Η συγκομιδή προχωρεί κανονικά στην Κρήτη και σε αρκετές περιοχές όπου άρχισε νωρίς όπως στα Χανιά, ήδη βρίσκεται προς το τέλος της, ενώ σε άλλες, κυρίως στην Ανατολική Κρητη, έχει πλέον γενικευτεί και βρίσκεται ήδη σε πλήρη εξέλιξη.
Έτσι, τελικά, εκτιμάται ότι μέχρι τα Χριστούγεννα η συγκομιδή θα έχει τελειώσει σε αρκετές περιοχές της Δυτικής Κρήτης και ορισμένες της Ανατολικής
Ωστόσο το επίπεδο της ποιότητας του προϊόντος που παράγεται φαίνεται ότι δεν είναι καθόλου καλό και αρκετοί ελαιοπαραγωγοί είναι αρκετά προβληματισμένοι. Το άριστο επίπεδο της ποιότητας φαίνεται να κυμαίνεται φέτος στην Κρητη στις 5-6 γραμμές οξύτητα, ενώ ένα μεγάλο ποσοστό της παραγωγής φαίνεται να έχει οξύτητες και μέχρι 1,5-2 βαθμούς.
Αυτό επιβεβαιώνεται και από του διαγωνισμούς διαθεσης ελαιολαδου που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του ΣΕΔΗΚ στους περισσότερους από τους οποίους (Παλαίκαστρο, Θραψανός, Κρουσώνας) οι οξύτητες κυμαίνονται στους 0,5-0,6 % .
Βέβαια, καλύτερες φαίνεται να είναι οι οξύτητες στη Δυτική Κρητη όπως π.χ. στο στον Άστρικα Κισσάμου, όπου η μέση οξύτητα με τα στατιστικά στοιχεία του ελαιοτριβείου Κολυμπαρι ΑΕ, μέχρι σήμερα είναι 0,42%. Ωστόσο αυτό αποδίδεται από πολλούς στους ψεκασμούς κάλυψης που απεγνωσμένα έγιναν από πολλούς ιδιώτες στην περιοχή, με δική τους επί πλέον οικονομική η επιβάρυνση και πιθανούς κινδύνους για υπολείμματα στο προϊόν.
Σε τελική ανάλυση οι οικονομικές επιπτώσεις απο την υποβάθμιση της ποιότητας είναι τεράστιες. Με μέση αύξηση του επιπέδου οξύτητας κατά 0,3-0.4 βαθμους και μείωση τις τιμής, κατά τους κανόνες της αγοράς, κατά 0,03€ ανά 0,1 βαθμό αύξησης της οξύτητας, η οικονομική ζημιά ανέρχεται σε 0,105 €/κιλο, είναι δηλαδη 3/πλασια απο την εισφορά δακοκτονίας που καθορίστηκε σε 0,03 € ανά κιλο και συνολικά, για την παραγωγή των 70.000 τόνων του νησιού, ανέρχεται σε 7,3 εκατ.ευρω.
Εάν όμως στην ζημία αυτή προστεθούν και οι εισφορές δακοκτονίας που ισοδυναμούν με 2,2 εκ, € , η συνολική επιβάρυνση των ελαιοπαραγωγών ανέρχεται σε σχεδόν 10 εκατ. ευρω
Επομένως οι αδυναμίες των Υπουργείων θα επιβαρύνουν φέτος τους παραγωγούς με δαπάνες πολλαπλάσιες απο εκείνες που προκύπτουν με τις περικοπές στις δαπάνες της δακοκτονίας.
Ανάγκη για ριζικές αλλαγές στη δακοκτονία
Οι πολιτικοί παράγοντες οφείλουν να πάρουν θέση με προτάσεις και δεσμεύσεις
Η έρευνα, οπωσδήποτε, είναι απαραίτητη για την πρόοδο της επιστήμης και τεχνολογίας.
