Οταν πριν από αρκετό καιρό έπεσε στα χέρια μου το ίδιο βιβλίο στα αγγλικά -τελειώνοντας τη βιβλιοπαρουσίαση στα “Χ.Ν.”- ευχήθηκα να μεταφραστεί γρήγορα και στα ελληνικά!
Και πράγματι, τώρα το έχω στα χέρια μου άψογα μεταφρασμένο!
Διαβάζοντας το βιβλίο “Στα Σφακιά” ο νους μου πάει στους παλιούς Αγγλους φιλέλληνες, όπως ο λόρδος Βύρωνας, ο Τζωρτζ Κάνινγκ, ο Πέρσι Σέλεϋ, που αγάπησαν την Ελλάδα και τους Ελληνες και μερικοί μάλιστα απ’ αυτούς θυσιάστηκαν για την ελευθερία τους, όπως ο Βύρωνας (Bayron). Αλλοι, πάλι, ξεπούλησαν την περιουσία τους για να βοηθήσουν τον αγώνα των Ελλήνων.
Ενας τέτοιος πιστεύω θα εξελισσόταν και ο Trudgill, αν ζούσε εκείνη τη δύσκολη εποχή!
Ο “έρωτάς” του για την Κρήτη και ειδικότερα για τα Σφακιά και τους Σφακιανούς φαίνεται ξεκάθαρα στο βιβλίο του!
Οι περιγραφές του για τον τόπο και τους ανθρώπους είναι κατάθεση καρδιάς και ξεπερνά μια απλή περιγραφή ενός επισκέπτη – ταξιδιώτη. Φθάνει στα όρια να ταυτίζεται και να μπαίνει στη σκέψη, στον τρόπο ζωής και στα τρίσβαθα της καρδιάς τους και καταλήγει σε ένα σημείο ταύτισης, να συγγράφει ένα βιβλίο ύμνο για την περιοχή!
Για να δοκιμάσει τη χειμωνιάτικη ζωή “στο χωριό” και εννοεί, βέβαια τη Χώρα Σφακίων, έμεινε και χειμώνες εκεί! Ετσι αισθάνθηκαν “πως είχαμε ενσωματωθεί στον ιστό της τοπικής κοινωνίας”.
Η ιστορία και ο “έρωτάς” του για την Κρήτη ξεκίνησε από το 1974, όταν για πρώτη φορά ταξίδεψε για την Κρήτη με τον φίλο του τον Νιλ.
Αργότερα μύησε και την Αμερικανίδα σύζυγό του την Τζην, με αποτέλεσμα να έχουν επισκεφθεί την Κρήτη (Σφακιά) πάνω από 80 φορές! Και όταν λέμε επισκεφθεί, αρκετές επισκέψεις διαρκούσαν από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο.
Το πρώτο σκούντημα ξεκίνησε από το σπίτι του Δημήτρη στην Κηφισιά. Εκεί του έγινε η πρόταση να πάει στην Κρήτη.
Στο διάστημα που έμενε εκεί μελετούσε -με την Τζην- και υποθέτω πως θα κρατούσε και σχετικές σημειώσεις. Στο βιβλίο του περιγράφει με γλαφυρότητα τα ήθη και τα έθιμα, τα χωριά, τους δρόμους, τα κτήρια και γενικά κάθε τι που θα πρέπει να έχει υπόψη του ένας επισκέπτης – ταξιδιώτης, μα και ένας που θέλει να κάνει μια επιστημονική μελέτη για την περιοχή.
Στην πρώτη επίσκεψη περιγράφει με θαυμάσιο τρόπο τη διαδρομή από τα Χανιά – Χώρα Σφακίων.
“Μετά την Ίμπρο, βρεθήκαμε πάλι σκαρφαλωμένοι στο χείλος του γκρεμού πάνω από το φαράγγι που δεν βλέπουμε το τέλος του”.
Εντυπωσιακή η πρώτη περιγραφή της Χώρας Σφακίων: “Από το παράθυρό μας είχαμε υπέροχη θέα. Κοιτούσαμε το Λιβυκό πέλαγος και τον ασυννέφιαστο ουρανό που καρδάριζε στο παράθυρο”.
Περιγράφει με μοναδικό, δικό του τρόπο, τις ατέλειωτες πεζοπορίες γύρω από το “Χωριό”, μα και στα γύρω χωριά, φαράγγια και παραλίες: “Την περπατήσαμε κατά μήκος πιο κοντά στη θάλασσα, πέρα στους κατακόρυφους βράχους καθώς υπήρχε κίνδυνος να σου πέσουν στο κεφάλι οι πέτρες που ξεκολλούσαν τα κατσίκια”. Κάθε φορά που του δίνεται η ευκαιρία τονίζει την απαράμιλλη φιλοξενία των Σφακιανών!
Διαβάζοντας το βιβλίο του Trudgill αποκτάς γνώσεις της ιστορίας των Σφακίων και των σημαντικών γεγονότων που διαδραματίστηκαν εκεί, όπως η Επανάσταση του Δασκαλογιάννη, το Φραγκοκάστελο και οι Δροσουλίτες. Μα και τη νεότερη ιστορία ξεσκαλίζει, με τους Βρετανούς και τους Νεοζηλανδούς στρατιώτες, που ξέφυγαν για την Αίγυπτο από το μέρος αυτό.
Αρκετά συχνά αναφέρεται σε παλιούς επισκέπτες – μελετητές όπως ο Πάσλι και άλλους.
Κατόρθωσε και τον εμπιστεύτηκαν, αφού πρώτα τον αισθάνθηκαν δικό τους άνθρωπο, χάρις βέβαια και στο αλάνθαστο ένστικτο του Σφακιανοριζίτη! Ετσι, μπήκε στο πετσί τους και πέτυχε να τον αισθάνονται ο Γιώργης, ο Ανδρέας, ο Νταμουλής, ο Μπαρμπαγιάννης και άλλοι σαν έναν απ’ αυτούς!
Είναι βέβαια και ο ίδιος όντας πολύ έξυπνος και μορφωμένος.
Αυτό βοήθησε να καταλαβαίνει άμεσα και να συντονίζεται απόλυτα με τους γύρω του. Αυτά όλα που εκμαίευσε ο Πίτερ είναι και σε μένα γνωστά, επειδή κατάγομαι από ένα ορεινό χωριό -την Ασηγωνιά- που και εκεί εξακολουθούν να ισχύουν τα ίδια ήθη και έθιμα και μάλιστα έμειναν αναλλοίωτοι γιατί δεν έχουμε… ούτε θάλασσα, ούτε τουρίστες να μας επηρεάσουν.
Περιμένω, λοιπόν, τον Πίτερ να επισκεφθεί και το χωριό μου που αν και είναι λίγο παρακάτω από τον Καλλικράτη δεν του αφιέρωσε… μερικές αράδες στο θαυμάσιο βιβλίο του.
*Ασηγωνιώτης λαογράφος
Υ.Γ.: Αν και του λένε οι Σφακιανοί πως: “Τώρα είσαστε πια Σφακιανός”, αυτός έχει το γνώθι σ’ αυτόν: “Δεν είχα ποτέ την κορμοστασιά και την εμφάνιση των Σφακιανών. Επιπλέον δεν είχα ποτέ όπλο και δεν έμαθα ποτέ… πρέφα!”.
