Με αφορµή την πρόσφατη οριζόντια απόφαση του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευµάτων και Αθλητισµού για αθρόες συγχωνεύσεις τάξεων και καταργήσεις σχολικών τµηµάτων σε ολόκληρη τη χώρα, συζητούσα µε ένα συνταξιούχο εκπαιδευτικό που υπηρέτησε µε αξιοπρέπεια από διάφορες θέσεις ευθύνης την εκπαίδευση για την ξύλινη γλώσσα µε την οποία προσπαθούν υπηρεσιακοί παράγοντες να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα.
Ο ίδιος µου έλεγε ότι νιώθει το συναίσθηµα της ετεροντροπής µε όσα ακούει και όσα βλέπει να γίνονται και δεν έχει και άδικο, τώρα που το σκέπτοµαι καλύτερα. Και τούτο γιατί στο όνοµα ενός δήθεν «εξορθολογισµού της εκπαίδευσης» δηµόσιοι λειτουργοί υπεραµύνονται µε ψευδοεπιχειρήµατα που υποβαθµίζουν τη νοηµοσύνη µας της τακτικής της αύξησης των µαθητών ανά τµήµα, σε µια προσπάθεια τους να δικαιολογήσουν ανεπιτυχώς τις κυβερνητικές επιλογές των περικοπών στην παιδεία.
Οι εκτιµήσεις των εκπαιδευτικών φορέων κάνουν λόγο για την εξάλειψη από το εκπαιδευτικό τοπίο της χώρας τουλάχιστον 1000 τµηµάτων της Πρωτοβάθµιας και ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης που ισοδυναµούν µε την εξαφάνιση πάνω από 100 σχολείων. Ενδεικτικό παράδειγµα ο νοµός µας, όπου περισσότερα από 30 τµήµατα κλείνουν, ενώ µικρά παιδιά µετακινούνται υποχρεωτικά µε απόφαση της ∆ιεύθυνσης Πρωτοβάθµιας Εκπαίδευσης Χανίων µακριά από το σχολείο της γειτονιάς τους.
Ωστόσο κανείς δεν µπορεί να αγνοήσει τις σοβαρές παιδαγωγικές έρευνες των τελευταίων ετών των ελληνικών πανεπιστηµίων που σχετίζονται µε την ποιότητα της εκπαίδευσης των σχολείων µας, των οποίων τα παιδαγωγικά πορίσµατα καταδεικνύουν ως αντιστρόφως ανάλογη τη σχέση του µεγέθους της τάξης µε τη γλωσσική, νοητική, συναισθηµατική και κοινωνική ανάπτυξη των µαθητών. Είναι γνωστό επίσης ότι η τακτική της συρρίκνωσης των σχολείων υποβαθµίζει την ποιότητα της εκπαίδευσης και εντείνει το φαινόµενο της µαθητικής διαρροής και σχολικής εγκατάλειψης, ενώ σχετίζεται άµεσα µε τη σοβαρή, αν και αθέατη πολλές φορές πλευρά του λειτουργικού αναλφαβητισµού που αποτελεί πληγή της εκπαιδευτικής πραγµατικότητας. Κανείς δεν αµφιβάλλει επίσης για τον αντιπαιδαγωγικό χαρακτήρα των πολυπληθών τµηµάτων, όπου οι εκπαιδευτικοί πρέπει να διαχειριστούν µεγάλο αριθµό µαθητών, ειδικά όταν σε αυτά τα τµήµατα υπάρχουν παιδιά µε ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και µαθησιακές δυσκολίες τα οποία χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και στήριξης. Το ίδιο συµβαίνει βέβαια και στην περίπτωση του φαινοµένου του σχολικού εκφοβισµού, η αντιµετώπιση του οποίου καθίσταται ευκολότερη µε την ατοµική προσέγγιση των παιδιών.
Σε κάθε περίπτωση τα παιδιά δεν είναι αριθµοί, αλλά ευαίσθητες ψυχές που έχουν ιδιαίτερες ανάγκες που, αν καλυφθούν µε τις ανάλογες παιδαγωγικές προσεγγίσεις που σέβονται την ατοµικότητά τους, οι πιθανότητες να παραµείνουν στο σχολείο και να σηµειώσουν καλύτερες επιδόσεις αυξάνονται.
Την ίδια στιγµή η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, σε µια προσπάθεια «να χρυσώσει το χάπι» και να µειώσει τις εύλογες και δίκαιες αντιδράσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας και των τοπικών κοινωνιών, αναγγέλλει µια σειρά από µέτρα βιτρίνας που τα αποκαλεί καινοτοµίες. Έντεκα µέτρα που δίνουν τροφή για σκέψη ως προς την αποτελεσµατικότητά τους, αλλά και τη χρησιµότητά τους, καθώς αγνοούνται προκλητικά τα πραγµατικά προβλήµατα της εκπαίδευσης. Παλιές και ξαναζεσταµένες συνταγές σε κάποιες περιπτώσεις που έρχονται στην επιφάνεια, µε κυριότερο χαρακτηριστικό την εύκολη λύση της αυστηροποίησης των ποινών για την αντιµετώπιση των προβληµάτων της σχολικής ζωής.
Μέτρα που µε την επιδερµική προσέγγιση των προβληµάτων ενέχουν τον κίνδυνο να πυροδοτήσουν εκρηκτικές καταστάσεις στα σχολεία και να οδηγήσουν πολλούς µαθητές στο εκπαιδευτικό και κοινωνικό περιθώριο.
Αλλά και άλλες εξαγγελίες, όπου το αυτονόητο της αξιοποίησης της τεχνολογίας στην εκπαίδευση και στη χώρα µας µε διάφορες µεθόδους και πρακτικές γίνεται είδηση, χωρίς να λαµβάνεται υπόψη ότι η τεχνολογία δεν είναι η πανάκεια. Προµετωπίδα των αλλαγών το σύνθηµα : «Το κινητό στην τσάντα». Ένα «πιασάρικο» ως προς τον αντίκτυπό του στην κοινή γνώµη σύνθηµα, το οποίο θα είχε ιδιαίτερο νόηµα, αν συνοδευόταν µε την εξαγγελία αποτελεσµατικών µακροπρόθεσµων στρατηγικών ψηφιακού εγγραµµατισµού των παιδιών µε στόχο την απόκτηση της αναγκαίας ψηφιακής κουλτούρας και των απαραίτητων υγειών ψηφιακών συνηθειών.
Καλή χρονιά σε όλους.
* Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος,
πρώην λυκειάρχης.
“Цирк уехал, клоуны остались” που σημαίνει: “Το τσίρκο έφυγε αλλά οι κλόουν έμειναν” – παλιό ρώσικο γνωμικό που περιγράφει πολύ εύστοχα το πολιτικό σκηνικό που ζούμε στην Ελλάδα τα τελευταία, πολλά χρόνια!