Σταγόνες Χανιώτικης Ιστορίας

«Μετά την χθεσινήν εισβολήν
Οι Έλληνες απωθούν τους Τούρκους
Γενική επιστράτευσις εκηρύχθη εις την Ελλάδα».
Τα γεγονότα της Κύπρου της 20ης Ιουλίου 1974 δεν ανακοινώ-
θηκαν στον τοπικό Τύπο την ίδια μέρα. Η λογοκρισία της χούντας των Αθηνών επέτρεψε την ελεγχόμενη ειδησιογραφία την επόμενη ημέρα στις 21 Ιουλίου με τους παραπάνω τίτλους στα “Χ.Ν.”.
Η ξύλινη γλώσσα της αναχρονιστικής καθαρεύουσας που είχε επι- βάλλει το φασιστικό καθεστώς συνεχίζει την επιλεκτική ενημέρωση: «ΑΘΗΝΑΙ (Α.Π.Ε.) Λίαν ικανοποιητικώς δια τας ελληνικάς κυ- πριακάς δυνάμεις εξελίσσεται η κατάστασις εν Κύπρω. Συμφώνως προς τας τελευταίας πληροφορίας του Αθηναϊκού Πρακτορείου εκ Λευκωσίας, συνεχίζεται, με απόλυτον επιτυχίας και με βαρειάς δια τους Τούρκους απώλειας, η περίσφιγξις όλων των θυλάκων, όπου
είναι εγκλωβισμένοι».
Σήμερα είναι γνωστό ότι η Τουρκία έκανε μια προσχεδιασμένη
(και προσυμφωνημένη) αποβίβαση (όχι απόβαση) δυνάμεων στην Κερύνεια.
Η ειδησιογραφία συνεχίζει με το «ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ», δηλαδή του χουντικού στρατηγού Φαίδωνα Γκιζίκη, ο οποίος κα- ταδικάζει την «απόβαση» και κηρύσσει γενική επιστράτευση.
Εδώ υπάρχουν προσωπικές μνήμες: η αντιαεροπορική σειρήνα
του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η οποία βρισκόταν τοποθετημένη πάνω από την παλιά Νομαρχία στην Πλατεία Δικαστηρίων άρχισε ξαφνικά να ουρλιάζει εκείνο το ζεστό πρωινό του Ιουλίου, καλών- τας σε επιστράτευση. Η ενημέρωση των «Χανιώτικων Νέων» συνεχίζεται: «Χθες ο κ. Σίσκο εις Αθήνας και εις Άγκυραν[…]. Ελικοπτεροφόρον εφοδιάζει τους Τούρκους[…]Η Ιταλία καταδίκασε την τουρκικήν εισβολή[…]Εξεπλάγη η Αγγλία από την τουρκικήν αυτήν ενέργεια[…] Υπό των Τούρκων εβομβαρδίσθη νοσηλευτήριον, 30 νεκροί[…]Ατμόσφαιρα πολέμου εις την Ελλάδα».
Θύτες και θύματα κάνουν παρέα στις δημοσιογραφικές ανταπο- κρίσεις. Οι ρόλοι και οι ευθύνες είναι σήμερα γνωστοί από τα επίσημα πορίσματα των «Φακέλων Κύπρου και Ελλάδας». Το «σχέδιο Κίσινγκερ» διχοτόμησης της Κύπρου με τη βοήθεια του αμερικανού πρεσβευτή Σίσκο, καθώς και ο σκοτεινός υπονομευτικός ρόλος της Αγγλίας. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την προδοσία από το ελ- ληνικό φασιστικό καθεστώς ερμηνεύουν το τραγικό αποτέλεσμα.
Η πληγή παραμένει μέχρι σήμερα ανοιχτή, γι’ αυτό στο μικρό αυτό αφιέρωμα δεν μπορεί να μπει τελεία. Ίσως μόνο ο Σεφέρης μπορεί να εκφράσει αυτή την εκκρεμότητα κι αυτά που έγιναν:
Μιλούσες για πράγματα που δεν τα ̔βλεπαν κι αυτοὶ γελούσαν
Όμως να λάμνεις στο σκοτεινὸ ποταμὸ πάνω νερὰ ̇
να πηγαίνεις στον αγνοημένο δρόμο στα τυφλὰ, πεισματάρης
και να γυρεύεις λόγια ριζωμένα
σαν το πολύροζο λιόδεντροάφησε κι ας γελούν.
Και να ποθείς να κατοικήσει κι ὁ άλλος κόσμος στη σημερινὴ πνιγερὴ μοναξιὰ
στ’ αφανισμένο τούτο παρόν- αφησέ τους.
Ό θαλασσινὸς άνεμος κι η δροσιὰ της αὐγής υπάρχουν χωρὶς να το ζητήσει κανένας.
(“Τρία κρυφά ποιήματα”)
* Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος