Σπ. Ορνεράκης: «Να προστατεύσουμε την Κρήτη»

M’ ένα χαρτί κι ένα πενάκι μια ολόκληρη ζωή, χρόνια σχολιάζει, γελοιογραφεί, σαρκάζει… υπηρετώντας την τέχνη του σκίτσου και της γελοιογραφίας. Ο Σπύρος Ορνεράκης ξεκίνησε να σχεδιάζει ως παιδί στα χαλάσματα της γειτονιάς που γεννήθηκε, εκεί όπου μεγάλωσε, δίπλα στην Καθολική Εκκλησία στο ενετικό λιμάνι των Χανίων.

Με τη διαπεραστική του ματιά, κατάφερε να γίνει γνωστός ως πολιτικός γελοιογράφος, από τη συνεργασία του με όλες σχεδόν τις πολιτικές εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας της χώρας. Με αφορμή την συμμετοχή του ως μέλος της κριτικής επιτροπής του 5ου Διεθνούς Διαγωνισμού Αφίσας που διοργάνωσε το Μουσείο Τυπογραφίας (η απονομή των βραβείων θα πραγματοποιηθεί σήμερα στις 6 το απόγευμα στο αμφιθέατρο του μουσείου) ο κ. Ορνεράκης μιλά στις “διαδρομές” για τα Χανιά, για τα πρώτα του βήματα στο σκίτσο και για τα σχέδιά του.

Τα παιδικά σας βιώματα είναι από τα Χανιά. Πόσο αποτελούν έμπνευση για εσάς;

Εγώ γεννήθηκα με το σκίτσο. Ήταν περίεργο το πώς από πιτσιρίκι πριν καν πάω σχολείο, είχαμε μια μεγάλη τσιμεντένια αυλή στο σπίτι μας με πέτρες μαλακές, σαν κιμωλίες και άρχισα να κάνω τα πρώτα σχέδια μου εκεί, στην αυλή. Εκανα τις πρώτες μου αφηγήσεις με εικόνες. Τα πρώτα κόμικς μου δηλαδή γίνονταν στην αυλή μου, χωρίς να έχω καμία ιδιαίτερη γνώση, μόνο τη λαχτάρα να αφηγηθώ παίζοντας με τα σκίτσα που μπορούσα να κάνω με τα μέσα που είχα. Άρχισε να μαζεύεται όλη η παρέα εκεί και τους έλεγα κι εγώ παραμύθια και ιστορίες κάνοντας σκίτσα. Στο σχολείο πολλές φορές με τιμωρούσαν επειδή έκανα σκίτσα στα τετράδια και τα βιβλία μου στα περιθώριά τους, γιατί η αντίληψη τότε ήταν ότι “έκανα καραγκιοζάκια” και λέρωνα τα τετράδιά μου. Το Ενετικό Λιμάνι των Χανίων, αφού έζησα εκεί τα παιδικά μου χρόνια, ήταν πάντα πηγή έμπνευσης. Το “αλώνιζα” το λιμάνι, βοηθούσε την φαντασία μου. Τα χαλάσματα εκείνη την εποχή μου έκαναν εντύπωση, ζούσα ένα όνειρο. Αυτός ο τόπος είναι σαν παραμύθι.

Μια ζωή σχέδιο;

Δε μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς το σχέδιο. Πάντα σχεδίαζα. Όταν αργότερα απέκτησα και τις γνώσεις, η ζωή μου ήταν πλέον εξαρτημένη από το σκίτσο. Το μέλλον μου ήταν από την πρώτη στιγμή προδιαγεγραμμένο, σε συνάρτηση με το σκίτσο. Ήταν το μόνο πράγμα που έκανα πάντα με κέφι και διάθεση.

Αρα για εσάς δεν τέθηκε ποτέ το ερώτημα «τι θα γίνετε όταν μεγαλώσετε»;

Γεννήθηκα να σχεδιάζω. Επειδή το σκίτσο δεν το θεωρούσαν δουλειά εκείνα τα χρόνια κι εγώ δεν προχώραγα σε άλλα πράγματα, η οικογένειά μου απελπίστηκε και το δεχτήκανε. Αποφάσισαν να με στείλουν να σπουδάσω στο σχέδιο στην Αθήνα. Κατέληξα στη Σχολή Δοξιάδη που είχε μόλις είχε ανοιξει, και τελείωσαν διακόσμηση και σκηνογραφία. Μετά δούλεψα πάρα πολύ στις γραφικές τέχνες γιατί ζητούσαν ανθρώπους που να μπορούν και να σχεδιάζουν. Δουλεύοντας ως γραφίστας θέλοντας να ανανεώσουν τον “Ταχυδρόμο” με έχουν φωνάξει και εκεί που σχεδίαζα κάποιες λύσεις, ανακαλύπτουν ότι έκανα και σκίτσα. Και τότε, με επιμονή του διευθυντή του, Γιάννη Καψή, πέρασα στο χώρο του σκίτσου. Διέθετα ένα έμφυτο χιούμορ και τα σκίτσα που έκανα είχαν και μία σατυρική ανταπόκριση. Εκείνα τα χρόνια είχε προκύψει ένας καινούργιος τρόπος σκέψης, η γελοιογραφία. Ο σκοπός της γελοιογραφίας είναι να μπορέσεις με δυο, πέντε κουβέντες και με την εικόνα σου να περάσεις τις ειδήσεις της ημέρας. Εκεί βρίσκεται το ταλέντο ενός γελοιογράφου. Το δικό μου σατυρικό σκίτσο με το ρεαλιστικό σχέδιο εντυπωσίασε και με καθιέρωσε. Δεν έχω νοιώσει ότι έχω δουλέψει. Η φύση με προίκισε με ένα ταλέντο. Δεν έχω νοιώσει τον πόνο του κάματου την αγωνία να επιβιώσεις. Έκανα το κέφι μου και με πλήρωναν.

