Για δυο βαλίτσες μίλησε ο πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας της Μελβούρνης Βασίλης Παπαστεργιάδης, στον χαιρετισμό του, στην εκδήλωση μνήμης Ελευθερίου Βενιζέλου, που έγινε στις 13 Νοεμβρίου, στο εκεί Ελληνικό κέντρο, την οποία διοργάνωσαν η τοπική Κρητική Αδελφότητα και το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”.
H βαλίτσα, που μέσα έβαζαν τα λίγα τους ρούχα και τα πολλά τους όνειρα για μια καλύτερη ζωή οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες που έφτασαν στην Αυστραλία (ένας απ’ αυτούς και ο πατέρας του), η πρώτη. Η βαλίτσα με τις παρακαταθήκες του μεγαλύτερου Έλληνα πολιτικού, που έφερε μαζί του το Ίδρυμα “Βενιζέλος” προς τον Ελληνισμό της Αυστραλίας, η δεύτερη.
“Από τη βαλίτσα του μετανάστη στη βαλίτσα του Εθνάρχη”.
Να ο τίτλος ενός απ’ τα κείμενα που θα γράψω για την επίσκεψη του Ιδρύματος στην Αυστραλία, όταν με το καλό επιστρέψουμε στην Ελλάδα, σκέφτηκα ακούγοντάς τον, ενώ ήρθε στο νου μου μια τρίτη βαλίτσα. Αυτή η γεμάτη πίκρα βαλίτσα που έπαιρνε μαζί του ο Βενιζέλος, όταν οι συνθήκες τον ανάγκαζαν, για να το πω ήπια, να πάρει τον δρόμο της ξενιτιάς. Με δεδομένο τον σκοπό της επίσκεψης που ήταν (και με αφορμή την β’ έκδοση της βιογραφίας “Ελευθέριος Βενιζέλος: Ο άνθρωπος – ο ηγέτης” του Νίκου Παπαδάκη), η προβολή του έργου του Ιδρύματος, κυρίως μέσω των εκπαιδευτικών του προγραμμάτων και προπάντων της Μουσειοσκευής.
Από τα Χανιά στη Μελβούρνη
Μακρινή, πολύ μακρινή, άκρα κόσμου, μα και κοντινή ταυτόχρονα για μένα η Αυστραλία. Εκεί ζει η αγαπημένη μου ξαδέλφη, η Δήμητρα, που μεγαλώσαμε μαζί, με την οικογένειά της. Εκεί η Χριστίνα η Κοτσιφάκη, η γειτονοπούλα μου στο Νίππος, επίσης με την οικογένειά της, αλλά και άλλοι πολλοί συγγενείς και φίλοι μου. Μόλις 5-10 δευτερόλεπτα, ο δρόμος που μας χωρίζει, όσο χρειάζεται για να με πάρουν ή να τους πάρω τηλέφωνο. Άλλο πράγμα, ωστόσο, ένα τηλεφώνημα κι άλλο ένα ταξίδι, δεν το συζητώ. Δεν το συζητούσα, μέχρι που, όπως έγραψα στις “Στάσεις”, την Τρίτη 20 Νοεμβρίου, “ερρίφθη”, έτσι όπως “ερρίφθη ο κύβος”.
Στην Αυστραλία, λοιπόν, με συνταξιδιώτες τον γενικό διευθυντή και τον επιστημονικό συνεργάτη του Ιδρύματος, Νίκο Παπαδάκη και Γιώργο Κουκουράκη, αντίστοιχα, το μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος στην Αττική Σταύρο Νικηφοράκη, μετά της συζύγου του της Χριστίνας, και την Ευδοκία. Στη Μελβούρνη συγκεκριμένα, μετά από ένα πολύωρο ταξίδι, μέσω Αθηνών και Αμπού Ντάμπι, που άρχισε την Πέμπτη 8 Νοεμβρίου γύρω στις 9.30 π.μ. (ώρα Ελλάδας) και τέλειωσε το βράδυ της επόμενης μέρας, στις 7μ.μ. (ώρα Αυστραλίας). Καμία, επιπλέον, ωστόσο, αναφορά σ’ αυτό, όπως και σε πολλά άλλα που είδα, άκουσα και αισθάνθηκα, κατά τις “αυστραλιανές” μου μέρες, άλλωστε. Περιοριστικός ο τίτλος του σημερινού κειμένου, βλέπετε. Αποκλειστικά για τις εκδηλώσεις που έγιναν με τη συμμετοχή ή με διοργανωτή και το Ίδρυμα και τον σκοπό της επίσκεψης, ο λόγος.
