Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όπως είναι γνωστό, οι Έλληνες ήταν ραγιάδες και ακτήμονες.
Οι Τούρκοι κατείχαν τις γαίες και ορισμένοι ήταν τόσο πλούσιοι που είχαν στην ιδιοκτησία τους ακόμα και νησιά, όπως ένας μεγαλογαιοκτήμονας που είχε το νησί των Αγίων Θεοδώρων. Στη συνέχεια, το πούλησε στην τουρκική κυβέρνηση και αποζημιώθηκε με μεγάλες εκτάσεις από αμπέλια.
Ένας άλλος μουσουλμάνος Χανιώτης, ο οποίος ονομαζόταν Λουκάς και μιλούσε μόνο ελληνικά, κατείχε όλη τη Χαλέπα κατά την Ύστερη Τουρκοκρατία. Ήταν ψηλός, χονδρός με αδρά χαρακτηριστικά στο πρόσωπο και παχύ μουστάκι, αγνώστου καταγωγής αν και από το όνομα φαινόταν ότι προερχόταν από παλιά εξισλαμισμένη χριστιανική οικογένεια. Εκείνο όμως που τον έκανε να ξεχωρίζει ήταν η βροντώδης φωνή του χάρη στην οποία «[…]όταν ωμίλει εις τα Φωκωθιανά ηκούετο από το Μεϊντάνι της Επάνω Χαλέπας. Όταν ωμίλει πάλιν εκεί πλησίον ηκούετο από την Κάτω Χαλέπα[…]». Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Λουκάς ήταν ο ιδιοκτήτης του πρώτου φούρνου της Χαλέπας. Ο ίδιος δεν επισκεπτόταν ποτέ τα Χανιά κι έτσι δεν γνώριζε καθόλου την πόλη.
Επίσης, του άρεσε ρητορεύει, καθώς ως «[…]Είχε πολλάς υποθέσεις και πολλάς εργασίας ως μεγαλοκτηματίας […]». Συχνά, λοιπόν έκανε αγοραπωλησίες των οικοπέδων και των χωραφιών του, τα οποία ήταν τόσα πολλά που ούτε ο ίδιος γνώριζε τα σύνορά τους. Χαρακτηριστικό ήταν ότι «[…]Όλαι αι οικεία της Χαλέπας έχουν κτισθή επί των οικοπέδων του[…]». Πάντως όταν πέθανε είχε φροντίσει να κρατήσει ένα οικόπεδο για τον τάφο του «[…]όπου αναπαύθη και έκλεισε δια παντώς το στόμα ο στομύλος Λουκάς[…]»(«Εσπερινός Ταχυδρόμος», «Από τα περασμένα. Η Χαλέπα και ο Λουκάς» 20/7/1934).
Αυτή η σύντομη ιστορία από τα παλιά Χανιά αποτελούσε μια ανάμνηση ενός ηλικιωμένου Χανιώτη, την οποία αποφάσισε να μοιραστεί με τους αναγνώστες του «Εσπερινού Ταχυδρόμου» το καλοκαίρι του 1934.
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι
ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