Ωστόσο τα τρέχοντα προβλήματα είναι κυρίως διοικητικά και οικονομικά και απαιτούν λύσεις πολιτικές!
Βασική αίτια για την υποβάθμιση της ποιότητας η οποια και φέτος ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, απο όλους αποδίδεται στην μειωμένη αποτελεσματικότητα της φετινής δακοκτονίας.
Παρά τις προσπάθειες των τοπικών υπηρεσιών, παραλείψεις και ολιγωρίες κρίσιμης σημασίας των Κεντρικών υπηρεσιών φαίνεται ότι έπαιξαν για μια ακόμη χρονιά κρίσιμο ρόλο στην αναποτελεσματικότητα της δακοκτονίας.
Η ακατανόητη καθυστέρηση στην προμήθεια των φαρμάκων και ιδίως την πρόσληψη του προσωπικού εποπτείας των ψεκασμών, που έγιναν όταν η περίοδος της δακοκτονίας πρακτικά βρισκόταν πια προς το τέλος της, φαίνεται ότι συνετέλεσαν αποφασιστικά στην μειωμένη αποτεΒασική αίτια για την υποβάθμιση της ποιότητας η οποια και φέτος ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, απο όλους αποδίδεται στην μειωμένη αποτελεσματικότητα της φετινής δακοκτονίας.
Παρά τις προσπάθειες των τοπικών υπηρεσιών, παραλείψεις και ολιγωρίες κρίσιμης σημασίας των Κεντρικών υπηρεσιών φαίνεται ότι έπαιξαν για μια ακόμη χρονιά κρίσιμο ρόλο στην αναποτελεσματικότητα της δακοκτονίας.
Η ακατανόητη καθυστέρηση στην προμήθεια των φαρμάκων και ιδίως την πρόσληψη του προσωπικού εποπτείας των ψεκασμών, που έγιναν όταν η περίοδος της δακοκτονίας πρακτικά βρισκόταν πια προς το τέλος της, φαίνεται ότι συνετέλεσαν αποφασιστικά στην μειωμένη αποτελεσματικότητα της!
Έτσι, η δήλωση του Γενικού Γραμματέα κ. Αντώνογλου πρόσφατα στα Χανιά, ότι τα άσχημα αποτελέσματα της δακοκτονίας «οφείλονται στις καιρικές συνθήκες», δεν φαίνεται να έπεισε πολλούς. Κι αυτό γιατί, όπως όλοι ξέρουν, οι καιρικές συνθήκες φέτος δεν ηταν καθόλου ευνοϊκότερες για τον Δάκο από ότι άλλες χρονιές. Αντίθετα η ασυνήθιστη ανομβρία που έπληξε φέτος το νησί αποδεκατίζοντας την παραγωγή, δεν ηταν καθόλου ευνοϊκή για τον δάκο και μάλιστα όπως λένε πολλοί, αν δεν υπήρχε και αυτή, τα αποτελέσματα θα ήταν πολύ χειρότερα!
Βέβαια, ο κ. Γενικός, υποσχέθηκε ότι «του χρόνου θα υπάρξουν αλλαγές στην δακοκτονία». Όμως αυτό, δεν φαίνεται να καθησυχάζει τους παραγωγούς γιατί ανάλογες υποσχέσεις υπήρξαν και άλλες φορές στο παρελθόν, χωρίς δυστυχώς αποτέλεσμα. Αυτό που απαιτείται είναι η παρουσίαση συγκριμένου σχεδίου για την αποκατάσταση της αποτελεσματικότητας και η λήψη συγκεκριμένων μέτρων για την εφαρμογή του. Και μέχρι σήμερα κάτι τέτοιο δεν φανηκε.!
Τα ερευνητικά προγράμματα οπωσδήποτε είναι απαραίτητα και η χρηματοδότηση τους αναγκαία για να φέρουν νέες γνώσεις και τεχνολογίες. Ωστόσο τα τρέχοντα προβλήματα της δακοκτονίας είναι κυρίως διοικητικά και οικονομικά και απαιτούν λύσεις πολιτικές.
Ως λύση του προβλήματος της Δακοκτονίας, ο ΣΕΔΗΚ με υπομνήματα του, έχει προτείνει την πλήρη περιφερειοποίησή της τουλάχιστο για την Κρητη με πλήρη αποκέντρωση πόρων και αρμοδιοτήτων και την εφαρμογή της μέσω ενός ΝΠΙΔ που θα συσταθεί στην Περιφέρεια. Ωστόσο, η πρόταση αυτή του ΣΕΔΗΚ, που προήλθε από επιτροπή έμπειρων και ειδικών επιστημόνων και μετά από εξέταση πολλών παραγόντων, δεν φαίνεται να εξετάζεται στα σοβαρά.
Βέβαια, τελευταία η Περιφέρεια με σχετικές δηλώσεις Αντιπεριφερειαρχών φαίνεται να υιοθετεί την πρόταση αυτή. Όμως οι απλές δηλώσεις, ασφαλώς είναι καλοδεχούμενες, δεν φαίνεται όμως να είναι αρκετές. Χρειάζονται επίσημα διαβήματα.
Ωστόσο επειδή το θέμα είναι σοβαρό και έχει ταλανίσει αρκετά τους παραγωγούς όχι μόνο της Κρήτης αλλά, ως φαίνεται, φέτος και ολόκληρης της Ελλάδας, καλό θα ήταν να απασχολήσει και τους Πολιτικούς και Αυτοδιοικητικούς με συγκεκριμένες θέσεις, προτάσεις και δεσμεύσεις. Οι γενικόλογες κριτικές, τα ευχολόγια και οι υποσχέσεις, δεν πείθουν πλέον!
Τιμές: Αντιστέκονται στις καθοδικές πιέσεις των αγοραστών
Ανεπάρκεια έξτρα παρθένου υψηλής ποιότητας
Ενώ βρισκόμαστε ήδη στην μέση και προς το τέλος της συγκομιδής σε όλες τις ελαιοπαραγωγές χώρες, η ζυγαριά για την διαμόρφωση των τιμών δεν φαίνεται να έχει σαφή κλίση.
Η αναμενόμενη από τους αγοραστές μεγάλη πτώση των τιμών, εξαιτίας της μεγάλης παραγωγής της Ισπανίας, δεν φαίνεται να πραγματοποιείται μέχρι στιγμής.
Η γενική μείωση της παραγωγής σε όλες τις ελαιοπαραγωγές χώρες αλλά και τα προβλήματα της αναμενόμενης μεγάλης Ισπανικής παραγωγής, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για την μεγάλη πτώση των τιμών που ανέμεναν μεγάλοι και μικροί αγοραστές για να αγοράσουν με χαμηλές τιμές. Οι τιμές δείχνουν να αντιστέκονται σθεναρά!
Η σημαντική καθυστέρηση της συγκομιδής λογω των παρατεταμένων βροχών στην Ισπανία, φαίνεται να ακολουθείται από άσχημη εξέλιξη στην ποιότητα σε διάφορες περιοχές στην χωρα αυτή. Συμφωνα με δημοσιεύματα Ισπανικών ΜΜΕ οι αποδόσεις σε λάδι είναι χαμηλές και μάλιστα στην πλέον ελαιοπαραγωγική επαρχία του Χαέν οι αποδόσεις 18% έχουν γενικευτεί, αλλά και η ποιότητα παρουσιάζει προβλήματα. Καρποί συρρικνωμένοι, σαπωνοποιημένα, προσβλημένοι από μύκητες και δάκο, παρουσιάζονται σε πολλές περιπτώσεις.