Τιμώμενο πρόσωπο ο Ελευθέριος Βενιζέλος
Κατάμεστη από κόσμο, από Έλληνες μετανάστες, κυρίως Κρητικούς, το βράδυ της 10ης Νοεμβρίου, η τεράστια αίθουσα εκδηλώσεων του Κρητικού Χωριού, που βρίσκεται λίγο έξω απ’ τη Μελβούρνη, στην ετήσια συνεστίαση που γίνεται για την επέτειο του Ολοκαυτώματος του Αρκαδίου, με διοργανωτή την τοπική Παγκρήτια Ένωση. “Τιμώμενο πρόσωπο ο Ελευθέριος Βενιζέλος”, θα τονίσει στον χαιρετισμό του ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Νίκος Παπαδάκης, για να κάνει λόγο στη συνέχεια για τον Ελληνισμό “της αισιοδοξίας και της δημιουργίας” που ανθεί και λουλουδίζει στην πέμπτη Ήπειρο, στον Ελληνισμό που μάς υποδέχτηκε με ανοιχτές αγκάλες.
“Καράβια πάνε στο γιαλό και γλάροι στον αέρα/ μα δεν μπορώ αγάπη μου να ‘ρχομαι κάθε μέρα”, η μαντινάδα που τραγουδεί ένας απ’ τους τρεις οργανοπαίκτες (Δημήτρης Βερεράκης, Νίκος Λαυρεντάκης και Αντώνης Ηλιού, τα ονόματά τους) που ήρθαν απ’ την Κρήτη για την περίσταση. Στην Κρήτη ο νους όλων, χωρίς καμιά εξαίρεση, ενώ τα Κρητικάκια, παιδιά της 3ης και της 4ης γενιάς, χορεύουν πεντοζάλη. Αυτό μου λένε τα μάτια τους, όπως για παράδειγμα τα μάτια των προέδρων των δυο τοπικών Κρητικών σωματείων, του Οικοδεσπότη Γιάννη Νικολακάκη και του προέδρου της Αδελφότητας Μιχάλη Χουδαλάκη και προπάντων της Δήμητρας και της κόρης της της Νεκταρίας, όπως και της Χριστίνας, που τρέχουν κουτσουνάρι.
“Σαν είναι ο τράος δυνατός, δεν τονε στένει η μάντρα/ ο άντρας κάνει τη γενιά κι όχι η γενιά τον άντρα”. Η μαντινάδα που είπε απαντώντας στην Ελληνική Βουλή για την καταγωγή του ο Εθνάρχης, στον νου μου, ενώ το όνομά του “έπαιζε” διαρκώς στις κουβέντες που έκανα με πολλούς απ’ τους Κρητικούς της Μελβούρνης…
Χαίρε, ω χαίρε ελευθεριά!
