Την αρχική ιστορία την διασώζει ο Ηρόδοτος και άλλοι αρχαίοι συγγραφείς. Γράφουν πως, όταν οι Αθηναίοι το 490 π.Χ. έµαθαν ότι οι Πέρσες αποβιβάστηκαν στον Μαραθώνα, έστειλαν τον ηµεροδρόµο Φειδιππίδη να ζητήσει βοήθεια από τους Σπαρτιάτες. Αυτός διάνυσε τρέχοντας την δύσκολη και µακρινή απόσταση και έφτασε στην Σπάρτη «την εποµένη της αναχώρής του». Γύρισε πίσω στην Αθήνα µε την απάντηση των Σπαρτιατών-θα βοηθούσαν, έλεγαν, µόνο που θα ξεκινούσαν µετά από έξι ηµέρες για να περάσει πρώτα η πανσέληνος. Ο Φειδιππίδης αφού έφερε το µήνυµα στους Αθηναίους, µετά προχώρησε προς τον Μαραθώνα , όπου και έλαβε µέρος στην οµώνυµη µάχη. Αν και τραυµατισµένος, θέλοντας να είναι αυτός που θα έφερνε τα νικητήρια νέα στην πόλη του., συνέχισε απτόητος και τρέχοντας ένοπλος, όπως ήταν η συνήθεια, έφτασε στην Αθήνα. «Νενικήκαµεν» πρόλαβε να αρθρώσει και σωριάστηκε νεκρός από την κούραση και την εξάντληση. Τιµώντας την ανάµνηση του γεγονότος αυτού, κατά την αναβίωση των πρώτων Ολυµπιακών αγώνων το 1896 στην Αθήνα, καθιερώθηκε ένα νέο αγώνισµα, που σύντοµα έγινε ξακουστό και πήρε µεγάλες διαστάσεις: ο περίφηµος Μαραθώνιος δρόµος.
Τώρα και λίγο καιρό όµως, έµαθα ότι το κατόρθωµα του Φειδιππίδη έχει αποτελέσει έµπνευση και για άλλον ένα αγώνα. Το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Σεπτεµβρίου εδώ και 41 χρόνια, διεξάγεται ο υπερµαραθώνιος «Σπάρταθλον». Είναι η αναβίωση της πρώτης πορείας του Φειδιππίδη. Μιλάµε για έναν αγώνα 245,3 χιλιοµέτρων που ξεκινά από την οδό ∆ιονυσίου Αρεοπαγίτου στα πόδια της Ακρόπολης στην Αθήνα και καταλήγει µετά από αµέτρητες στιγµές δυσκολιών και υπέρβασης εαυτού στα πόδια του αγάλµατος του Λεωνίδα, στην Σπάρτη.
Τον αγώνα εµπνεύστηκε ο Ελληνολάτρης Άγγλος σµήναρχος John Foden που όταν διάβαζε την ιστορία των Περσικών πολέµων αναρωτήθηκε αν το κατόρθωµα του Φειδιππίδη θα ήταν δυνατό να πραγµατοποιηθεί και στον καιρό µας. Ήρθε λοιπόν στην Ελλάδα το 1982 µε µια παρέα φίλων του και για πρώτη φορά έτρεξαν δοκιµαστικά, την απόσταση αυτή. Ο τερµατισµός τους, µετά από µιάµιση µέρα, έδειξε ότι ο αγώνας-6 ή 7 µαραθώνιοι µαζί- ακόµα και στις µέρες µας είναι κατορθωτός. Έτσι την επόµενη χρονιά 1983 διοργανώνεται το Α΄∆ιεθνές Σπάρταθλον µε την συµµετοχή 45 δροµέων από 11 χώρες. Τα επόµενα χρόνια ο θεσµός στεριώνει και ανδρώνεται. Στον φετινό αγώνα οι συµµετέχοντες ήταν 380 από 50 χώρες και νικητής ήταν ο Έλληνας Φώτης Ζησιµόπουλος.
Όταν πρωτάκουσα για τον αγώνα ένα σωρό παράξενες ερωτήσεις γέµισαν το µυαλό µου. Τόσα χιλιόµετρα;. Κοιµούνται οι αθλητές; Πού κάνουν τις φυσικές τους ανάγκες; Τρώνε; Και τι τρώνε: Τέτοιου είδους πρακτικές ερωτήσεις γυρόφερναν στο µυαλό µου. Στην πορεία διάβασα, συζήτησα, έµαθα. Και όσο µάθαινα τόσο ο θαυµασµός µου µεγάλωνε,
Ο δρόµος αυτός είναι ένα αγώνισµα υπεραποστάσεων από τα πιο απαιτητικά τέτοιου είδους που διοργανώνονται παγκοσµίως, Η ιδιαιτερότητά του δεν έχει να κάνει µε την απόσταση των 245,3 χιλιοµέτρων που καλούνται να τρέξουν οι διαγωνιζόµενοι. Η δυσκολία του | «Σπάρταθλον» συνίσταται στο ότι η διαδροµή έχει µεγάλες υψοµετρικές διαφορές. Ξεκινά από την Αθήνα στην επιφάνεια της θάλασσας και ανεβαίνει σε βουνά ύψους µέχρι 1200 µέτρα, διασχίζει χωριά και κατοικηµένες περιοχές αλλά και δάση και βουνίσια χωµάτινα ή βραχώδη µονοπάτια που πολλές φορές δεν έχουν καν διανοιχτεί. Οι καιρικές συνθήκες ποικίλουν από τον πιο ανυπόφορο καύσωνα µέχρι την δυνατή βροχή και το κρύο των 4-5 βαθµών κάτω του µηδενός. Έτσι οι αθλητές κινδυνεύουν πολύ εύκολα και από θερµοπληξία αλλά και από υποθερµία. Μια φίλη, µού έχει µεταφέρει µερικές από τις πολύ ιδιαίτερες εµπειρίες που έχει βιώσει ευρισκόµενη ως εθελόντρια στα παρασκήνια αυτού του εξαιρετικού γεγονότος. Για τις βάρδιες που κάνουν στα σηµεία ελέγχου στην µέση του πουθενά, σε ώρες απίθανες µέρας και νύχτας. Για την κούραση των αθλητών, τις δυσκολίες και τα πρακτικά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν όταν βρίσκονται σε κίνηση πάνω από ένα µερόνυχτο. Οι κανόνες του αγωνίσµατος είναι πολύ απαιτητικοί από µόνοι τους και θέτουν πολλούς περιορισµούς π.χ. πρέπει να είσαι στα σηµεία ελέγχου µέσα σε κάποιο συγκεκριµένο χρονικό περιθώριο. Η παραβίαση των κανόνισµών σηµαίνει αυτόµατα την ακύρωση του αθλητή. Φανταστείτε κάποιον να έχει τρέξει το µεγαλύτερο µέρος της διαδροµής και να ακυρώνεται κάπου κοντά στην Σπάρτη! Κάποτε άλλοτε, διαβάζω, διερχόµενοι οδηγοί δεν αντιλήφθηκαν εγκαίρως τους αθλητές και τους έκλεισαν το δρόµο µε τα αυτοκίνητά τους. Αλλά κι ένα πετραδάκι στο παπούτσι, µια φουσκάλα στο πόδι, ένα σύγκαµα αποτελούν τεράστιο πρόβληµα γι αυτόν που τρέχει ήδη για πολλές ώρες και που έχει άλλες τόσες ακόµα µπροστά του.
Ένα µεγάλο συν διαβάζω ότι είναι ο κόσµος των περιοχών που διατρέχει η διαδροµή, που περιµένει και εµψυχώνει τους αγωνιζόµενους µε φωνές, µε επευφηµίες και µε λογιών λογιών εκδηλώσεις. Παιδιά τους ακολουθούν µε τα ποδήλατα τους τραγουδώντας και χτυπώντας τα κλάξον. Κάποτε µια γιαγιά πρόσφερε στους αθλητές να φάνε από την δυναµωτική σούπα που είχε ετοιµάσει επί τούτου.