Έτσι, τελικά, φαίνεται ότι φέτος η ποιότητα παρουσιάζει προβλήματα σε πολλές χώρες για διαφορετικούς λόγους. Και σαν συνέπεια αυτού δεν υπάρχει επάρκεια εξτρα παρθένων υψηλής ποιότητας, δηλαδή λαδιών που οι Ιταλοί ονομάζουν extrissima και έχουν οξύτητα κάτω απο 0,4%.
Στα πλαίσια αυτά σύμφωνα με το Δελτίο τιμών του ΣΕΔΗΚ της 11-12-18, οι τιμές στην Κρήτη του έξτρα παρθένου παρουσιάζονται μάλλον σταθερές με μέγιστη τιμή τα 3,0€/κ στην ΑΝΩΣΚΕΛΗ ΑΕ, ΚΟΛΥΜΠΑΡΙ ΑΕ και ΕΝΩΣΗ ΣΕΛΙΝΟΥ, ενώ στην Πελοπόννησο έφτασαν μέχρι 3,30€/κ για λάδια 0,5-0,6% και 3,60€/κ για λάδια 0,3-0,4% από την Σκούρας Ε.Ε.
Στην Ιταλία για το εξτρα παρθένο, www.sedik.gr) συνεχίζουν να αυξάνονται, φθάνοντας στο BARI στα 6,05 €/κ και στον μ.ο. της χώρας στα 5,53 €/κ.
Στην Ισπανία οι τιμές τις μέρες αυτές παρουσίασαν κάποια πτωση με το εξτρα παρθένο να φθάνει τα 3,25€/κ.
Μειοδοτικοί και Πλειοδοτικοί Διαγωνισμοί
Ποια η διαφορά τους και ποιους ωφελούν
Πολλοί διερωτώνται γιατί υπάρχει αυτή η τεράστια διάφορά τιμών παραγωγού μεταξύ Ελλάδας, Ισπανίας και Ιταλίας. Και η απάντηση μας ότι φταίει η δομή της ελληνικής αγοράς δεν φαίνεται να τους ικανοποιεί. Γιαυτο εξηγούμε λιγο περισσότερο τα πράγματα.
Όταν ένα Συνεταιρισμός θέλει να πωλήσει μια ποσότητα ελαιολάδου των παραγωγών του με την καλύτερη δυνατή τιμή, τότε κάνει ένα διαγωνισμό η δημοπρασία, όπως λέγεται, Δηλαδή προσκαλεί τους ενδιαφερομένους αγοραστές να προσφέρουν τις μεγαλύτερες τιμές και κατακυρώνει την πώληση στον αγοραστή που προσφέρει την μεγαλύτερη τιμή. Η μέθοδος αυτή, είναι φανερό πως ωφελεί τους παραγωγούς γιατι είναι διαφανείς αποκλείει προμήθειες μεσαζόντων .
Αντίθετα, όταν ένας αγοραστής, θέλει να αγοράσει ελαιόλαδο σε μια όσο γίνεται χαμηλή τιμή, προσφέρει ο ίδιος η με εκπρόσωπο του μια συγκεκριμένη τιμή σε διάφορα ελαιοτριβεία και ερευνά πιο μπορεί να ικανοποιήσει το αίτημα του καλύτερα. Το ελαιοτριβεία στην συνέχεια παρουσιάζουν στους παραγωγούς των οποίων το λάδι έχουν ήδη στις αποθήκες τους, την προσφερόμενη τιμή, μετά από υπολογισμό και της δικής τους προμηθείας και αναζητούν ποιοί θέλουν να πωλήσουν στην τιμή αυτή.
Η μέθοδος αυτή είναι φανερό ότι ωφελεί τους αγοραστές αφού απευθύνεται σε εκείνους που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.
Τελικά, είναι φανερό ότι, για όσους θέλουν καλύτερες τιμές και νόμιμες πληρωμές, καλύτερη λύση είναι η διάθεση με πλειοδοτικούς διαγωνισμούς. Την λύση αυτή συνιστά και ο ΣΕΔΗΚ με την καθιέρωση βραβεύσεων και άλλων κινήτρων και με την διευκόλυνση της δωρεάν δημοσίευσης στην ιστοσελίδα του των προκηρύξεων των διαγωνισμών.
