» Ι. Ιστορική ρίμα ΙΙ. Ριζίτικα τραγούδια
» Έκδοση Χανιώτικα Νέα. Χανιά 2021
Με ανείπωτη χαρά και ενθουσιασμό ανέγνωσα και απόλαυσα το περιεχόμενο του νέου βιβλίου του εκλεκτού μου φίλου δασκάλου – λαογράφου Σταμάτη Αποστολάκη, ο οποίος με ευγένεια και καλωσύνη μου το πρόσφερε. Ο τίτλος του βιβλίου αυτού «Το Ιστορικό Δημοτικό Τραγούδι της Κρήτης για το 1821» είναι επίκαιρος, καθώς έχει σχέση με τη συμπλήρωση των διακοσίων ετών από της εθνικής μας παλιγγενεσίας και φέρομε στη σκέψη μας τους γενναίους αγωνιστές και ήρωες στα χρόνια της σκλαβιάς, όπως αυτά εξυμνούνται στα κλέφτικα και τα δημοτικά τραγούδια. Ο υπόδουλος ελληνικός λαός τους θαύμαζε για το αδούλωτο φρόνημά τους και τραγουδούσε με χαρά τα κατορθώματά τους. Στο ιστορικό δημοτικό τραγούδι υπερτερούσε η Κρήτη σε σύγκριση με άλλες περιοχές της χώρας μας, γι’ αυτό το νέο βιβλίο του Σταμάτη Αποστολάκη αποτελεί ένα πραγματικό θησαυρό για την ιδιαίτερη πατρίδα μας την Κρήτη. Όπως τονίζει ο συγγραφέας, «Καθρέπτης της ψυχής του Λαού μας και πιστοποιητικό της Λεβεντιάς του είναι το Δημοτικό μας τραγούδι. Ο έμμετρος λαικός ποιητικός μας λόγος , εκφραστής του μεγαλείου της ψυχής μας, εξυμνεί τους Ήρωές μας, τα γεγονότα, ψάλλει την Ελευθερία μας, κλαίει στις εθνικές μας συμφορές, μας εμπνέει, μας διδάσκει, μας οδηγεί στη γνώση του χρέους μας». Αγάλλεται η ψυχή μας με το άκουσμα των τραγουδιών της δοξασμένης Κρήτης, που εκφράζουν την ιστορία, τις παραδόσεις, την αίγλη και το μεγαλείο του κρητικού λαού, την γενναιότητα και την αυτοθυσία των προγόνων μας. Με το περιεχόμενό τους εγκωμιάζεται με ύμνους και θριάμβους κάθε γωνιά της ιδιαίτερης πατρίδας μας.
Πόλεις, χωριά τα τραγουδούν ολόκληρης της Κρήτης, τη δόξα όρη αντιλαλούν, Μαδάρες, Ψηλορείτης.
Χανιά, Σφακιά και Σέλινο, Ρέθυμνο και Ανώγεια, Ηράκλειο και Μεσαρά,η Κρήτη πέρα ως πέρα, θαυμάζομε ηρωισμό ένδοξου Ξωπατέρα.
Είναι πολλά τα Δημοτικά τραγούδια της Κρήτης και ο συγγραφέας πραγματοποιεί μια επιλογή των σπουδαιοτέρων από αυτά, τα οποία περιλαμβάνει στο βιβλίο του. Αναφέρονται σε ονομαστά πρόσωπα γενναίων αγωνιστών και ηρώων, σε σπουδαία γεγονότα της Κρήτης και ακολουθεί ανθολόγηση ιστορικών ριζίτικων τραγουδιών. Μεταξύ άλλων αναφέρομε εκείνα που έχουν τον τίτλο «Το τραγούδι του Θοδωρομανώλη», «Η σφαγή στο Μ. Κάστρο», «Το τραγούδι της Μάχης του Θερίσσου», «Η μάχη των Λειβαδιών» (Χανίων), «Το τραγούδι τση Κίσαμος», «Ο Χατζή Μιχάλης», «Το τραγούδι του Ξεπατέρα», «Μάχη στο Φόδελε», «Μιχαήλ Κόρακας», «Ανθολόγηση ιστορικών ριζίτικων» και τόσα άλλα.
Τα περισσότερα δημοτικά τραγούδια της Κρήτης, που αναφέρονται σε πρόσωπα και ιστορικά γεγονότα, είναι γραμμένα σε δεκαπεντασύλλαβους στίχους. Έτσι ήταν μελοποιημένα και τα τραγουδούσαν κατά μόνας, σε παρέες και σε πανηγύρια. Σε ορισμένα από αυτά ο συγγραφέας πραγματοποιεί μια ιστορική αναφορά του περιεχομένου τους, για να γίνει το ποίημα περισσότερο κατανοητό. Σε όλα τα ποιήματα παραθέτει διευκρινιστικές υποσημειώσεις, γλωσσικές, ερμηνευτικές κ.α. Το βιβλίο εμπλουτίζεται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό ονομαστών γενναίων προσώπων και αγωνιστών την πατρίδας μας.
Τα δημοτικά τραγούδια εξακολουθούν να μας εμπνέουν και να μας ενθουσιάζουν. Στους στίχους τους κλείνουν τους παλμούς του υπόδουλου λαού μας σε δυσοίωνες εποχές, τη θλίψη, την αντίσταση και τον πόθο για την ελευθερία. Στο περιεχόμενό τους εκφράζονται τα συναισθήματα των αγωνιστών, τα εθνικά μας ιδανικά και τα βιώματα του λαού.
Συγχαίρομε τον Σταμάτη Αποστολάκη για το υπέροχο βιβλίο του, την άοκνη προσπάθειά του και την ανεκτίμητη προσφορά του στην ευρύτερη κοινωνία. Επί σειρά πολλών δεκαετιών ασχολείται με τη συλλογή λαογραφικού υλικού, όπως τα δημοτικά τραγούδια, οι παραδόσεις, οι θρύλοι και οι ιστορίες. Είναι τακτικός συνεργάτης της Εφημερίδας «Χανιώτικα Νέα», διατηρώντας χωρίς διακοπή εβδομαδιαία στήλη. Έχει περισσότερες από 70 βραβεύσεις από διάφορους φορείς και από την Ακαδημία Αθηνών. Το 2017 με τις ευλογίες του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου έγινε η χειροθέτησή του με τον τίτλο «Άρχων Προστάτης των Γραμμάτων της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας».
Τον ευχαριστούμε εγκαρδίως για την ακατάπαυστη πολιτιστική προσφορά του και του ευχόμαστε υγείαν αδιάπτωτον και καλή συνέχιση του καρποφόρου πνευματικού του έργου, το οποίο ανταποκρίνεται στις ευαισθησίες και τις αναζητήσεις των αναγνωστών. Με τη δημιουργική του προσπάθεια συμβάλλει αποφασιστικά στην έκφραση του μεγαλείου της ψυχής του κρητικού λαού, την υπεράσπιση των ιδεωδών μας και τη διατήρηση των εθνικών μας παραδόσεων.
*Ο Ηλίας Μετοχιανάκης είναι καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης
