» Η Παραθύρα και άλλα
Αν κατευθυνθούμε με κάποιο πλεούμενο από τη Γεωργιούπολη προς Ομπρόσγιαλο ή την άκρη του Δραπάνου, θα αντιληφθούμε στην απόκρημνη βραχοπλαγιά δύο μεγάλα ανοίγματα. Είναι το σπήλαιο της Παραθύρας.
Το κάτω άνοιγμα, δίπλα στην επιφάνεια της θάλασσας, είναι η είσοδος του σπηλαίου και το επάνω είναι ο φεγγίτης ή παράθυρα. Για το σπήλαιο Παραθύρα, ηλικιωμένοι από την περιοχή διηγούνται πως και εδώ υπήρξε θυσία Χριστιανών κατοίκων του Κεφαλά, και της ευρύτερης περιοχής ίσως και από τον τότε Αλμυρό (Γεωργιούπολη).
Ενενήντα τρία γυναικόπαιδα είχαν καταφύγει εδώ με πλεούμενο, αλλά οι Τούρκοι τους αντελήφθησαν και με τα πολεμικά τους καράβια τους πολιορκούσαν για ημέρες από τον κόλπο του Αλμυρού.
Οι τροφές, όμως, των εγκλωβισμένων κράτησαν μόνο μια εβδομάδα και παρά τους κανονιοβολισμούς των τουρκικών πλοίων επιχείρησαν νύχτα να διαφύγουν πεινασμένοι και εξουθενωμένοι. Τότε, όσοι δεν σκοτώθηκαν από τους κανονιοβολισμούς, καταλύθηκαν από το τουρκικό μαχαίρι. Μόνον ένας παπάς που γνώριζε καλό κολύμπι, και κατά την παράδοση έκανε μακροβούτια σαράντα μέτρων και πλέον, τους ξέφυγε κολυμπώντας με αυτόν τον τρόπο και βγήκε στον Αλμυρό και διηγήθηκε την ιστορία.
Εδώ κρύφτηκε αρκετές φορές κατά τον εμφύλιο πόλεμο και ο Γιώργης Τζομπανάκης από το Κόκκινο Χωριό μόνος ή μαζί με συντρόφους του ή άλλοι αντάρτες, αλλά και σε άλλα σπήλαια στην ίδια περιοχή και πιο ψηλά με πρόσβαση από τον Κεφαλά ή στο σπήλαιο Αβρονιές προς Γεωργιούπολη ή ψηλότερα στο σπηλιαράκι του Μαρούση, για να αποφύγουν τα αποσπάσματα Χωροφυλακής που ερευνούσαν γι’ αυτούς.
Κατά διήγηση, όμως, του υπερήλικα αντάρτη του εμφυλίου πολέμου Γιάννη Λιονάκη, υπάρχει άλλη σπηλιά που εισέρχεται σε αυτήν λίγο η βάρκα και μετά ανεβαίνει ανηφορικά και γυρίζει πίσω που λέγεται Γκαλόπη, και ευρίσκεται πιο κοντά στη Γεωργιούπολη από την Παραθύρα.
Η Παραθύρα έχει, όμως, και άλλες ενδιαφέρουσες ιστορίες, εκτός από αυτές των κυνηγημένων Χριστιανών. Όπως μου διηγήθηκε ο Νίκος Ορφανάκης το 1946, παιδί τότε, πήγε μαζί με έναν άλλο κάτοικο του Κεφαλά ως το σπήλαιο αυτό, για να το ερευνήσουν από περιέργεια και γιατί είχαν ακούσει από τους γερόντους διάφορες ιστορίες. Δεν είχαν μαζί των τα απαιτούμενα εφόδια και τα φωτιστικά των ήταν ελάχιστα.
Κοιτάζοντας ψηλά μέσα στο σπήλιο, ο Νίκος είδε από μια σχισμή να ξεπροβαίνει κάτι παράξενο. Ο Νίκος ανέβηκε στην πλάτη του συντρόφου του και με πολύ κόπο σκαρφάλωσε ακόμα πιο ψηλά, όπου από τη σχισμή είδε με μεγάλη του έκπληξη να ξεπροβαίνει κάτι με σχέδια και γράμματα, και όταν πρόσεξε καλύτερα, αντιλήφθηκε πως πρόκειται για ένα σπαθί. Το σπαθί είχε στο φουκάρι ωραία σχέδια και στη λάμα αραβικά γράμματα. Πιο μέσα ακόμα αντιλήφθηκε κι ένα λαϊνάκι περίεργο, και όταν το έπιασε στα χέρια του φάνηκε αδικαιολόγητα βαρύ και όπως λέει «εκουζουλάθηκε», νομίζοντας πως έκαμε την τύχη του, αφού υπολόγιζε να ‘χει μέσα κάποιο θησαυρό.