Δίκτυο συνεργασίας 350 ελαιοτριβείων δημιουργείται στην Ιταλία!
Ενώ στην Κρήτη οι Ενώσεις απαξιώθηκαν και οι εγκαταστάσεις τους συνεχώς φθείρονται ή εκποιούνται!
Ενώ στην Ελλάδα και στην Κρήτη, οι Συνεταιρικές οργανώσεις, μετά τα προβλήματα που είχαν πριν δυο δεκαετίες αντί, με την βοήθεια της Πολιτείας, να εξυγιανθούν και βελτιωθούν, υποβαθμίστηκαν και στην πράξη διαλύθηκαν αφήνοντας τεράστιες εγκαταστάσεις και εξοπλισμούς στο έλεος της φθοράς και διαφόρων συμφερόντων, στην Ιταλία ενισχύουν τις δράσεις τους με συνενώσεις, συμπράξεις και αναπροσαρμογές στις νέες συνθήκες της αγοράς.
Έτσι, στην Ιταλία με στόχο να δημιουργηθεί μια ισχυρή αλυσίδα στην παραγωγή ελαιολάδου, 350 ελαιοτριβεία αποφάσισαν να ενταχθούν σε μια νέα ένωση με την επωνυμία «Δίκτυο Ιταλικών Ελαιοτριβείων» (Rete Italiana Frantoi), οπως συμφωνήθηκε σε συνάντηση εργασίας που διοργάνωσε η Unaprol στη Ρώμη.
Σύμφωνα με δηλώσεις της Unaprol, που είναι η μεγαλύτερη Ιταλική Ελαιοκομική Σύμπραξη (Consorzio Olivicolo Italiano) , στόχοι του Δικτύου είναι η δημιουργία νέων συνεργιών μεταξύ των ελαιοκαλλιεργητών και των ελαιοτριβείων.
Όπως εξήγησε ο David Granieri, πρόεδρος της Unaprol, το νέο δίκτυο, μπορεί να εξασφαλίσει ένα σχέδιο εθνικής χρηματοδότησης για το ελαιόλαδο, το οποίο θα παρέχει οικονομική στήριξη στις μειονεκτικές περιοχές, στην ανασύσταση νέων ελαιώνες και στην βελτίωση των ελαιοτριβείων.
Και ενώ αυτά σχεδιάζουν στην Ιταλία, στην Ελλάδα οι εγκαταστάσεις των πάλαι ποτέ κραταιών Ενώσεων με σύγχρονες δεξαμενές και τυποποιητηρια σιγά-σιγά εκποιούνται η σκουριάζουν!
Έτσι, ευλόγα είναι το ερώτημα. Δεν υπάρχουν στην Ελλάδα και στην Κρήτη την ώρα αυτή πολιτικοί που να βλέπουν ότι η ελαιοκομία βουλιάζει και ένας σημαντικός πόρος της χώρας βαδίζει προς εξαΰλωση; Και αν δεν υπάρχουν πολιτικοί, δεν υπάρχουν ούτε νοικοκυραίοι να ασχοληθούν η να ενδιαφερθούν!
* Ο Νίκος Μιχελάκης είναι Δρ Γεωπόνος, πρώην Δ/ντης του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές του απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο με άδεια του ίδιου nmixel@otenet.gr
Ούτε νοικοκυραίοι υπάρχουν, μα ούτε και πολιτικοί. Το ντόπιο ελαιόλαδο είναι έρμαιο των λογής λογής μικρών – μεσαίων και μεγάλων ντόπιων εμπόρων. Εκείνοι είναι που λύνουν και δένουν και αποφασίζουν και διατάζουν. Έτσι απλά.