Βιότοπος – περιγραφή
Η Σπιρουλίνα είναι ένα µικροσκοπικό υδρόβιο φύκι οι διαστάσεις του οποίου φτάνουν τα 0,3-0,5 χιλιοστά.
Αναπτύσσεται τόσο σε θαλασσινό όσο και σε γλυκό νερό. Η επιστηµονική του ονοµασία είναι Αρθροσπείρα (arthrospira) και ανήκει στα κυανοβακτήρια. Στην κυριολεξία, το όνοµα Σπιρουλίνα σηµαίνει «µικρή έλικα» και αναφέρεται στη µορφή της δοµής του φυκιού, το οποίο αποτελείται από πολλά κύτταρα, που σχηµατίζουν µεταξύ τους νηµάτια, τα οποία πολλές φορές είναι σπειροειδή. Θεωρείται η πληρέστερη πηγή ολικής οργανικής διατροφής και παρέχει πάνω από 100 συνεργικά διατροφικά συστατικά. Το χαρακτηριστικό χρώµα της οφείλεται στη χλωροφύλλη(την κύρια χρωστική ουσία των φυτών) και τη φυκοκυανίνη που περιέχει (πρόκειται για µια πρωτεΐνη που βρίσκεται αποκλειστικά στη σπιρουλίνα και σε µεγάλες ποσότητες). Από τα διάφορα είδη της, αυτό που συναντάµε στην Ευρώπη και την Αφρική είναι η Spirulina maxima, ενώ η Spirulina platensis βρίσκεται στην Κεντρική και Νότια Αµερική. Στην Ελλάδα σήµερα, παράγεται µε καλλιέργεια στη Νιγρίτα του νοµού Σερρών, αφού προηγήθηκε µελέτη του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου σχετικά µε την επιλογή καταλληλότητας του τόπου. Ανήκει στα κυανοβακτήρια και χρησιµοποιείται από παλιά, σαν διατροφικό προϊόν. Ωστόσο, σήµερα, που η τάση για βελτίωση και ενίσχυση της υγεία µας, έχει πάρει µεγάλες διαστάσεις, η καλλιέργεια και η διάθεση της σπιρουλίνας για κατανάλωση, κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος. Ο λόγος γι΄αυτό είναι ότι, η σπιρουλίνα διαθέτει υψηλή περιεκτικότητα πρωτεΐνης και ω-3 λιπαρών οξέων, µε σχεδόν µηδενική θερµιδική αξία, ενώ περιέχει περισσότερες από 100 πολύτιµες θρεπτικές ουσίες, που την καθιστούν µια εξαιρετικά σηµαντική και πλήρη τροφή.
Ιστορικά στοιχεία
Αυτό το θαυµατουργό φυτό είναι τόσο παλιό όσο και ο πλανήτης Γη. Προέρχεται από την πρώτη στον κόσµο φυτοσυνθετική µορφή ζωής. Αυτό που καθιστά την Σπιρουλίνα πραγµατικά µοναδική σε σχέση µε τα άλλα φυτά είναι ότι τα διατροφικά συστατικά που περιέχει αυτό το φυτό – θαύµα είναι άµεσα και εξ ολοκλήρου εύπεπτα. Απορροφούνται δε από τον ανθρώπινο οργανισµό σε ποσοστό πάνω από 95% σε αντίθεση µε τις άλλες τροφές που έχουν ποσοστό απορρόφησης 10-15%. Αν και αναφορές για την κατανάλωση της Σπιρουλίνας έχουν γίνει πολλούς αιώνες πριν, όπως από τους Ατζέκους στο Μεξικό, ανακαλύφθηκε ξανά από τους επιστήµονες το 1964 και συγκεκριµένα από το Βέλγο βοτανολόγο Ζαν Λέοναρντ και σύντοµα αποδείχθηκε ότι αποτελεί την πλουσιότερη φυσική πηγή βιταµινών και µετάλλων στον κόσµο. Η NASA χαρακτήρισε τη Σπιρουλίνα «τροφή του µέλλοντος» και ο ΟΗΕ «ιδανική τροφή για την ανθρωπότητα», αφού µε τόσο πολλά θρεπτικά συστατικά και σε τόσο µεγάλες ποσότητες που τα περιέχει, αποτελεί πολύτιµη τροφή σε περιπτώσεις υποσιτισµού.
