«Κρατήστε το πνεύμα και το σώμα σας ενεργό, ελεύθερο και αυτόνομο στην παραλία» είναι το μήνυμα των ημερών. Ο χρόνος στην παραλία είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για να ασκήσουμε τον εγκέφαλο και το σώμα μας. Πολλοί επισκέπτες της παραλίας εθισμένοι οθονόβιοι (δηλαδή εραστές ηλεκτρονικών οθονών) δεν κάνουν τίποτα. Τους αναγνωρίζουμε από το θολό βλέμμα που είναι καρφωμένο στην ερωμένη τους. Αλλοι προτιμούν πνευματικές ασκήσεις, τυχερά παιχνίδια ή αθλητικές δραστηριότητες. Στο σημερινό σημείωμα θα εξερευνήσουμε τι συμβαίνει κάθε φορά που ζούμε στιγμές άχρονες σε παραλίες. Δηλαδή, όταν λύνουμε σταυρόλεξα, sudoku, γρίφους, όταν διαβάζουμε κόμικς ή απλά παίζουμε με την άμμο.
Σταυρόλεξα
Η λύση σταυρόλεξων απαιτεί γλωσσική δεξιότητα, εγκυκλοπαιδικές γνώσεις και φυσικά εμπειρία. Επιπλέον, ο λύτης οφείλει να γνωρίζει στοιχειώδη γραμματική, καλή ορθογραφία και να έχει αποκλίνουσα σκέψη. Θα αναρωτηθείτε τι είναι αυτή η αποκλίνουσα σκέψη. Τα τελευταία χρόνια οι δημιουργοί των σταυρολέξων εισήγαγαν στους ορισμούς τους λογοπαίγνια, εκφράσεις με διπλές έννοιες, υπονοούμενα, εναλλακτικές προσεγγίσεις, μεταφορές και συνειρμούς. Ολα τα παραπάνω είναι μορφές αποκλίνουσας σκέψης. Για παράδειγμα αν σας δώσουν τον ορισμό «σε αυτό… τρυπώνουν» και σας ζητάνε μια λέξη με 6 γράμματα, η απάντηση είναι ΡΑΦΕΙΟ. Η λύση σταυρολέξων μπορεί να είναι βαρετή απασχόληση για τα άτομα που η εργασία τους έχει σχέση με τη γλώσσα. Τέλος, αν σας αρέσουν οι προκλήσεις φτιάξτε ένα σταυρόλεξο. Μετά δημιουργήστε πρωτότυπους ορισμούς για τις λέξεις. Είμαι σίγουρος ότι τα “Χ.Ν.” θα δημοσιεύσουν όσα είναι πρωτότυπα.
photodentro.edu.gr
Εκατοντάδες απλά σταυρόλεξα για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης είναι διαθέσιμα σε κάθε μαθητή στον παραπάνω ιστότοπο του Υπουργείου Παιδείας. Τι το εξαιρετικό χαρακτηριστικό έχουν αυτά τα σταυρόλεξα; Μα είναι θεματικά κι αφορούν πολλά μαθήματα του Δημοτικού και του Γυμνασίου. Δηλαδή, είναι μια ωραία ιδέα για παιγνιώδη επανάληψη. Ελυσα μερικά και το απόλαυσα. Φυσικά υπάρχει πρόβλεψη βοήθειας και βαθμολογία. Τα συνιστώ ανεπιφύλακτα σε παιδιά, γονείς, παππούδες και γιαγιάδες.
Sudoku
Αν για μεγάλο χρονικό διάστημα εργάζεστε με αριθμούς, τότε το να λύνετε Sudoku δεν είναι ελκυστικό. Αντίθετα καθετί που έχει σχέση με τη γλώσσα και τις Τέχνες είναι κατάλληλο. Τα Sudoku μας φαίνονταν συναρπαστικά όταν πρωτοεμφανίστηκαν στην Ελλάδα πριν από μια δεκαετία περίπου. Σήμερα οι λύτες Sudoku που έχουν ανακαλύψει τεχνικές λύσης που βασίζονται σε απλές επαγωγές μπορεί να αισθάνονται βαριεστιμάρα. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχει κάτι νέο ή συναρπαστικό που θα διατηρήσει το ενδιαφέρον τους ζωντανό. Παρ’ όλα αυτά είναι μια καλή άσκηση για μη έμπειρους λύτες.
