τέλη του έτους στην Ισπανία, όποτε φάνηκε η σημαντική μείωση της παραγωγής της τρέχουσας εσοδείας στις χώρες αυτές που αντιπροσωπεύουν το 70% της παγκόσμιας παραγωγής, άρχισε η ανοδική πορεία στις τιμές παραγωγού (Σχ.1) η οποία και συνεχίζεται παρά τη σθεναρή αντίσταση πολυεθνικών βιομηχανιών και τοπικών μεσαζόντων για την καθήλωση ή και την πτώση τους.
Χαρακτηριστικό είναι το σχεδόν γενικό άλμα της τάξεως των 10 – 20 λεπτών ανά κιλό που σημειώθηκε τις τελευταίες εβδομάδες στις τιμές παραγωγού σε Κρήτη και Πελοπόννησο.
Οπως φαίνεται από το Δελτίο Τιμών του ΣΕΔΗΚ της 3-2-15 (www.sedik .gr) οι τιμές που δίδουν κυμαίνονται στην Κρήτη άνω των 3 €/ κιλό και φθάνουν μέχρι 3.15 €/ κιλό (Α.Σ. ΠΛΑΤΑΝΟΥ στην Κίσαμο) και ακόμη υψηλότερα μέχρι 3,34 €/ κιλό (Α.Σ. ΖΑΚΡΟΥ στη Σητεία).
Ανω των 3 € όμως κυμαίνονται επίσης οι τιμές παραγωγού και στην Πελοπόννησο, που φθίνουν μέχρι 3,15€/ κιλό (Α.Σ. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ) και ακόμη υψηλότερα μέχρι 3,40€/ κιλό (Α.Σ. ΕΛΑΙΩΝΑΣ στους Γαργαλιάνους).
Ωστόσο, πολύ μεγαλύτερες είναι οι τιμές παραγωγού που διαμορφώνονται όταν οι πωλήσεις δεν γίνονται με τον κλασικό τρόπο των ατομικών πωλήσεων ή του “κοψίματος” που συνηθίζεται στην Κρήτη, αλλά με τον τρόπο των μαζικών πωλήσεων ή τις “δημοπρασίες” που τελευταία αρχίζουν να γενικεύονται στην Πελοπόννησο.
Και είναι γνωστές οι περιπτώσεις των τιμών που έτυχαν στην Πελοπόννησο πρόσφατα οι Αγροτικοί Συν/σμοί Αγ. Αποστόλων (3,40 – 3,70), Κροκεών (3,52), Παλαιοπαναγιάς (3,41) Δαφνίου ( 3,23) κ.ά.
Αύξηση όμως παρουσίασαν οι τιμές και στην Κύπρο, που για πρώτη φορά πέρασαν το φράγμα των 3 ευρώ και έφτασαν στα 3,10.
Ανοδική όμως είναι η πορεία και στην Ισπανία, που την εβδομάδα 28/1 – 3/2 για το έξτρα παρθένο (οξ.< 0,8ο) κυμάνθηκαν από 3,25 – 4,20 €/ κιλό αλλά και στην Ιταλία, που κυμάνθηκαν ακόμη υψηλότερα από 5,60 έως 6,20 €/ κιλό.
Ομως, η έλλειψη προϊόντος είναι τόσο μεγάλη σε διεθνές επίπεδο που τελικά επέδρασε στις τιμές και των εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης ελαιοπαραγωγικών χωρών, όπως η Τυνησία που έφτασε στα 4,40 €/κιλό αλλά και η Τουρκία, που οι τιμές εισαγόμενων λαδιών έφτασαν τα 5 δολάρια ή τα 4,5 ευρώ ανά κιλό, διότι οι παραγωγοί της επιμένουν σε μεγαλύτερες τιμές.
Βασικοί λόγοι της συνεχιζόμενης ανοδικής τάσης φαίνεται να είναι δύο:
Απο τη μία πλευρά οι ζημιές από ακραίες καιρικές συνθήκες (χαλάζι, χιόνι, άνεμοι) σε διαφορές περιοχές σε Κρήτη και Πελοπόννησο, οι οποίες φαίνεται ότι ανησύχησαν τους αγοραστές.
