Παρουσίαση βιβλίου της Αλίκης Σκαράκη Φλεµετάκη
Η κυρία Αλίκη Σκαράκη Φλεµετάκη γεννήθηκε στη Βεγγάζη της Λιβύης, από γονείς µετανάστες. Έζησε εκεί τα παιδικά κι εφηβικά της χρόνια. Ξεκίνησε να γράφει ποιήµατα στην ηλικία των δώδεκα χρόνων.
Είναι από τις στιγµές εκείνες στη ζωή ενός ανθρώπου µε ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία, που µία φωνή εντός του, η φωνή του ενστίκτου, φέγγει από την άλλη πλευρά των αισθήσεων.
«Ο δρόµος σου είναι η ποίηση. Ξεκίνα να γράφεις. Μίαν ηµέρα, θ’ ακολουθήσεις τη ρότα του ονείρου. Της φύσης, του συµπαντικού, του έλλογου, έξω από τη βία των ανθρώπων, τη βαρβαρότητα, το χρήµα, τον ανταγωνισµό και τη µαταιοδοξία, µε ό,τι περισσότερο µας εξυψώνει. Το χρώµα του συναισθήµατος, τα σχήµατα και οι µορφές του λόγου, το τάλαντο της ψυχής και η ρίζα του ελληνικού πολιτισµού.
Ο τίτλος “Στην άλλη µεριά της ερήµου” ωθεί τον αναγνώστη στο πρώτο σκαλοπάτι ζωής του δηµιουργού, στη Βόρεια Αφρική, κι από κει στον νόστο του Οδυσσέα.
9. Κατάθεση
Στην ψυχή του ποιητή
Καταθέτω ένα λουλούδι
Ένα σταυρό
Κι έναν ήλιο
Γιατί µου έδωσε την αγάπη
Και µέσα από τον πόνο του
Με γέµισε φως!
Το ερέθισµα του συµβολισµού µας παραπέµπει στην αµφισηµία των λέξεων, στο πολυσήµαντο, στο διπλό πρόσωπο του θεού Ιανού της ζωής. Με ένα κρυµµένο χαρτί στο µανίκι, που δίνει απαντήσεις, λειτουργώντας ως γέφυρα στα στοιχεία, σε αφορµές, αιτίες, συνονθυλεύµατα, συγκρούσεις, αναλύσεις κι ερµηνείες, κριτήρια και κανόνες, ανατροπές και στα αναπάντεχα του θνητού µας βίου. Ώσπου, βγαίνοντας από το σπήλαιο του τρωτού, από το συγκρουσιακό, το δραµατικό ή το πλαίσιο του εµπαιγµού, σου ανοίγει το παραπέτασµα του ύπνου, της σιωπής, του σκότους, του πόνου, η Φύση και αναδύει το πνεύµα µε τον οίστρο, την ονειροφαντασία, τη µύηση στο ιερό, στη µέθεξη, την υψηλή ιδέα του έµµετρου, τις σταγόνες φωτός και ευλογίας του πολιτισµού.
Αρχίζοντας την ανάγνωση, ο δέκτης, αισθάνεται ότι ανεβαίνει στο πρώτο κατώφλι γραφής, ατενίζοντας έναν απέραντο κόσµο τριγύρω και µέσα του. Αντικρίζει στο κάτοπτρο της κάθε σελίδας, έναν έντονο ροµαντισµό, λυρισµό και ευαισθησία, σε συσχετισµό µε τις γνωστές ιδιότητες εκείνου που που γράφει, ειδικά, ποίηση: µοναχικότητα, κριτήρια αυστηρά, φιλτράρισµα, αποµάκρυνση από το κοινότοπο, τη µάζα, τη φλυαρία, το επιφανειακό.
Οι πρώτοι στίχοι λειτουργούν σαν φθινοπωρινά φύλλα που ο άνεµος τα εκσφενδονίζει µε µίαν ακραία κλιµατική αλλαγή από τη Λιβύη και τις µνήµες της, στην απέναντι όχθη, της Κρήτης, ακουµπώντας τα ένα- ένα στο χέρι και στο βλέµµα του θεατή – αναγνώστη, ανάβοντας µέσα στη νύχτα µία σελίδα φωτός. Και κάθε φύλλο, φοινικιάς, λωτόδεντρου, ελιάς, χουρµαδιάς, τζακαράντας µιµοσεφόλιας, γίνεται ήλιος, αστέρι, µαργαρίτα, παπαρούνα, κοµπολόι, ουρανός, χρυσάφι, λίβανος, σµύρνα, ψηφιδωτό, βράχος, σύννεφο, θάλασσα, άλογο και καράβι και φωτογραφίζει αντικατοπτρίζοντας τον εσωτερικό κόσµο των λέξεων. ∆ιαβάζοντας, Ταξιδεύει η σκοτεινή µας ζωή στον αγέρα, στη στεριά και στο πέλαγο, στο φως και στο σκοτάδι, στη ζωή και στην Ειµαρµένη, ανάµεσα στις χώρες της µνήµης και της λήθης.
