«[…]Και αρχίζει, έχοντας στο κεφάλι του, τον ιστορικόν καταστάντα πλέον μαύρο του σκούφο να τραγουδεί τον «πόθον του αντρειωμένου», όχι χάριν της αγαπημένης του αλλά χάριν της πατρίδος του:
«Να ‘χεν η γη πατήματα κι ο ουρανός κερκέλια
να πάτιουν τα πατήματα να ‘πινα τα κερκέλια
ν’ ανέβαινα στον ουρανό να διπλωθώ να κάτσω
να δώσω σείσμα τα’ ουρανού να βγάλει μαύρα νέφη
Να βρέξει χιόνι και νερό να κι αμάλαγο χρυσάφι
Το χιόνι να ρίξει στα βουνά και το νερό τσοι κάμπους
Στη πόρτα τσι πολυαγαπώς (του Λαού) τ’ αμάλαγο χρυσάφι».
Το τραγούδι αυτό ο Βενιζέλος ετραγούδησε με μεγάλη ευθυμία, με αρκετή τέχνη με ένα παθητικό σκοπό, με κάποια αυτοπεποίθηση και δύναμη, που ξυπνούσε μέσα μας τους παληούς καιρούς της δούλης πατρίδος μας[…]». Αυτό το απόσπασμα αποτελεί μέρος εκτενούς ρεπορτάζ για μια εκδρομή στο Έλος Κισάμου από τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο και την παρέα του, στην οποία συμμετείχαν ο λόρδος και η λαίδη Κρόσφιλδ, ο στρατηγός Πλαστήρας, ο τέως δήμαρχος Χανίων Εμμανουήλ Μουντάκης, ο γέρο Πιστολάκης, ο Μαρκαντώνης, η στρατιωτική μπάντα με τον αρχιμουσικό Καστάνη, κ.ά. Στο Έλος η παρέα φιλοξενήθηκε στο σπίτι του Μαρκαντώνη, όπου γευμάτισε και διασκέδασε με ριζίτικα και χορό, ενώ η στρατιωτική μπάντα παιάνιζε σε διπλανή ταράτσα.
Ενδιαφέρουσα ήταν η στιχομυθία του Βενιζέλου με την Μαρία Μαρκαντώνη, αδελφή του Μαρκαντώνη, η οποία στο κομπλιμέντο του Βενιζέλου ότι το χωριό τους είναι τόσο όμορφο που οι κάτοικοί του δεν θα πεθάνουν ποτέ, αποκρίθηκε με τη μαντινάδα:
«Ο κόσμος είναι ‘να δεντρί κι μείς τα ‘πωρικά του
Κι ο χάρος ‘ναι τρυγητής και παίρνει μας κοντά του».
Και απαντά ο πάντα ετοιμόλογος Βενιζέλος:
«Τότες ας χαίρουνται τα βουνά που χάρο δε φοβούνται
Μον’ περιμένουν άνοιξη να πρασινολογούνται».
Η παρέα τραγούδησε τα ριζίτικα «Σε ψηλό βουνό» και «Πότε θα κάνει ξαστεριά», καθώς και μαντινάδες με καστρινές κοντυλιές. Στο τέλος Κρητικοί βρακοφόροι χόρεψαν συρτό και πεντοζάλι ενθουσιάζοντας τόσο πολύ τους καλεσμένους που η λαίδη Κρόσφιλδ έκανε μαθήματα συρτού με ένα βρακοφόρο χορευτή. Επίσης, ο στρατηγός Πλαστήρας χόρεψε ένα λεβέντικο τσάμικο, «[…]εν μέσω ζητωκραυγών και χειροκροτημάτων[…]». Αξιοσημείωτο είναι ότι η εκδήλωση κινηματογραφήθηκε από τον Χαρίλαο Σπανδάγο, ο οποίος ακολούθησε την παρέα στην εκδρομή. («Παρατηρητής», «Δώδεκα ώρες ιδιωτικής ζωής του κ. Πρωθυπουργού» 27/4/1930).
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