Ο αγώνας τελειώνει όταν ο αθλητής φτάσει µπροστά στο άγαλµα του Λεωνίδα και το αγγίξει. Το έπαθλο είναι ένα στεφάνι ελιάς και µια κούπα νερό από τον Ευρώτα, τον ποταµό της Σπάρτης.
Τα τρία τελευταία χρόνια ‘21, ‘22, ’23, νικητής του Σπάρταθλον είναι ο Έλληνας από το Αγρίνιο Φώτης Ζησιµόπουλος. Φέτος µάλιστα έκανε και κσινούργιο ρεκόρ αφού κατόρθωσε να κάνει την διαδροµή σε λιγώτερο από 20 ώρες-ο δεύτερος στην ιστορία του θεσµού, µετά τον Γιάννη Κούρο. Μου λέγανε µάλιστα, ότι είχε τέτοια φόρα που περνούσε από τα σηµεία ελέγχου σχεδόν πριν βρεθούνε εκεί οι υπεύθυνοι- αυτοί που φροντίζουν για την τροφοδοσία και τα διαδικαστικά. Έφτασε στην Σπάρτη , γύρω στις 3 τα ξηµερώµατα αλλά όλη η πόλη ήταν εκεί για να τον στεφανώσει και να πανηγυρίσει για την νίκη του.
Παρακολουθώντας βίντεο από την προσπάθεια των αθλητών, διαβάζοντας τα του αγώνα πολλά πράγµατα µε εντυπωσιάζουν. Το πάθος των εµπλεκοµένων. Όχι µόνο των αγωνιζοµένων και των υποστηρικτών τους, αλλά και των εθελοντών ακόµα και των κατοίκων των γύρω περιοχών. Υπάρχουν αθλητές που τρέχουν για χρόνια. Φέτος ο ∆ήµος Σπάρτης βράβευσε έναν Γερµανό Σπαρταθλητή που τερµάτισε τον αγώνα για 25η φορά. Ακόµα και η φίλη µου δεν την αλλάζει αυτήν την εµπειρία µε τίποτα. Επιδιώκει να είναι στους εθελοντές κάθε χρόνο και κάθε φορά σε ολοένα πιο δύσκολη και απαιτητική θέση.
Όσο για τους αθλητές, τι να πούµε. Να τρέχουν από τον καυτό ήλιο της ηµέρας ως το παγωµένο βράδυ σε χωµατόδροµους, σε νερά και λάσπες σε απότοµες ανηφόρες και κατηφόρες. «Μετά από λίγο παντρεύεσαι τον πόνο», λέει ο φετινός νικητής. Εντυπωσιάστηκα ιδιαίτερα από το τρέξιµο το βράδυ στα µονοπάτια των βουνών µε µόνη συντροφιά το λειψό φως από τους φακούς κεφαλής που όλοι, υποχρεωτικά, φορούν. Παρ όλα αυτά τους βλέπεις να συνεχίζουν απτόητοι. Αναρωτιέσαι που βρίσκουν την δύναµη. Θυµάµαι τον Ζησιµόπουλο να µιλάει «για την κούραση που σταµατάει τα πάντα και το σώµα που τρέχει µε µοναδική εντολή να ξεπεράσει τα όρια του και να συγχρονιστεί µε την ψυχή και το πνεύµα. Η απόλυτη υπέρβαση, όπως λέει, σε όλα. Ξεπερνάς τα όρια σου, είναι σα να περνάς σε µία άλλη διάσταση και όλο αυτό είναι κάτι µοναδικό». Θυµάµαι και την φίλη µου να λέει:
-Μετά από τα πρώτα χιλιόµετρα µοιάζει να µην τρέχει το σώµα τους. Είναι η ψυχή που τελειώνει τον αγώνα.
Υ.Γ. Τις πληροφορίες για τον αγώνα καθώς και τις φωτογραφίες, τις αλίευσα από την σελίδα του Σπάρταθλον στο διαδίκτυο: https://www.spartathlon.gr.
