Στα βήματα του Οσίου Ιωάννη του Ερημίτη…

«Εμβριθές και κατατοπιστικό σύγγραμμα, αξιόλογον αγιολογικόν άμα δε και ιστορικόν πόνημα… ενισχύον την πίστιν και ευλάβειαν των εντευξομένων» χαρακτηρίζει η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος το πόνημα του πολυγραφότατου Αντώνη Γ. Πλυμάκη “Στα βήματα του Οσίου Ιωάννη του Ερημίτη και των συν αυτώ 98 Θεοφόρων Πατέρων” (Χανιά 2015, σχήμα 8ο, σελ. 220, πλουσιότατα εικονογραφημένο).
Σπουδαίο επίσης και πολύτιμο έργο το αποκαλεί και ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ειρηναίος. «Θαυμάσια γεωγραφική περιήγηση των τόπων όπου έδρασεν ο Αγιος και οι συν αυτώ συνασκητές του» το θεωρεί ο Μητροπολίτης Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Δαμασκηνός, ενώ ο Κισάμου και Σελίνου Σεβασμιώτατος κ. Αμφιλόχιος εκφράζει χαρά για το βιβλίο, αφού η Ιερά Μητρόπολις που ποιμαίνει «σεμνύνεται και γεραίρει ιδιαιτέρως την μνήμη τους καθώς οι Αγιοι αυτοί ευλόγησαν με το πέρασμά τους και την εγκαταβίωσή τους τα ιερά χώματα και τους κατοίκους των επαρχιών της».
Κρίσεις εγκωμιαστικές για ένα όντως έργο βαθιάς πίστης προς τον Οσιο Ιωάννη, του οποίου περιγράφει την πορεία «από την Αίγυπτο – Κύπρο – Μικρό Ασία, μέχρι τη Γαύδο, τα Χανιά και το Ακρωτήρι, μα και την υπόλοιπη Κρήτη και πέρα απ’ αυτήν».
Ο Ιωάννης πεζοπορώντας για μήνες, ίσως και χρόνια, σε βουνά, κακοτράχαλα μονοπάτια και κάμπους, πέρασε από πολλά μέρη, όπου έμεινε ζωντανή η παράδοση της αγιότητας και των θαυμάτων του και χτίστηκαν εκκλησίες, τις περισσότερες φορές σε σπηλαιώδη σημεία. Αλλες καταστράφηκαν και αναστηλώθηκαν, άλλες χάθηκαν τελείως και άλλες πάλι ανεγέρθηκαν στην εποχή μας.
Την πορεία αυτή, μαζί με τις εκκλησίες, τα κλίτη, τα παρεκκλήσια, τα εικονοστάσια, τα προσκυνητάρια και κάθε άλλον τόπο λατρείας του Οσίου, παρουσιάζει ο συγγραφέας με 300, έγχρωμες στο σύνολό της σχεδόν, φωτογραφίες, 23 χάρτες και 6 σχέδια, δίδοντας στο έργο του και μια μορφή καλλιτεχνικού λευκώματος, με ιδιαίτερη αναφορά στην Ιερά Μονή Κυρίας των Αγγέλων Γουβερνέτου, η οποία κατέστη επίκεντρο της λατρείας του Οσίου, παρόλο που είναι αφιερωμένη στη Θεοτόκο και τιμάται στις 21 Νοεμβρίου.
Οπως σημειώνει ο κ. Πλυμάκης, «η περίοδος της εν τω κόσμω ζωής του δεν έχει εξακριβωθεί από τους ερευνητές, αλλά τοποθετείται στα μέσα του 16ου αιώνα. Η φήμη του είχε εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Κρήτη και πέρα από αυτήν και εκατοντάδες ήταν οι πιστοί που έφθαναν ως τον τόπο του για να δεχθούν τη θαυματουργική ευλογία του. Και στις μέρες μας ακόμη αναφέρονται πολλά θαύματά του. Η μνήμη των 99 εορτάζεται επισήμως με Συνοδική και Πατριαρχική Απόφαση του αοιδίμου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, πρώην Αλεξανδρείας, Κυρίλλου Λουκάρεως του Κρητός, από το έτος 1632. Καθιερώθηκε δε να εορτάζεται όχι στις 6 Οκτωβρίου, διότι θα συνέπιπτε με την εορτή του Αγίου Αποστόλου Θωμά, αλλά την επόμενη ημέρα 7 Οκτωβρίου».
Ο κ. Πλυμάκης δικαιούται να σεμνύνεται για την τελεσφόρο προσπάθειά του να δείξει «πόσο βαθιά είναι ριζωμένη η πίστη και η λατρεία προς τον Οσιο Ιωάννη στις απλές καρδιές των ανθρώπων των Χανίων και άλλων, που εξακολουθούν να αναστηλώνουν ή να φτιάχνουν καινούργιες εκκλησίες για τη Χάρη του, να τον επικαλούνται σε κάθε δυσκολία και να τον τιμούν κάθε χρόνο σε όλες αυτές κατά την πανήγυρή του…».
Μια προσπάθεια που προστίθεται στο πλούσιο συγγραφικό έργο του, μεταξύ του οποίου και οι μνημειώδεις πολυσέλιδες και πλούσια εικονογραφημένες εκδόσεις “Το αγρίμι της Κρήτης” (2001), “Σπήλαια στα Χανιά” (2002), “Κούμοι – Μιτάτα και βοσκοί στα Λευκά Όρη” (2008) και “Μνήμες Σαμαριάς” (2010).
*τ. δ/ντής Λαογραφικού
Κέντρου Ακαδημίας Αθηνών