Ο επίσκεψη του Ρότσιλντ στα Χανιά του 1893
Η οικογένεια Ρότσιλντ.
«[…] Ο αποβιβαζόμενος πρώτην φοράν εις Χανία, εάν περιέλθει την πόλιν, θα σχηματίσει ως πρώτην εντύπωσιν ότι ευρίσκεται εντός ευρυτάτου ουρητηρίουˑ εάν κατόπιν εξέλθει ολίγα βήματα έξω της πόλεως θα παρατηρήσει ότι το ουρητήριο τούτο περιβάλλεται δια προμαχώνων εκ κόπρου[…]» («Μεσόγειος» 1/5/1893). Αυτή ήταν η εικόνα της πόλης τέσσερα χρόνια μετά την επανάσταση του 1889 και την άρση των κεκτημένων της Σύμβασης της Χαλέπας (1878). Η έλλειψη υγιεινής με την απουσία αποχετευτικού συστήματος και τρεχούμενου νερού (η άρδευση γινόταν από δημόσιες βρύσες και πηγάδια) στις πόλεις της οθωμανικής αυτοκρατορίας ήταν σύνηθες φαινόμενο, με αποτέλεσμα επιδημίες τυφοειδούς πυρετού και άλλων μεταδιδόμενων νοσημάτων.
Αυτή τη χρονική στιγμή διάλεξε να επισκεφθεί τα Χανιά ο μεγαλοτραπεζίτης Άγγλος βαρώνος Ρότσιλντ με τη σύζυγό του, ο οποίος έχοντας ναυλώσει το ατμόπλοιο «Ορώρα» της εταιρείας Λόϋντ αποβιβάστηκε στη Σούδα στις 1/5/1893 («Μεσόγειος» 1/5/1893).
Ποιός ήταν, όμως, ο Βαρώνος Ρότσιλντ; Μια από τις ισχυρότερες οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά οικογένειες του κόσμου ήταν και είναι οι Ρότσιλντ. Η οικογένεια με γενάρχη τον Γερμανοεβραίο τραπεζίτη Μάγερ Ανσέλμ Μπάουερς (1743-1812) άλλαξε το επώνυμο σε Ρότσιλντ («κόκκινη ασπίδα»), λόγω του σήματος της επιχείρησης του πατέρα του (είχε ενεχυροδανειστήριο). Ο μεγαλοτραπεζίτης είχε πέντε γιούς, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν σε μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όπως το Λονδίνο και το Παρίσι. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι Ρότσιλντ συμμετείχαν στην επιτροπή για τη χορήγηση των δυο αγγλικών «δανείων της Ανεξαρτησίας» προς την Ελλάδα (1824), ενώ το 1841 ήταν από τους ιδρυτικούς μετόχους της Εθνικής Τράπεζας. Επίσης, είχαν στενές οικονομικές σχέσεις με την οθωμανική αυτοκρατορία.
Αυτό εξηγεί τη μεγαλοπρεπή και εγκάρδια υποδοχή των τουρκικών αρχών και πολλών κατοίκων της πόλης των Χανίων, οι οποίοι υποδέχθηκαν το αριστοκρατικό ζεύγος στο λιμάνι της Σούδας. Στη συνέχεια, ο Ρότσιλντ επισκέφθηκε τον διοικητή της πόλης Τζελαλεδίν πασά και τον Αρχιραβίνο της ισραηλίτικης κοινότητας. Επισκέφθηκε το Χουνγκιάρ Τζαμί (εκκλησία Αγίου Νικολάου Σπλάντζιας) και περπάτησε την οδό «Εμπορικά» για να καταλήξει στο οθωμανικό Σχολείο. Εκεί συνομίλησε στα γερμανικά με τον γιό του Τζελαλεδίν πασά και του υποσχέθηκε να του στείλει δώρο το βιβλίο που του ζήτησε ο μικρός μαθητής. Ο Δήμαρχος Χανίων Μεχμέτ Βέης Κασημζαδές παράθεσε γεύμα στο εξοχικό του στις Κουκουναριές προ τιμήν του, ενώ το απόγευμα το ζεύγος Ρότσιλντ με την άμαξα του Δημάρχου επισκέφθηκε τις Μουρνιές, όπου παιδιά μάζεψαν λουλούδια, έπλεξαν στεφάνια και τα έδωσαν στους επισκέπτες. Ο Δήμαρχος τους χάρισε χρυσοκέντητα μαντήλια, αξιόλογα δείγματα τουρκοκρητικής τέχνης. Πριν την αναχώρηση ο Αρχιραβίνος με επιτροπή Ισραηλιτών ανέβηκε στο ατμόπλοιο ανταποδίδοντας την επίσκεψη και ο Ρότσιλντ δώρισε στην εβραϊκή κοινότητα 500 φράγκα («Μεσόγειος» 8/5/1893).
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
Πηγές
https://www.sansimera.gr/articles/416.