Από την άλλη πλευρά η μειωμένη διάθεση προσφοράς των παραγωγών που οφειλεται στο ότι οι μικροί παραγωγοί με πιεστικές ανάγκες φαίνεται ότι λιγοστεύουν, ενώ οι παραγωγοί που διαθέτουν σημαντικές ποσότητες θεωρούν ότι το ελαιόλαδο έχει καλύτερες και πιο σίγουρες προοπτικές απ’ ό,τι το αντίτιμό του σε καταθέσεις.
Ανάγκη πωλήσεων με διαγωνισμούς
Ανεξήγητο εξακολουθεί να παραμένει το γιατί οι Συνεταιρισμοί στην Κρήτη δεν ακολουθούν την πώληση ελαιολάδου με διαγωνισμούς, αλλά και γιατί οι ελαιοπαραγωγοί μέλη τους δεν συνιστούν στις διοικήσεις τους να το πράξουν.
Τα παράπονα, αλλά και τα σχόλια δίνουν και παίρνουν. Όμως η μέθοδος του “κοψίματος” με διάφορες παραλλαγές, που πρακτικά εκθέτει το ελαιόλαδο των παραγωγών σε μειοδοτικούς διαγωνισμούς των αγοραστών, δείχνει να κρατεί καλά, τόσο στα ιδιωτικά όσο και τα Συνεταιρικά ελαιοτριβεία!
Ωστόσο, τα αποτελέσματα των Συν/σμων που διαθέτουν το προϊόν με δημοπρασίες είναι οφθαλμοφανή τόσο στην Πελοπόννησο όσο και στην Κρήτη.
Αναφέρουμε το παράδειγμα του Αγρ. Συν/σμου Ζάκρου, ο όποιος όπως μας είπε ο πρόεδρός του κ. Κατσικλάκης Βασίλης και φέτος, όπως και σε προηγούμενες χρονιές με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης διαθέτει το ελαιόλαδό του με διαγωνισμούς που κάνει κατά διαστήματα και στο τέλος της περιόδου κάνει εκκαθάριση με βάση τη μέση τιμή τους έτους.
Φέτος, όπως μας είπε, έχουν ήδη γίνει 3 διαγωνισμοί για ποσότητες 100 – 150 τόνων και λάδι οξύτητας 0,17 – 0,21 βαθμούς και οι τιμές που επιτεύχθηκαν ήταν: 3,28€/ κιλό στον πρώτο, 3,35 στον δεύτερο και 3,37 στον τρίτο.
Είναι επομένως φανερό ότι, με τον διαφανή τρόπο των διαγωνισμών όχι μόνο επιτυγχάνονται κατά πολύ υψηλότερες τιμές, αλλά αφαιρείται και το δικαίωμα των κακόβουλων σχολίων από διάφορους!
Βέβαια με διαγωνισμούς θα μπορούσαν να πωλούν όχι μόνο οι Συν/σμοί, αλλά και τα ιδιωτικά ελαιοτριβεία μετά από σύμφωνη γνώμη των παραγωγών τους,
Ο ΣΕΔΗΚ προκειμένου να διευκολύνει τη διαδικασία των διαγωνισμών δημοσιεύει δωρεάν στη στήλη του Δελτίου Τιμών της ιστοσελίδας του www.sedik.gr, η οποία δέχεται χιλιάδες ενδιαφερόμενους για την εμπορία του ελαιολάδου κάθε μέρα, τις προκηρύξεις Συνεταιρικών και Ιδιωτικών ελαιοτριβείων από Ελλάδα και Κύπρο, αλλά και τις ζητήσεις από διάφορους ενδιαφερόμενους εσωτερικού και εξωτερικού.
* Ο δρ Νίκος Μιχελάκης, είναι Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ και πρώην Δ/ντης του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων, δηλώνει ότι τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Η αναδημοσίευσή τους επιτρέπεται μετά από άδεια του ιδίου. “nmixel@otenet.gr”.