Συστατικά – χαρακτήρας
Η σπιρουλίνα περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισµός, όχι µόνο βιταµίνες και µεταλλικά στοιχεία. Αποτελεί πηγή βιοχηµικού οργανικού σιδήρου και ως τροφή, δεν είναι καθόλου τοξική. Περιέχει πρωτεΐνες, λιπίδια, σάκχαρα, βιταµίνες Β1, Β5, Β6, Ε, Α, C, β-καροτένιο, σίδηρο, ιχνοστοιχεία και µέταλλα, όπως ψευδάργυρος, χαλκός και µαγγάνιο, αντιοξειδωτικά, λιπαρά οξέα, και φυσικά χλωροφύλλη. Είναι επίσης, πλούσια πηγή µαγνησίου, καλίου, φωσφόρου και σελήνιου. Το 65% µε 71% της σπιρουλίνας είναι πλήρης πρωτεΐνη. Επιπρόσθετα είναι από τις λίγες φυτικές πηγές που προµηθεύουν στον οργανισµό µας βιταµίνη B12, αν και σύγχρονες επιστηµονικές έρευνες έδειξαν ότι περιέχει χηµικά ανάλογα της Β12. Η σπιρουλίνα µας προµηθεύει επίσης υψηλές συγκεντρώσεις και άλλων διατροφικών στοιχείων όπως: αµινοξέα, οργανικά µέταλλα και µικροστοιχεία, χρωστικές ουσίες, συµπλέγµατα φυτικών σακχάρων και ενζύµων, όλα στην πλέον αφοµοιώσιµη µορφή.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Η σπιρουλίνα είναι πολύτιµο βότανο για την διατροφή µας για τους εξής λόγους:
1) Αποτελεί την πλουσιότερη σε πρωτεΐνη «πράσινη τροφή», µε περιεκτικότητα 63-70%. 2)Περιέχει πολύ λίγες θερµίδες. Για παράδειγµα, 5 γρ. (µέχρι τόσα συνιστάται, γενικά, να καταναλώνει την ηµέρα ένας υγιής άνθρωπος) σας δίνουν περίπου 14,5 θερµίδες. 3) ∆εν περιέχει καθόλου χοληστερίνη. 4)Έχει περίπου 58 φορές περισσότερο σίδηρο από ό,τι το ωµό σπανάκι και περιέχει όλα τα µέταλλα που χρειάζεται ο οργανισµός µας: σίδηρο, µαγνήσιο, κάλιο, ψευδάργυρο και το ιχνοστοιχείο σελήνιο. 5)Είναι από τις πιο πλούσιες τροφές στην αντιοξειδωτική προ-βιταµίνη Α (Β-καροτίνη). 6) Είναι ιδιαίτερα καλή πηγή των βιταµινών Β12 και Ε. Η δράση της δε στον ανθρώπινο οργανισµό είναι εντυπωσιακή. 1) Τα κύρια αντιοξειδωτικά στοιχεία της Σπιρουλίνας δρουν κατά του καρκίνου και της πρόωρης γήρανσης. 2)Τα αµινοξέα της προστατεύουν τα εγκεφαλικά κύτταρα και βελτιώνουν τη λειτουργία του νευρικού συστήµατος. 3) Εξαιρετικά πλούσια σε χλωροφύλλη, η οποία είναι ιδιαιτέρως ευεργετική για το σχηµατισµό των ερυθρών αιµοσφαιρίων του αίµατος. Καθαρίζει το αίµα αποµακρύνοντας τις τοξίνες και διεγείρει τη λειτουργία όλων των ιστών και οργάνων του σώµατος, ιδιαίτερα το ήπαρ, το οποίο διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο στην αποµάκρυνση των τοξινών από τον οργανισµό. 