Είναι μια κατάλευκη εκκλησούλα, σκαρφαλωμένη σε υψόμετρο, υποθέτω γύρω στα 800 μέτρα περίπου.
Ο δρόμος μέχρι το υπόστεγο των Κυμιωνίδων είναι τσιμεντωμένος. Από κει και πάνω όμως αρχίζουν τα δύσκολα. Κάθε χρόνο, όμως, ο παπα – Βασίλης θα μεριμνήσει να επισκευαστεί το μονοπάτι και να γίνει βατό ακόμα και για τους κατωμερίτες προσκυνητές που κάθε χρόνο μας κάνουν την τιμή και επισκέπτονται τη Χάρη Του κατά δεκάδες.
Μέχρι να σιοπατήσουμε όμως θα κάνουμε αρκετές στάσεις. Εκεί υπήρχαν κούτες με μικρά πλαστικά, γεμάτα δροσερό νερό στη διάθεση των διψασμένων προσκυνητών!
Και γι’ αυτό υποθέτω θα πρέπει να ευχαριστήσουμε τον παπα – Βασίλη.
Ακριβώς έξω από την είσοδο της εκκλησίας, σε ένα μικρό πλάτωμα, υπάρχει ένας Βράχος – Χαράκι που πάνω του κάρφωσε ο παπάς εκείνης της εποχής (υποθέτω τη δεκαετία του 1830) τον Σταυρό και επικαλέστηκε τη Βοήθειά Του.
Οι Τούρκοι είχαν καταλάβει το χωριό και τα γυναικόπαιδα, μαζί με τους λίγους πολεμιστές, είχαν πάρει τον ανήφορο. (Οι περισσότεροι -όπως λέει η παράδοση- έλειπαν για να λάβουν μέρος σε κάποια μάχη εκτός χωριού)!
Όμως, θα τους προλάβαιναν οι Τούρκοι και θα τους κατέσφαζαν.
Τελευταία τους ελπίδα ήταν ο Τίμιος Σταυρός.
Μόλις τον κάρφωσε ο παπάς, άρχισε να μαυρίζει ο ουρανός και να πιάνει δυνατή βροχή και πυκνό χαλάζι. Πήραν θάρρος οι λίγοι οπλοφόροι, τους επιτέθηκαν και τους εξόντωσαν… Οπως μου είπε ένας γερω – Ασηγωνιώτης «στο “Βορθό”, κάτω από τον Σταυρό, ήτανε τα κόκκαλά ντωνε ώστ’ απού τα πήρε το νερό. Εκειά τσοι σκοτώσανε και τσ’ αφήκανε να τσοι φάνε οι καναβοί».
Από μέρες τώρα οι Ασηγωνιώτες Βοσκοί έχουν επιλέξει το τασιμάρι – μοναστηρικό, πρόβατο ή κατσίκα, που θα σφάξουν την παραμονή της Χάρης Του. Παλαιότερα ήταν ολόκληρη διαδικασία, που σήμερα δυστυχώς έχει απλοποιηθεί.
Την παραμονή καλούσαν φίλους και δικούς και εσφάζαν -υποθέτω τελετουργικά, όπως ίσως θυσίαζαν και οι αρχαίοι Ασηγωνιώτες – Λαππαίοι.
Στη συνέχεια, με το μεγαλύτερο μέρος του ζώου γινόταν μια μικρή γιορτή – γλέντι.
Την παραμονή της Χάρης Του, η νοικοκυρά γέμιζε ένα βοσκοσάκουλο με βραστό ή τσιγαριαστό που το πήγαινε ο νοικοκύρης στον Αγιο.
Ετσι και φέτος ήταν δεκάδες οι βοσκοί και το κυριότερο νέοι σε ηλικία, που έφεραν σακούλια γεμάτα με βραστό ή τσιγαριαστό, μα και τη γευστική και μοναδική ασηγωνιώτικη γραβιέρα.
Ηταν τόση η ποσότητα που όλοι οι προσκυνητές πήραν και ευχήθηκαν να είναι καλά οι βοσκοί και το κοπάδι τους.
Είχε γεμίσει σχεδόν ασφυκτικά το πλάτωμα γύρω από την εκκλησούλα και τους γύρω γρανιτόβραχους, όταν άκουσα τον παπα – Βασίλη να με καλεί μέσα στο εκκλησάκι να «αρχίξω με τα χύμα».
Και του χρόνου να ξαναβγούμε στη Χάρη Του.
Υ.Γ. Ούλες τσι πλια νέες “Ιστορίες τσ’ Ασηγωνιώτικης Ρίζας” τσι πρεμάζωξα και τσ’ έκαμα ένα νέο βιβλίο αυτής της σειράς, με τίτλο “Μαδαρίτικα αναστορήματα” που το διαθέτει το βιβλιοπωλείο “Πετράκη” στα Χανιά και στο Ρέθυμνο.