Γρίφοι
Λύνοντας γρίφους το μυαλό μας αναγκάζεται να χρησιμοποιεί ευρετικές, δηλαδή στρατηγικές λύσεις προβλημάτων. Υποχρεώνεται να αξιοποιεί κάθε διαθέσιμη πληροφορία, να λειτουργεί επαγωγικά και να εφαρμόζει αποκλίνουσες πρακτικές. Θα αναρωτηθείτε ποια είναι η χρησιμότητά τους; Κατ’ αρχήν η συνολική ενεργοποίηση του εγκέφαλου μας. Επίσης, η απόκτηση χρήσιμων εμπειριών για τη λύση καθημερινών προβλημάτων. Τη χρησιμότητα της λύσης γρίφων-προβλημάτων κοινωνικο-οικονομικής υφής στις ακαδημαϊκές σπουδές αναγνώρισαν τα Πανεπιστήμια Cambridge και Oxford. Οι υποψήφιοι φοιτητές τους υποχρεώνονται να περάσουν αντίστοιχες δοκιμασίες!
Κόμικς
Σπουδαστές στη Σχολή Πλοιάρχων Υδρας πέσαμε από τα σύννεφα όταν ανακαλύψαμε ότι ο σεβαστός μας 60χρονος διευθυντής Σπουδών διάβαζε κόμικς στην παραλία. «Παιδιά είναι ένα χαλαρωτικό ανάγνωσμα», μας είπε αφοπλιστικά όταν εκφράσαμε την απορία μας. Η ανάγνωση κόμικς είναι εύκολη, γι’ αυτό δεν υπερφορτώνει, ούτε καν φορτώνει θα έλεγα τη μνήμη εργασίας μας. Η ταύτιση με τους ήρωες είναι αυτόματη, η εξέλιξη της ιστορίας προβλέψιμη σαν την πορεία του ήλιου και το happy end είναι στρωμένο στην διπλανή ξαπλώστρα. Γι’ αυτό ας διαβάζουμε κόμικς κάπου-κάπου.
Πύργοι στην άμμο
Αν εργάζεστε σε γραφείο, τότε είναι πιθανόν να έχει ατροφήσει η χωρική σας αντίληψη, οπότε κάθε αθλητική ή κιναισθητική δραστηριότητα σε εξωτερικό χώρο είναι κατάλληλη. Τα μικρά γήπεδα βόλεϊ στις αμμουδερές παραλίες είναι κατάλληλα για όλους. Η αγαπημένη ασχολία κάποιων παιδιών είναι να κτίζουν πύργους στην άμμο. Εξερευνούν τις αντοχές των αμμόκτιστων κατασκευών τους, πειραματίζονται με σχέδια της στιγμής και παίζουν ρόλους της προσωπικότητας του Leonardo da Vinci. Γίνονται αρχιτέκτονες, γλύπτες, μηχανολόγοι, μηχανικοί, ναυπηγοί και σχεδιαστές, όλοι οι ρόλοι ενσωματωμένοι στο πρόσωπο της πιτσιρίκας της φωτογραφίας που έχει χαθεί στο χρόνο.
Συμπερασματικά
• Κάθε άτομο οφείλει να είναι ελεύθερο να επιλέξει τις δραστηριότητες που θα κάνει στην παραλία.
• Η ελεύθερη επιλογή δραστηριοτήτων το καλοκαίρι μαρτυρά τις υπερισχύουσες δεξιότητες κάθε παιδιού.
• Το παιδί που δεν απαντά στα καλέσματα είναι ευτυχισμένο γιατί ζει στιγμές αυτονομίας άχρονες.
• Οι συνοδοί παιδιών και οι σύντροφοι ενηλίκων οφείλουν να είναι διακριτικοί σε στιγμές απόλαυσης.
Συγγραφέας, μέλος της Γ.Σ. της Ελληνικής Επιτροπής της Γιούνισεφ Πτυχιούχος Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Διά Βίου Μάθηση Επικοινωνία: polygnosi@gmail.com, 2821040400, facebook: polygnosi