“Σε γνωρίζω από την κόψη/ του σπαθιού την τρομερή/ σε γνωρίζω από την όψη/ που με βια μετρά τη γη/ Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη/ των Ελλήνων τα ιερά/ και σαν πρώτ’ αντρειωμένη/ χαίρε ω χαίρε Ελευθεριά”. Κι αμέσως μετά: «Αυστραλοί ας ευφρανθούμε όλοι,/ Επειδή είμαστε νέοι και ελεύθεροι/ Έχουμε τη χρυσή γη και πλούτο για την εργασία μας/ […] Με τόλμη ας ενωθούμε όλοι μαζί/ Για να προοδεύσει η ωραία μας Αυστραλία./ Ας τραγουδήσουμε μετά τις πρώτες στροφές,/ “Προχώρα όμορφη Αυστραλία”!» Ο ελληνικός εθνικός ύμνος και ο ύμνος της Αυστραλίας. Στεντορεία τη φωνή τους τραγουδούν οι Κρητικοί και οι άλλοι Έλληνες της Μελβούρνης μπροστά από το Μνημείο των κοινών αγώνων και θυσιών Ελλήνων και Αυστραλών για τα ιδανικά της ελευθερίας και της δημοκρατίας, που βρίσκεται μπροστά από την Ιερά Μονή “Άξιον Εστί”, στην περιοχή Northcott. Μετά τη θεία λειτουργία και το μνημόσυνο γι’ αυτούς που τους βρήκε φρικτός θάνατος στο Αρκάδι στα 1866. Ύστερα από τις καταθέσεις στεφάνων από λουλούδια και την απαγγελία μιας ωδής. Για την επέτειο του Ολοκαυτώματος της Μονής Αρκαδίου, πάλι απ’ την Παγκρήτιο Ένωση Μελβούρνης, η εκδήλωση. Κυριακή 11 Νοεμβρίου, λίγο πριν τα ρολόγια της Αυστραλίας δείξουν μεσημέρι. “Ένωσις ή Θάνατος” το σύνθημα κι εκείνης της Επανάστασης, σκέφτομαι, κι ο νους μου πηγαίνει στον Βενιζέλο να χαμογελά, κάτω από τον ίσκιο της Ελληνικής σημαίας, στον Φιρκά…
Να βγει ο Βενιζέλος έξω απ’ τα σύνορα της Ελλάδας
Στην έδρα της Κρητικής Αδελφότητας Μελβούρνης, στο Κρητικό Σπίτι, που βρίσκεται στην περιοχή Brunswick East, αμέσως μετά. Δεσπόζει το άγαλμα του Εθνάρχη στην αυλή του μπροστά απ’ το οποίο γίνεται επιμνημόσυνη δέηση. Μεταφερόμαστε στη μεγάλη αίθουσα των εκδηλώσεων. “Ο Βενιζέλος είναι το σύμβολο του Συλλόγου μας, που αποδεικνύεται από το άγαλμα στο προαύλιό μας. Η Κρητική Αδελφότητα είναι υπερήφανη που συνεργάζεται με το Ίδρυμα του Εθνάρχη”. Τα που τονίζει, μεταξύ των άλλων, ο πρόεδρος της Αδελφότητας Μιχάλης Χουδαλάκης στον χαιρετισμό του. “Επιδίωξή μας να βγει ο Βενιζέλος έξω από τα όρια της Ελλάδας”, υπογραμμίζει στην ομιλία του ο Νίκος Παπαδάκης, και στέκεται ιδιαίτερα στον ερχομό της Μουσειοσκευής στα σχολεία της Ομογένειας. Ακολουθεί η προβολή βίντεο παρουσίασης του Ιδρύματος και της Οικίας – Μουσείου της Χαλέπας και άλλο κινηματογραφικό υλικό. “Πολύ ενδιαφέροντα και διαφωτιστικά αυτά που ακούσαμε και είδαμε”, μου λέει ένας απ’ τους πολλούς Κρητικούς που με πλησίασαν στο τέλος. Κάποιοι απ’ αυτούς δεν μπορούν να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους καθώς αναθυμούνται τα πάτρια. Κυρίως αυτοί της πρώτης γενιάς που έφυγαν με το “ΠΑΤΡΙΣ”, κι έφτασαν εδώ ταξιδεύοντας από 30 μέχρι 45 μέρες, περνώντας από σαράντα κύματα. Ο καθένας τους και μια ιστορία… Όλων το σώμα εδώ κι η καρδιά τους εκεί που γεννήθηκαν ή εκεί που γεννήθηκαν οι γονείς τους ή και οι παππούδες και οι γιαγιάδες τους…
Για δεύτερη φορά στο Κρητικό Χωριό
Εκτός προγράμματος η δεύτερη βενιζελική εκδήλωση που έγινε στο Κρητικό χωριό της Μελβούρνης, στην έδρα της Παγκρήτιας Ένωσης δηλαδή, δυο μέρες μετά την πρώτη, τη Δευτέρα 12 Νοεμβρίου. Αποχαιρετιστήρια για τους οργανοπαίκτες και τους δασκάλους του χορού που ήρθαν από την Κρήτη κι έμειναν ένα μήνα για να μάθουν στα Κρητικάκια να χορεύουν, το ένα σκέλος της δικαιολογίας, από τον πρόεδρο της Ένωσης Γιάννη Νικολακάκη. Για να μας ξαναπούν για δεύτερη φορά το “καλώς ορίσατε” το δεύτερο σκέλος. Κρητικής φιλοξενίας του παλιού καλού καιρού και πάλι το ανάγνωσμα! Με κρασί δικό τους, με κρέατα δικά τους, και, βέβαια, με πιλάφι. Πανταχού παρούσα και πάντα πληρούσα κι εδώ η Κρήτη όπως και στο “Κρητικό Σπίτι”, την έδρα της Αδελφότητας, με την οποία οι σχέσεις, να το πούμε αυτό, είναι εγκάρδιες. Κοινό το πάθος τους για τη μετάδοση της “Κρητικής ματιάς” στα Κρητικάκια. Και η αγάπη τους για τον Ελευθέριο Βενιζέλο, επίσης…
Μεγάλης εθνικής σημασίας γεγονός
“Μεγάλης εθνικής σημασίας γεγονός χαρακτηρίζεται η επίσκεψη αντιπροσωπείας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” στην Αυστραλία που πραγματοποιείται αυτές τις μέρες. Θερμή η υποδοχή της αντιπροσωπείας από του ομογενείς και προπάντων από τους Κρητικούς. Ιδιαίτερα επιτυχής η παρουσίαση της Βιογραφίας του Εθνάρχη, που έγραψε ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Νίκος Παπαδάκης, χθες (13 Νοεμβρίου) στην κατάμεστη αίθουσα του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου της Μελβούρνης. Για τις γέφυρες ιστορικής μνήμης που θα συνδέουν εφεξής το Ίδρυμα με τους Έλληνες της Αυστραλίας, έκανε λόγο στην αντιφώνησή του ο συγγραφέας που στάθηκε ξεχωριστά στην εισαγωγή του κεφαλαίου “Βενιζέλου” στα σχολεία του απόδημου ελληνισμού”. Τα που έγραψα κι έστειλα μαζί με τρεις φωτογραφίες μέσω του κινητού μου, για δημοσίευση στην εφημερίδα μας (βλ. “Χανιώτικα νέα”, 14/11/18) με το που τέλειωσε η κεντρική εκδήλωση “Μνήμη Ελευθερίου Βενιζέλου” στη Μελβούρνη. Να προσθέσω σ’ αυτά ότι διοργανωτές ήταν η Κρητική Αδελφότητα Μελβούρνης και το Ιδρυμα, ότι χαιρετισμούς απηύθυναν εκτός από τον πρόεδρο της τοπικής Ελληνικής Κοινότητας Βασίλη Παπαστεργιάδη, ο γενικός πρόξενος της Ελλάδας στη Μελβούρνη Δημήτρης Μιχαλόπουλος, ο πρόεδρος της Αδελφότητας Μιχάλης Χουδαλάκης και το μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος στην Αττική Σταύρος Νικηφοράκης και ότι κεντρικός ομιλητής ήταν ο γνωστός διεθνώς Χανιώτης συγγραφέας και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Περθ Πολυχρόνης Κουτσάκης και συντονιστής ο επιστημονικός συνεργάτης του Ιδρύματος Γιώργος Κουκουράκης που αναφέρθηκε και στη Βιογραφία, αποσπάσματα της οποίας διάβασε ο γράφων. Αυτά μόνο, εντελώς συνοπτικά, γιατί αν ξεσυνοριστώ δε θα με φτάσει το δισέλιδο!
