Η εφημερίδα «Εσπερινός Ταχυδρόμος» τον Μάιο του 1937 έκανε ένα αφιέρωμα στα σχολεία της μέσης εκπαίδευσης της πόλης των Χανίων, δίνοντας μια εικόνα της λειτουργίας τους. Το αφιέρωμα ξεκίνησε με ένα ρεπορτάζ για το Πρακτικό Λύκειο Χανίων («Εσπερινός Ταχυδρόμος», «ΠΡΑΚΤΙΚΟΝ ΛΥΚΕΙΟΝ…ΕΙΣ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΙΑΔΕΥΣΕΩΣ», 24/5/1937), όπου την ξενάγηση του δημοσιογράφου Στήβενς Σμιθ ανέλαβε ο διευθυντής του Λυκείου, ο Γυμνασιάρχης Ανδρέας Κνιθάκης.
Ο Γυμνασιάρχης ανέφερε τους συνεργάτες του καθηγητές: Ν. Κακαβέλα, Γ. Μαραθάκη, Μιχ. Μαραγκάκη (Φυσικοί), Δ. Σακόρραφα, Ε. Φθητάκη, Γ. Σπυριδάκη (Ελληνικών), Α. Κονταδά (Μαθηματικός), Κ. Πυλαρινό (Γαλλικών), Γ. Παπαδημητράκη (Τεχνικών), Στ. Προκοπίου (Γυμναστή), Αργ. Καντέρη (Μουσικής). Στη συνέχεια, περιηγήθηκαν στην αίθουσα προβολής κινηματογραφικών ταινιών, στο εργαστήριο Πειραματικής Φυσικής, στο εργαστήριο Χημείας και στο εργαστήριο Φυσικής Ιστορίας. Η ξενάγηση ολοκληρώθηκε με την επίσκεψη στην ταράτσα του σχολείου, όπου υπήρχε ένας μικρός Μετεωρολογικός Σταθμός με ένα τηλεσκόπιο 110 χιλιοστών για τη μελέτη της κίνησης των πλανητών στο μάθημα της κοσμολογίας. Το σχολείο ξεχώριζε και για τη ναυτοπροσκοπική του ομάδα.
Επόμενος σταθμός το Πρώτο Γυμνάσιο Αρρένων, το οποίο ήταν πανελλήνια γνωστό για την εθελοντική συμμετοχή των τελειόφοιτων μαθητών του στους Βαλκανικούς Αγώνες 1912-1913, γεγονός το οποίο οδήγησε το Εργατικό Κέντρο Χανίων στην ανέγερση μνημείου πεσόντων μαθητών το 1919 στο προαύλιο του σχολείου. Ιδρύθηκε το 1895 και ήταν το αρχαιότερο Σχολείο Μέσης Εκπαίδευσης της πόλης.
Ο διευθυντής Αντώνης Αρχοντάκης ξενάγησε τον δημοσιογράφο του «Εσπερινού Ταχυδρόμου» στις κτηριακές εγκαταστάσεις του σχολείου, εξηγώντας ότι πρωτοστεγάστηκε στη θέση που ήταν το Οικονομικό Συσσίτιο και στη συνέχεια μεταστεγάστηκε στο Κουμ Καπί για να καταλήξει στο μέγαρο των τουρκικών στρατώνων στην αρχή της οδού Χανιών-Χαλέπας και να ανακαινισθεί το 1931 από τον Γενικό Διοικητή Κρήτης Κατεχάκη. Ο αρθρογράφος εντυπωσιάστηκε από την πλούσια εσωτερική διακόσμηση του σχολείου, καθώς στους τοίχους των αιθουσών υπήρχαν ιστορικοί χάρτες όλων των εποχών, εικόνες ηρώων της επανάστασης του 1821, γεωγραφικοί χάρτες, φωτογραφίες διαφόρων ανάγλυφων και αγαλμάτων από διάφορα μουσεία, καθώς και εικοσιπέντε αναμνηστικές φωτογραφίες του πρώην Γυμνασιάρχη Κατσούλη από την εκδρομή του στην Κωνσταντινούπολη. Κι αυτό το Γυμνάσιο διέθετε αίθουσα κινηματογραφικών προβολών, εργαστήρια Χημείας και Φυσικής Πειραματικής, ενώ πρωτοστατούσε σε πολλά αθλήματα, όπως το χάντμπωλ, το βόλεϊ και το μπάσκετ όπου ήταν πρωταθλητής, χάρη στον γυμναστή Μιχάλη Δρακωνάκη. Επίσης, στο σχολείο οι μαθητές διδάσκονταν γαλλικά, τεχνικά και μουσική, όπως και στο Πρακτικό Λύκειο («Εσπερινός Ταχυδρόμος», «Γυμνάσιον Αρρένων» 26/5/1937).
Το Γυμνάσιο Θηλέων ήταν ένα άλλο σημαντικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, το οποίο ιδρύθηκε το 1922 και στεγάστηκε στο Δημοτικό Σχολείο της οδού Καστελίου ως Β’ Γυμνάσιο Χανίων Αρρένων και Θηλέων για να μεταφερθεί το 1930 στο μέγαρο του φιλολογικού συλλόγου «Ο Χρυσόστομος», δίπλα στο Πεδίο του Άρεως. Ο διευθυντής Στέφανος Μυλωνάκης ήταν γνωστός για τη συμμετοχή του σε διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες, όπως αντιπρόεδρος του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης, πρόεδρος ποδοσφαιρικών ομάδων, μέλος της εφορίας του «Χρυσόστομου», Γενικός Επιθεωρητής Παιδείας Κρήτης, κ.ά.
Συνεχίζεται
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι
ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