4)Ένα άλλο σηµαντικό συστατικό της Σπιρουλίνας είναι η φυκοκυανίνη, η οποία υποστηρίζει την αποτοξινωτική επίδραση στο ήπαρ και στα νεφρά, προστατεύει τα κύτταρα από ελεύθερες ρίζες, διεγείρει την παραγωγή κυττάρων αίµατος και ενδυναµώνει το ανοσοποιητικό σύστηµα. 5) Η πλέον ενδιαφέρουσα ιδιότητα της Σπιρουλίνας είναι ότι, χάρη σε έναν πολυσακχαρίτη που περιέχει, τη σπιρουλάνη, ίσως µπορεί να εµποδίσει την ανάπτυξη του ιού του AIDS, καθώς και άλλων ιών. Το κύριο ακόµα πλεονέκτηµα της είναι ότι οι βιταµίνες της και τα µεταλλικά άλατά της σαν πηγή δεν είναι συνθετικά αλλά 100% φυσικά και σε καµιά περίπτωση δεν περιέχουν τοξικά κατάλοιπα. Σήµερα ελάχιστοι είναι οι παραγωγοί Σπιρουλίνας σε όλο τον κόσµο. Την µοναδική µονάδα καλλιέργειας στην Ευρώπη την έχουν δύο είναι Έλληνες στην Νιγρίτα Σερρών.
Παρασκευή και δοσολογία
Η συνιστώµενη ηµερήσια δοσολογία ανέρχεται στα 3-5g. Ωστόσο, Ως συµπλήρωµα διατροφής, η ελάχιστη συνιστώµενη ποσότητα είναι 3 γραµµάρια την ηµέρα (περίπου ένα κουταλάκι του γλυκού σπιρουλίνα σκόνη, ή 6 δισκία των 500 mg). ∆εδοµένου ότι πρόκειται για µια καθαρή και φυσική τροφή, µπορείτε µε ασφάλεια να πάρετε και µεγαλύτερη δόση, αφού πρώτα συµβουλευτείτε το γιατρό σας. Μπορείτε να την παίρνετε πριν, µετά ή κατά τη διάρκεια του γεύµατός σας ή όποτε νιώθετε κουρασµένοι και µε χαµηλά επίπεδα ενέργειας.
Προφυλάξεις
Αν και η σπιρουλίνα ακόµη και σε υψηλές δόσεις φαίνεται να είναι ασφαλής, σύµφωνα µε το Ιατρικό Κέντρο του πανεπιστηµίου του Μέριλαντ των ΗΠΑ, είναι πιθανόν, κάποιοι άνθρωποι να εµφανίσουν παρενέργειες όπως πονοκέφαλο, εφίδρωση, ναυτία ή δυσκολία συγκέντρωσης.
Η σπιρουλίνα εύκολα επιµολύνεται µε µολυσµατικούς παράγοντες, τοξικές ουσίες που ονοµάζονται µικροκυστίνες, βαρέα µέταλλα από το περιβάλλον. Πρέπει να λαµβάνεται σχολαστική µέριµνα για την καθαρότητα του προϊόντος. Η σπιρουλίνα αυτή καθεαυτή µπορεί να προκαλέσει αλλεργία σε ευαίσθητα άτοµα, αύξηση ουρικού οξέος, διαταραχή πέψης. Τα άτοµα µε φαινυλκετονουρία (PKU) πρέπει να αποφεύγουν τη λήψη σπιρουλίνας. Οι ασθενείς µε αυτοάνοση νόσο, όπως σκλήρυνση κατά πλάκας, ρευµατοειδής αρθρίτιδα, λύκο, πρέπει να αποφύγουν την λήψη σπιρουλίνας, η οποία µπορεί να ενισχύσει το πρόβληµα της αυτοανοσίας.
Υ.Σ. Όλα τα προηγούµενα άρθρα της στήλης µπορούµε να τα βρούµε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου µας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτηµα µπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com