Οι Ελληνες ως λαός έχουμε χιούμορ;

Από την αρχαιότητα οι Ελληνες έχουμε μια παράδοση στη σάτιρα. Μην ξεχνούμε ότι από τον Αριστοφάνη, εδώ γεννήθηκε, αναπτύχθηκε η σάτιρα. Πάντα νομίζω λοιπόν πως είχε ο Έλληνας στο αίμα του έντονο το στοιχείο της σάτιρας, άσχετα αν κάποιοι δε μπορούσαν και δεν μπορούν να τη δεχθούν εύκολα.

Η καθημερινότητά σας σήμερα και τα σχέδιά σας για το μέλλον;

Σήμερα ζω στην Αθήνα, ονειρεύομαι όμως ότι κάποτε μπορώ να ζήσω εδώ, να φέρω εδώ τα σύνεργά μου και να ζήσω το πάθος μου που είναι η ζωγραφική. Δεν έχω εκθέσει ακόμα. Θέλω να είμαι ώριμος όσο ήμουν και στο σκίτσο, όταν θα κάνω μία έκθεση ζωγραφικής. Και να είναι το κύκνειο άσμα της καριέρας μου

Τι εύχεστε για τα Χανιά;

Τα Χανιά έχουν όλη την ομορφιά και όλες τις δυνατότητες για να αναπτυχθούν παραπέρα. Πρέπει να καταλάβουμε σε τι τόπο ζούμε, σε τι παράδεισο δημιουργίας ζούμε. Είναι ένας τόπος ονειρεμένος και είναι αμαρτία να τον ξεπουλάμε, να τον κακοποιούμε και να μην τον κρατάμε αλλά να τον δίνουμε στους ξένους. Είναι ένα παράπονό μου αυτό. Η Κρήτη ξεπουλιέται για το σήμερα. Πρέπει να την σεβαστούμε, να αγαπήσουμε την ομορφιά της και να την προστατεύσουμε.

Και για την Ελλάδα; Η δική μου γενιά πίστευε ότι θα έφτιαχνε τον κόσμο, θα διορθώναμε κάποια πράγματα. Δυστυχώς ομολογώ ότι νοιώθω προδομένος, δεν φτιάξαμε τον κόσμο, δεν νοιώθω ότι κάναμε πολλά πράγματα, ότι ήταν αυτά που θέλαμε να κάνουμε για την Ελλάδα. Εύχομαι να γίνει  ο κόσμος καλύτερος. Θέλουμε πάρα πολύ δρόμο ακόμα, όμως πιστεύω στη νέα γενιά και ότι θα κάνει πολλά πράγματα που δεν κάναμε εμείς για την Ελλάδα μας.

Ο Σπύρος Ορνεράκης, γεννήθηκε στα Χανιά.

Σπούδασε διακόσμηση και σκηνογραφία στην Αθήνα ενώ απασχολήθηκε επί σειρά ετών ως γραφίστας σε διάφορες ιδιωτικές επιχειρήσεις. Το 1972 άρχισε συνεργασία με το περιοδικό Ταχυδρόμος δημοσιεύοντας πολιτικά σκίτσα, ενώ παράλ- ληλα εργαζόταν ως τακτικός γελοιογράφος για λογαριασμό των εφημερίδων “Τα Νέα” και το “Βήμα”. Από τη μεταπολίτευση και έπειτα, εργάσθηκε σαν μόνιμος σκιτσογράφος στην εφημερίδα “Καθημερινή”. Ακολούθησαν πολλές συνεισφορές του σε ελληνικά έντυπα και εφημερίδες. Απασχολήθηκε επίσης σαν σκηνογράφος τόσο στο θέατρο, όσο και την τηλεόραση. Το 1975 τιμήθηκε με το 2ο βραβείο της παγκόσμιας έκθεσης γελοιογραφίας. Είναι ιδιοκτήτης σχολής σχεδίου.