Η περιγραφή εκδροµών εντός και εκτός Κρήτης ήταν ένα αγαπηµένο ανάγνωσµα στον τοπικό Τύπο της δεκαετίας του 1920. ∆ηµοσιογράφοι, πεζογράφοι, αλλά και απλά µορφωµένοι εκδροµείς έγραφαν τις ταξιδιωτικές τους εντυπώσεις, τις οποίες δηµοσίευαν σε εκτενή πρωτοσέλιδα άρθρα , καθώς και σε συνέχειες τις επόµενες ηµέρες. Χαρακτηριστικό παράδειγµα η εφηµερίδα «Παρατηρητής», η οποία τον Σεπτέµβριο του 1929 (7/9/1929) δηµοσιεύει σε συνέχειες ταυτόχρονα δυο ταξιδιωτικές εκδροµές µε συγγραφείς τον δηµοσιογράφο Τίτο Λίβιο (δηµοσιογραφικό ψευδώνυµο) και την γνωστή Χανιώτισσα συγγραφέα και εκδότρια του λογοτεχνικού περιοδικού «Σπινθήρ» (1901) Αρτεµισία Λιανδράκη Ντώκου.
Ο Λίβιος µε τίτλο «Ένας δηµοσιογραφικός περίπατος. Από τα Χανιά στο Ρέθυµνο και στο Αµάρι. Εντυπώσεις του Τίτου Λίβιου» περιγράφει τις εντυπώσεις του από µια εκδροµή στο Νοµό Ρεθύµνου. Αντίστοιχα, η Αρτεµισία Ντόκου εκδράµει στα Σφακιά, όπως φαίνεται στο άρθρο της «Από τας εκδροµάς του Συλλόγου Υγεία. Στα φηµισµένα Σφακιά. Εντυπώσεις της κ. Αρτεµισίας Ντόκου».
∆ιαβάζοντας τα άρθρα ο αναγνώστης διαπιστώνει εκτός από τις περιγραφές του φυσικού περιβάλλοντος, την καταγραφή της ιστορίας του τόπου, την παρουσίαση της τοπικής κοινωνίας µε τα ήθη και τα έθιµά της, καθώς και τα πολιτικά σχόλια για τα έργα υποδοµής (δρόµοι, πλατείες) που έχουν γίνει ή που πρέπει να γίνουν. Η Ντόκου, λόγω του συγκεκριµένου συλλόγου, κάνει ειδική αναφορά στην ατοµική υγεία και τα οφέλη της άσκησης της πεζοπορίας, «[…]την πεζοπορίαν που χαλυβδώνει τα νεύρα, τονώνει την θέλησιν και γιγαντώνει την σωµατικήν αντοχήν», τα οποία θα πρέπει να διδαχθούν οι Χανιώτες αστοί.
Οι δύο αρθρογράφοι ακολουθούν τη λογοτεχνική παράδοση της ηθογραφίας, ενός κινήµατος το οποίο συνδέθηκε µε τον ρεαλισµό. Το λογοτεχνικό ρεύµα της ηθογραφίας, το οποίο ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα, βρήκε µεγάλη απήχηση στα ελληνικά γράµµατα, καθώς κορυφαίοι Έλληνες πεζογράφοι και ποιητές εντάχθηκαν σε αυτό. Χαρακτηριστικά παραδείγµατα, ο Γιώργος Θεοτοκάς («Η Ζωή και ο Θάνατος του Καραβέλα»), ο Κωνσταντίνος Χατζόπουλος (« Ο πύργος του Ακροποτάµου»), ο Ανδρέας Καρκαβίτσας («Ο Ζητιάνος»), κ.ά. Η ηθογραφία περιλαµβάνει ροµαντικά, λαογραφικά και νατουραλιστικά στοιχεία, καθώς ουσιαστικά αναζητά τις εγχώριες παραδόσεις ενός λαού οι οποίες εκφράζουν τις ρίζες του, συνθέτοντας την εθνική του ταυτότητα και συνείδηση.
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισµολόγος
