ΣτΕ: Μη νόμιμη η παροχή προσωρινής προστασίας σε πρόσφυγες για ανθρωπιστικούς λόγους

Το Ε΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας με την υπ΄ αριθμ. 120/2015 γνωμοδότηση του έκρινε μη νόμιμο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος με το οποίο προβλεπόταν με διαδικασίες εξπρές η παροχή προσωρινής προστασίας σε πρόσφυγες για ανθρωπιστικούς λόγους και το επέστρεψε στους 9 υπουργούς οι οποίοι το συνυπογραφούν.
Ειδικότερα, στο ΣτΕ κατατέθηκε για νομοπαρασκεαυστική επεξεργασία σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος με το οποίο επιχειρήθηκε να τροποποιηθεί το Π.Δ. 114/2010 με το οποίο καθιερώθηκε «ενιαία διαδικασία αναγνώρισης για αλλοδαπούς και ανιθαγενείς του καθεστώτος του πρόσφυγα ή δικαιούχου επικουρικής προστασίας σε συμμόρφωση προς την Οδηγία 2005/85/ΕΚ του Συμβουλίου «σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές για τις διαδικασίες με τις οποίες τα κράτη μέλη χορηγούν και ανακαλούν το καθεστώς του πρόσφυγα».
Το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που κατατέθηκε στο ΣτΕ προέβλεπε κατά παρέκκλιση της ισχύουσας νομοθεσίας χορήγηση καθεστώτος παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους με απόφαση του γενικού γραμματέα Δημόσιας Τάξης σε όσους είχαν υποβάλει αίτημα διεθνούς προστασίας έως τις 21.11.2010, το οποίο εκκρεμεί σε δεύτερο βαθμό, με μοναδικές προϋποθέσεις: α) να είναι κάτοχοι δελτίου αιτήσαντος άσυλο αλλοδαπού σε ισχύ και β) να μην συντρέχει «κίνδυνος για την εθνική ασφάλεια ή για την κοινωνία της χώρας, λόγω τελεσίδικης καταδίκης για τη διάπραξη σοβαρού εγκλήματος και χωρίς να ελέγχεται η συνδρομή των προβλεπόμενων στο ΠΔ 114/2010 προϋποθέσεων.
Ακόμη, το διάταγμα προβλέπει ότι «η χορήγηση καθεστώτος παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, έχει ως συνέπεια τη μη εξέταση των εκκρεμών σε δεύτερο βαθμό αιτημάτων διεθνούς προστασίας και την κατάργηση της σχετικής διοικητικής διαδικασίας, εκτός αν ο ενδιαφερόμενος υποβάλει στις αρμόδιες αρχές αίτηση περί εξέτασης της προσφυγής του».
Το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ (προεδρεύων ο σύμβουλος Επικρατείας Διομήδης Κυριλλόπουλος και εισηγητής η πάρεδρος Μαρία Μπαμπίλη) επισημαίνουν ότι ο νόμος 3907/2011, παρέχει την δυνατότητα στους 9 συναρμόδιου υπουργούς να ρυθμίζουν «τις διαδικασίες εξέτασης των αιτημάτων διεθνούς προστασίας και αναγνώρισης του καθεστώτος του πρόσφυγα ή της χορήγησης του ανθρωπιστικού καθεστώτος, το περιεχόμενο των εν λόγω καθεστώτων, τις διαδικασίες παροχής προσωρινής προστασίας σε περίπτωση μαζικής εισροής εκτοπισθέντων αλλοδαπών, τη διαδικασία εξέτασης των αιτημάτων διεθνούς προστασίας ή προσφυγών που εκκρεμούν κατά την έναρξη λειτουργίας της Υπηρεσίας Ασύλου και της Αρχής Προσφυγών και να θεσπίσει μεταβατικές διατάξεις για την τύχη των εκκρεμών σε δεύτερο βαθμό αιτήσεων παροχής διεθνούς προστασίας».
Στην συνέχεια αναφέρει το ΣτΕ, ότι ο νόμος 3907/2011, δεν παρέχει στους αρμόδιους κρατικούς φορείς να θεσπίσουν «διατάξεις με τις οποίες παρέχεται η δυνατότητα να χορηγηθεί αθρόως και σε απροσδιόριστο αριθμό προσώπων το καθεστώς παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους άνευ καθορισμού κριτηρίων και προϋποθέσεων συναφών προς το καθεστώς αυτό και με τις οποίες μεταβάλλονται κατ’ ουσία οι οριζόμενες από τις πάγιες διατάξεις προϋποθέσεις χορήγησης του εν λόγω καθεστώτος».
Κατόπιν αυτών, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο αναφέρει ότι «οι ρυθμίσεις του υπό επεξεργασία σχεδίου, με τις οποίες προβλέπεται η κατά παρέκκλιση των κειμένων διατάξεων χορήγηση του καθεστώτος παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, με μόνο κριτήριο τον χρόνο υποβολής του αιτήματος διεθνούς προστασίας και μόνες προϋποθέσεις την κατοχή δελτίου αιτήσαντος ασύλου αλλοδαπού σε ισχύ και τη μη τελεσίδικη καταδίκη του αιτούντος για τη διάπραξη σοβαρών εγκλημάτων, κείνται εκτός των ορίων της εξουσιοδοτικής διατάξεως του άρθρου 5 παραγράφου 3 του νόμου 3907/2011».
Πλέον όλων αυτών, αναφέρει το ΣτΕ, οι συναρμόδιοι υπουργοί στο επίμαχο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, δεν εκθέτουν τους λόγους «που καθιστούν αναγκαίες τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, ενόψει του γεγονότος ότι με το υπό επεξεργασία σχέδιο επιχειρείται η εισαγωγή εξαιρετικών ρυθμίσεων, με τις οποίες τροποποιούνται οι πάγιες διατάξεις που ρυθμίζουν τόσο την χορήγηση καθεστώτος παραμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, όσο και την εξέταση των εκκρεμών σε δεύτερο βαθμό προσφυγών στα πλαίσια της διαδικασίας χορήγησης καθεστώτος διεθνούς προστασίας».
Οι Σύμβουλοι Επικρατείας κατέληξαν ότι το επίμαχο σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, «δεν προτείνεται νομίμως».