Σημείωση: Σημαντική η συμβολή του Πολυχρόνη (“τρομερό παιδί” τον χαρακτήρισε ο Γιώργος Κουκουράκης) στον ερχομό του Ιδρύματος στην Αυστραλία. Εντυπωσιακή η ομιλία του. Έχει κι αυτός μελετήσει τον Βενιζέλο όσο λίγοι…
Στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ
«Από τους 35 φοιτητές που έχω, οι 28 πήραν εργασία για τον Ελευθέριο Βενιζέλο», μού λέει, μεταξύ των άλλων ο καθηγητής του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ, Βρασίδας Καραλής, λίγο πριν αρχίσει κι εδώ, το βράδυ της 16ης Νοεμβρίου, η εκδήλωση μνήμης για τον Εθνάρχη με διοργανωτές την Κρητική Αδελφότητα Σίδνεϊ – Νέας Νότιας Ουαλίας και το Ίδρυμα, σε συνεργασία με το Τμήμα. “Τιμή για τον Ελληνισμό της Αυστραλίας η παρουσία εδώ του Ιδρύματος”, θα υπογραμμίσει στον χαιρετισμό του, για να συμπληρώσει ότι “πρέπει να μάθουν όλοι οι απανταχού Έλληνες ότι “ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν είναι μόνο αεροδρόμιο”…
Εκτός από τον καθηγητή Καραλή, χαιρετισμούς στο με πολλούς φοιτητές πυκνό ακροατήριο απηύθυναν η γενική γραμματέας της Αδελφότητας Δέσποινα Παρλιάρου και το μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Παραρτήματος του Ιδρύματος στην Αττική Σταύρος Νικηφοράκης, για να μιλήσουν στη συνέχεια ο Νίκος Παπαδάκης και ο Γιώργος Κουκουράκης και διαβάσει αποσπάσματα από τη Βιογραφία ο γράφων. Για τις παρακαταθήκες του Εθνάρχη και τη σημασία που θα έχει για την Ομογένεια και ιδιαίτερα για τα Ελληνόπουλα, η γνωριμία μαζί του, κυρίως, μέσω των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και της Μουσειοσκευής, μίλησε ο Νίκος Παπαδάκης, μην παραλείποντας να εκφράσει τη συγκίνησή του, αλλά και όλων των μελών της αντιπροσωπείας για τα όσα έζησε (αν) τόσο στη Μελβούρνη, όσο και στο Σίδνεϊ. Για την πρωτόγνωρη εμπειρία της επίσκεψης στην Αυστραλία, έκανε λόγο ο Γιώργος Κουκουράκης, πριν παρουσιάσει με τον δικό του όμορφο τρόπο τη “Βιογραφία του Βενιζέλου”, που έγραψε ο Νίκος Παπαδάκης. Κι εδώ έντονα “βενιζελική” η περιρρέουσα ατμόσφαιρα της εκδήλωσης, που έκλεισε με την προβολή κινηματογραφικού υλικού και, βέβαια, με κρητικούς χορούς από το Χορευτικό Συγκρότημα της Αδελφότητας. Κάτω απ’ το άγρυπνο βλέμμα του προέδρου της Ανδρέα Παρλιάρου.
Ο στόχος επετεύχθη
Ιδιαίτερης σημασίας η σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Κυριακής, 18 Νοεμβρίου, στα γραφεία της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας του Σίδνεϊ , με τα μέλη του Δ.Σ. της και εκπαιδευτικούς της Ομογένειας, μετά από μια υπέροχη συγκινητική εκδήλωση “προς τιμήν των Πεσόντων στο Πολυτεχνείο”, για την οποία θα μπορούσα να γράψω, αν είχα χώρο, τα μύρια όσα. Εισηγητής ο επιστημονικός συνεργάτης του Ιδρύματος Γιώργος Κουκουράκης, με θέμα τα εκπαιδευτικά προγράμματα που υλοποιούνται σ’ αυτό.
Ασμένως και με ενθουσιασμό αποδεκτή η πρότασή του για μεταφορά, σε πρώτη φάση, της Μουσειοσκευής στα ελληνικά σχολεία του Σίδνεϊ και η εισαγωγή της στην εκπαιδευτική διαδικασία στη λογική της συμμετοχικής διδασκαλίας.
“Η βαλίτσα του Ελευθερίου Βενιζέλου έρχεται και στο Σίδνεϊ για να γνωρίσουν τα Ελληνάκια της τρίτης και τέταρτης γενιάς, τις παρακαταθήκες του”, σημειώνω στο μπλοκάκι μου.
Κι αμέσως μετά: “Ο στόχος επετεύχθη!”
Από το Σίδνεϊ στα Χανιά
Τρίτη, 20 Νοεμβρίου 2018, ώρα 7 μ.μ. Από το Σίδνεϊ, μέσω Μελβούρνης, Αμπού Ντάμπι και Αθήνα, πάλι στα Χανιά, ύστερα από ένα εναέριο ταξίδι που κράτησε μαζί με τις ενδιάμεσες στάσεις 31 ώρες. Μακρινή, πολύ μακρινή, μα και κοντινή, πολύ κοντινή, μόλις μιας σκέψης δρόμος, η Αυστραλία. Μιας βενιζελικής σκέψης…