Το μυαλό του στριφογύριζε πώς να το κατεβάσει κάτω, μπας και το ανοίξει ο άλλος ςκαι τονέ γελάσει και τελικά προσπάθησε και το κατέβασε με ρητή εντολή να μην το αγγίξει, αν δεν κατέβει κι αυτός. Τον όρκισε μάλιστα στη μάνα του που είχε πρόσφατα πεθάνει, και μετά κατέβηκε σιγά σιγά. Το λαϊνάκι τελικά ανοίχτηκε. Είχε βούλωμα από μολύβι και κάποιο υγρό ο θησαυρός. Κάποιο ακριβό άρωμα ή κάποιο οξύ ήταν το περιεχόμενο του.
Ένας από τους θρύλους, που αναφέρονται σε αυτό το σπήλιο και που ήταν γραμμένος σε ένα πολύ παλιό χειρόγραφο βιβλίο που χάθηκε, είναι η ιστορία τους Σαρακηνούς πειρατές. Γύριζαν από μια επιδρομή των στην Αίγυπτο και εγκλωβίστηκαν στον κόλπο της Γεωργιούπολης από άλλους πειρατές. Αναγκάστηκαν να κρύψουν στο σπήλιο τούτο ένα μέρος της λείας των, ένα θησαυρό μέσα στον οποίο συμπεριλαμβανόταν και μια μούμια. Εξοντώθηκαν, όμως, από τους πολιορκητές τους και έτσι ο θησαυρός μένει εκεί.
Στη δεύτερη «επίσκεψη» μου στην Παραθύρα αντιλήφθηκα έναν μικρό βράχο στο δάπεδο που δεν είχα προσέξει στην πρώτη. Τον μετακίνησα και βρέθηκα στην είσοδο μιας καταπακτής προς ένα μεγάλο φυσικό δωμάτιο όπου υπήρχαν αρκετά σκεύη μαγειρικής από όποιους διέμειναν κυνηγημένοι εδώ. Ένας κουβάς με πίσσα και σε ένα καλάμι απλωμένο ένα ρούχο που μόλις το άγγιξα έγινε στάχτη.
Ακόμα ένα σωληνάριο αντισηπτικής αλοιφής, μερικά κέρματα και κάλυκες φυσιγγίων με μερικούς χρονολογίας 1940, ως αναγράφεται επάνω, αλλά ακόμα και δύο κάλυκες από όπλο γκρα, μάλλον με χρονολογία 1880.
Στο ιστορικό και ωραίο σπήλαιο του Μεταξάρη ή Πετσή στον Καραβότοπο του Κόκκινου χωριού αποφασίσαμε να εισέλθουμε παρότι οι χωρικοί μας συνέστησαν να το αποφύγουμε, γιατί ίσως ήταν μέσα ο Γιώργης Τζομπανάκης. Παρόλα αυτά προχωρήσαμε, και ακόμη όταν στο λασπώδες δάπεδο αντιληφθήκαμε πρόσφατα ίχνη αρβύλων. Στο βάθος σε ένα ανηφορικό λαγούμι υπήρχαν πράγματι σκεύη και άλλα με πρόσφατη χρήση. Το αστείο, και αφελές, είναι ότι νεαρός από την παρέα, όπως προχωρούσαμε, φώναζε συνέχεια: «κύριε Τζομπανάκη, αν είσαι μέσα, εμείς είμαστε σπηλαιολόγοι, θα δούμε το σπήλαιο και θα φύγουμε!!!»
Αν ήταν μέσα, τι να καταλάβει από αυτό, θα αισθανόταν ότι κινδύνευε και θα… αμολούσε καμιά χειροβομβίδα κάτω.
Σε άλλα μικρά βάραθρα στον Αποκόρωνα ή σε σπήλαια στη Μαδάρα, έριχναν οι χωροφύλακες κάποια χειροβομβίδα και σε όσα ήταν δυνατόν κυλούσαν στην είσοδο κάποιο μικρό βράχο, για να είναι άλλη φορά βέβαιοι ότι δεν εισήλθε κάποιος. Με τον Γιώργη Τζομπανάκη γινήκαμε καλοί φίλοι αργότερα και μου διηγόταν ιστορίες από εδώ, μνα και από τη Σοβιετική Ένωση, που τον είχαν στείλει για ιατρικούς λόγους.
Ποτέ δε μιλήσαμε για τις ιδεολογικές διαφορές μας και αγαπούσε πολύ τα Λευκά Όρη, ώστε έφτιαξε το μνήμα του αρκετά υπερυψωμένο, ώστε, όταν θα κατέληγε εκεί, να βλέπει τη Μαδάρα!
