Θεοδόσης Ν. Πελεγρίνης Εκδόσεις ΠΕΔΙΟ 2015
Καθηγητής Φιλοσοφίας Ε.Κ.Π.Α., τ. πρύτανης, συγγραφέας
Ογδόντα (80) μικρά δοκίμια πνευματικών, κοινωνικών, φιλοσοφικών, επιστημονικών, καλλιτεχνικών, πολιτιστικών προβληματισμών και αναζητήσεων ενός τολμηρού διανοητή και φιλοσόφου και ακτιβιστή που αγωνιά για το παρόν και το μέλλον της Ελλάδας, της Ευρώπης και του κόσμου στη διαϊστορική κλίμακα της σκέψης και της θεώρησης της ανόδου και της πτώσης των μεγάλων πολιτισμών.
Με επίκεντρο τον μεγάλο ελληνικό πολιτισμό, τον ευρωπαϊκό πολιτισμό που εκφράζει τους πολιτισμούς της Ευρωπαϊκής Ηπείρου, η οποία επωμίζεται (πέρα από την οικονομική κρίση της ευρωζωνικά και ευρωσυνολικά) να αναβιώσει και να ενδυναμώσει τους μεγάλους πολιτισμούς της αντί να τους εξαφανίσει στην επιχειρούμενη ενιαία πολιτιστική σούπα που θα αποτελεί το προσωπείο συγκάλυψης του ολοκληρωτικού εκμεταλλευτικού πολιτισμού μιας σύγχρονης νομοκρατίας… Τα 80 κείμενα του καθηγητή Πελεγρίνη αποτελούν κατάθεση πνευματικής εγρήγορσης.
ΟΓΔΟΝΤΑ ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΑΜΦΟΡΕΑ
“Σπασμένος αμφορέας” μοιάζει η Ελλάδα σήμερα που δημιούργησε την τέχνη των αμφορέων της αρχαιότητας. Ενα μεγάλο πήλινο αγγείο με σφαιρικό ή ωοειδές στόμιο και δύο λαβές. Χρησίμευε για τη φύλαξη ή τη μεταφορά υγρών ή τροφών. Συνεκδοχικά αμφορέας ονομάσθηκε κάθε πήλινο αγγείο με αυτά τα χαρακτηριστικά, αλλά και με τις διακοσμήσεις του με ιστορικές, θρησκευτικές, κοινωνικές, αθλητικές εικόνες.
Εναν τέτοιο διακοσμημένο μεγάλο πήλινο αμφορέα, αλλά θραυσμένο σε κομμάτια, χρησιμοποίησε ως εικόνα και ως τίτλο του νέου βιβλίου του (σειρά άρθρων – μικρών δοκιμίων ογδόντα στον αριθμό με το δικό του τίτλο καθένα και την ανεξάρτητη δική του υπόσταση).
ΟΧΙ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟ ΑΦΗΓΗΜΑ ΜΕ ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ
Στον πρόλογό του στο βιβλίο αυτό με τίτλο: “Σπασμένος αμφορέας” ο συγγραφέας του είναι ο καθηγητής Φιλοσοφίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρύτανης, με καλλιτεχνικές εκφράσεις και ανοικτούς ορίζοντες και πλατιές κοινωνικές ευαισθησίες έχει τιμηθεί με το Α’ κρατικό βραβείο δοκιμίου – κριτικής το 2007, για το βιβλίο του “Από τον πολιτισμό στην πείνα”. Για να πει στον μικρό πρόλογό του ότι: «Στο βιβλίο αυτό δεν παρατίθεται ένα αφήγημα με αρχή, μέση και τέλος, μια ιστορία δηλαδή γύρω από ένα θέμα που μπορεί να ενδιαφέρει ένα μικρό ή μεγάλο τμήμα της κοινωνίας.
Αλλά το μετά χείρας βιβλίο μοιάζει προς αμφορέα διακοσμημένο με ποικίλες παραστάσεις που έπεσε κι έσπασε σε έναν χώρο από κομμάτια στο καθένα από τα οποία είναι αποτυπωμένη -ολόκληρη ή λίγο πολύ λειψή- κάποια από τις παραστάσεις».
ΤΟ ΚΑΘΕ ΚΟΜΜΑΤΙ ΕΝΑ ΑΔΕΣΠΟΤΟ ΘΡΑΥΣΜΑ
Αυτά, λοιπόν, τα κομμάτια, ένα – ένα με ό,τι είναι αποτυπωμένο στο καθένα τους επάνω, επιχειρώ να περιγράψω στο βιβλίο αυτό. Επόμενο είναι μια και τα παραθέτω όπως τα βρήκα μπροστά μου στην τύχη να μην υπάρχει έτσι καθώς τα περιγράφω συνέχεια του ενός προς το άλλο.
Ενα αδέσποτο θραύσμα είναι το καθένα τους, δίχως να παραπέμπει κατ’ ανάγκην σε κάποιο άλλο από τα κομμάτια του αμφορέα. Ισως έτσι να είναι καλύτερα, όσο ο διακοσμημένος αμφορέας παρέμενε ακέραιος, διατρέχουμε πάντοτε, βλέποντάς τον, τον κίνδυνο να χαθεί η ματιά μας μέσα στο πλέγμα των αλλεπάλληλων εικόνων του, σε αντίθεση προς τα θραύσματά του, που το καθένα τους καθώς μας υποχρεώνει να επικεντρώσουμε το βλέμμα μας επάνω του, λειτουργεί σαν μεγεθυντικός φακός τούτης ή εκείνης της λεπτομέρειας του αμφορέα καταλήγει ο καθηγητής της Φιλοσοφίας Θεοδόσης Ν. Πελεγρίνης.
ΤΩΡΑ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑΙ ΩΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΔΩΡΑ ΑΣΠΑΣΤΟΙ ΑΜΦΟΡΕΙΣ
Εμείς προσλαμβάνοντες την ευρύτερη έννοια της φράσης “Σπασμένος αμφορέας” αναγόμεθα αναμνηστικά στην αρχαία εποχή της δημιουργίας, της αισθητικής και της χρήσης του “άσπαστου” αμφορέα που είχε τη δική του ολιστική οντότητα, ουσία και αξία.
Μια οντότητα που έσπασε σε κομμάτια και κομματάκια στη διαδρομή των αιώνων για να γίνει “σπασμένος αμφορέας” η παραδοχή της μετάβασης της ανθρωπότητας από εποχή σε εποχή ΑΝΟΔΟΥ και ΠΤΩΣΗΣ των πολιτισμών, των αξιών, των συμβόλων τους και των μετασχηματιζομένων αέναα, μηχανισμών και λειτουργιών. Με αυτή τη θεώρηση συνενώνουμε την άβυσσο του χρόνου από την αρχαία στην τωρινή εποχή θαυμάζοντες τους άσπαστους και αισθητικά τέλειους αρχαίους αμφορείς που προσφέρονται ως δώρα ανάμνησης από τους σύγχρονους καλλιτέχνες της βιοτεχνικής τουριστικής μας παραγωγής.
ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΚΑΠΟΙΟ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΦΩΣ
Ουτοπική – πραγματική λοιπόν ανάμνηση οι “άσπαστοι” σύγχρονοι τουριστικοί αμφορείς. Αλλά δραματικά και προληπτικά ισχυρή η γενικευμένη κατάσταση του “Σπασμένου αμφορέα” που κυριαρχεί σε κάθε στιγμή και σε κάθε διάψευση της σημερινής και αυριανής ζωής της διάχυτης αβεβαιότητας με την οποία κοιμούμαστε και ξυπνούμε κάθε πρωί παλεύοντας ανάμεσα στα πλείστα όσα κομμάτια του “σπασμένου αμφορέα ζωής” να πορευτούμε με συνεχή περιπέτεια, αναζητώντας κάποιο ελάχιστο φως, για να μην χαθούμε στο βαθύ σκότος της απόγνωσης που μας απειλεί…
ΜΕ ΑΓΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΥΡΙΟ
Ο καθηγητής της Φιλοσοφίας και φίλος Θεοδόσης Πελεγρίνης μέσα από τα συντρίμμια (80 κείμενα) του “σπασμένου αμφορέα” του προσπάθησε με τόλμη, ενόραση και δημιουργικότητα να αναζητήσει, έστω ιδεατά, την αιτία του σπασμένου αμφορέα του ανθρώπινου πολιτισμού και την αξία του “άσπαστου αμφορέα” του εκάστοτε πολιτισμού που ως ένα σπασμένο κομμάτι, προστίθεται στην υπερ-ιδεολογία πνευματικής δημιουργικής αντίστασης στο αδιέξοδο της φθοράς. Αυτή η επιδίωξη είναι κυρίαρχη και στα 80 μικρά δοκίμια του αγωνιώντος, για τον “σπασμένο αμφορέα” Θεοδόση Πελεγρίνη.
Η αγωνία του οποίου είναι, για τη σημερινή και την αυριανή ανθρωπότητα στην Ελλάδα, ιδιαίτερα έντονη.
KATAΣΤΡΟΦΙΚΟΣ Ο ΨΕΥΔΟΕΥΔΑΙΜΟΝΙΚΟΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΠΟ-ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Γι’ αυτήν όμως την υπερ-αγωνία που έχει δημιουργήσει ο παραπλανητικός και καταστροφικός ψευδοευδαιμονικός πολιτισμός της υπερ-εκμετάλλευσης των ισχυρών εναντίον των ανίσχυρων αυτή την ώρα ευθύνεται εν πολλοίς η Ευρώπη των θεσμών που συναγελάζεται με τον κατά το πλείστον ένοχο, σύγχρονο δυτικό υπερ-εξουσιασμό μιας συνεχούς διαστροφής και καταστροφής του πανανθρώπινου ονείρου για έναν καλύτερο κόσμο. Για την Ευρώπη όμως της εγκαταλελειμμένης πνευματικής ευθύνης θα αναφερθούμε αποσπασματικά σε 2 άμεσης επικαιρότητας κείμενα του καθηγητή της Φιλοσοφίας Θεοδόση Πελεγρίνη που έχουν τίτλους: 1) Για ποια ένωση της Ευρώπης μιλάμε; 2) Η Ευρώπη και οι πολιτισμοί της.
Η ΜΙΚΡΟΑΝΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΜΑΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩ-ΜΕΓΑ-ΑΝΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ
…Πόση αναξιοπιστία μπορεί να έχει μια οργάνωση, όπως η Ευρωπαϊκή Ενωση, όταν με την ενεργό παρέμβασή της ή με την ανοχή της ανατρέπει τις αρχές που η ίδια έθεσε ως προϋπόθεση της ύπαρξής της;
Θα επιδείκνυε άραγε την ίδια αυστηρότητα με την οποία συμπεριφέρθηκε στην Κύπρο (τώρα φέρεται ακόμα πιο απαράδεκτα στην Ελλάδα) αν αντί αυτής επρόκειτο για ένα ισχυρό κράτος – μέλος της; Ή θα ανεχόταν με την ίδια ευκολία την παραβίαση της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών της, αν απέναντί της είχε, αντί της Ελβετίας, ένα αδύναμο όπως η Ελλάδα, κράτος – μέλος της;…
Γενικώς τα όργανα λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ευρωζώνης δεν φαίνονται να υπολογίζουν τους δημοκρατικούς -σε όλο το εύρος τους θεσμούς του κάθε κράτους – μέλους.
ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΕΣ ΑΠΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
…Αλλά ο όρος “Ευρώπη” έχει χωροταξική σημασία, με την έννοια ότι αναφέρεται σε μια πλειάδα χωρών που καλύπτουν μια ξεχωριστή περιοχή του πλανήτη.
…Η ποικιλία των πολιτισμών και των γλωσσών είναι η αιτία που επί αιώνες η Ευρώπη παρέμεινε διασπασμένη… Ομως, έτσι η διατύπωση του όρου “ευρωπαϊκός πολιτισμός” μπορεί να δημιουργήσει μια ψευδαίσθηση ότι πρόκειται για έναν πολιτισμό, ενώ στην πραγματικότητα αναφέρεται σε περισσότερους του ενός πολιτισμούς -τον ελληνικό, τον γερμανικό, τον γαλλικό, τον ρωσικό και ούτω καθ’ εξής…
Για να αποτελεί έναν γεωγραφικό προσδιορισμό ο όρος αυτός, ενώ στην ευρωπαϊκή ήπειρο αναπτύχθηκαν διάφοροι πολιτισμοί…
Φαίνεται όμως ότι οι απεργαζόμενοι το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης καταρτίζουν τα σχέδιά τους ερήμην της πραγματικότητας αυτής.
ΠΡΟΔΙΔΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Για να προσθέσει ο Θεοδόσης Πελεγρίνης λέγοντας: «Αλλά η υπόθεση της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν περιορίζεται πλέον στη δημιουργία μιας ενιαίας οικονομικής αγοράς, όπως ήταν ο αρχικός στόχος, αλλά αποσκοπεί στη διαμόρφωση ενός κοινού πολιτισμού… Εν τούτοις, οι εισηγητές της δημιουργίας του ενιαίου πολιτισμού της Ευρώπης καλό θα ήταν να έχουν υπόψη τους ότι πριν από αυτούς, οι κατασκευαστές ειδώλων αποτόλμησαν ένα ανάλογο εγχείρημα:
Να διαμορφώσουν ένα είδωλο αδιακρίτως για όλους. Απέναντι όμως σ’ ένα τέτοιο είδωλο οφείλουμε ν’ αντιδράσουμε στην ομογενοποίηση των ευρωπαϊκών πολιτισμών μη προδίδοντας την ιστορία της Ευρώπης μας χάρη στην οποία εξακολουθεί να είναι (τουλάχιστον ακόμη) μια ξεχωριστή ήπειρος».
Αυτή όμως η ξεχωριστή ήπειρος κινδυνεύει τώρα τόσο πολύ προσπαθώντας να συνενώσει αφύσικα τα χίλια κομμάτια του “σπασμένου” πνευματικού “αμφορέα” της αρχαίας ελληνικής κληρονομιάς…