Το βιβλίο γίνεται τότε το έναυσµα για να ζωντανέψει η ψυχή και το πνεύµα σου και να ξεφύγεις από το τετριµµένο, το ανούσιο, για να επιστρέψεις στο αρχέτυπο, στο µεταφυσικό, να ανακαλύψεις το ταµπεραµέντο του ποιητή και ίσως, το δικό σου ενδόµυχο, µε τη σκέψη σου να µετατρέπει τις πολυάριθµες αόρατες εικόνες του έργου σε ύλη, τοπίο εµπρός και αισθητό ορίζοντα.
Τα στιχουργήµατα ξεφεύγουν από την παλαιά κλασική γραφή µε τη σταυρωτή, πλεχτή και ζευγαρωτή οµοιοκαταληξία ή τον ιαµβικό δεκαπεντασύλλαβο. Εµπεριέχουν την απλότητα, το γνήσιο συναίσθηµα και το αρχέτυπο του έµµετρου λόγου, κλείνοντας στο κέλυφος τους, τον ρυθµό και την αρµονία της ποίησης, του στοχασµού και της αγάπης. Και είναι, σάµπως ν’ αντικρίζεις τον ίδιο σου τον εαυτό να κάθεται στο περβάζι και να ζωγραφίζει αντίκρυ, καθέναν από αυτούς τους στίχους.
Οικεία γραφή, πλησίον του αναγνώστη, λες και, την ώρα που η κυρία Αλίκη Σκαράκη Φλεµετάκη γράφει ένα ποίηµα, κάθεται παρέα µε τον αναγνώστη απέναντι, σε σηµείο ταύτισης και ουσιαστικής επικοινωνίας. Του δίνει τη δυνατότητα να ξαναθυµηθεί, να νοσταλγήσει, να δακρύσει, να εξοµολογηθεί, να µετανοήσει, να επιστρέψει στην παλιά ζωή, έξω από την τεχνολογία, το καθαρά τυπικό, αριθµητικό, ψυχρό κι απάνθρωπο. Και ανοίγοντας τα µελανά παραπετάσµατα του είναι του µέσα στον τυραννικό, απρόσωπο χρόνο, να συναντήσει και ν’ αγγίξει ξανά την πεθαµένη µάνα, τον χαµένο πατέρα, τους λατρεµένους παππούδες και γιαγιάδες, µέσα στην αυλή ενός παµπάλαιου σπιτιού µε µια γούρνα, µια παραστιά, ακουµπώντας στο φιλιατρό του µαγγανοπήγαδου, γυρίζοντας το γεράνι και κατεβάζοντας τον κουβά για το γαλαζοπράσινο νερό του Λιβυκού και του Κρητικού πελάγους, αντικρίζοντας, αρόδο, την επιστροφή του καραβιού από τη Μαύρη Ήπειρο µε τη βοήθεια του Πρωτέα και την επαναφορά του Έλληνα µετανάστη, µε πλήθος εικόνων, εµπειριών και αναµνήσεων από άλλες εποχές, άλλους τόπους, άλλα ιστορικά γεγονότα, αναµονές, µετασχηµατισµούς χαρακτήρων και νοοτροπιών, αφήνοντας πίσω την έρηµο, τον λίβα, τις οάσεις, τις απέραντες ακτές και τα µεγάλα δροµολόγια των παλαιών συντρόφων του αγώνα της ζωής, περνώντας ταυτόχρονα από το ένα στο άλλο πάθος και βάθος πόθου.
Τα ποιήµατα µέσα από το πρωτόλειο, γίνονται ένα καλειδοσκόπιο, πολλαπλασιάζοντας εικόνες, χρώµατα, σχήµατα, µορφές, φωτοσκιάσεις, νοήµατα και τοπία.
Και φυσικά, για ακόµη µία φορά, το κεντρικό στοιχείο στην ποίηση είναι η ζωή και ο θάνατος. Ο πόνος, η τραγωδία και η λύτρωση. Η ανακεφαλαίωση, η ανακύκλωση και η καλλιτεχνική δηµιουργία της µνήµης και της ιστορίας, του εκείνος και των πάντων. Η µετατροπή της ανιαρής καθηµερινότητας σε πίνακα ζωγραφικής µε αρχές, σύµβολα, κλειδιά ανοίγµατος αινιγµάτων της ύπαρξης, αγωνίες, µικρές ψηφίδες τέχνης επάνω σε τοίχους, πέτρες, βράχια, νησιά, σκαριά πλοίων, δέντρα και σπίτια, γειτονιές πίσω από κατάρτια, λευκά και µαύρα πανιά και εκρήξεις ανατροπής, µε την άνοδο του αίµατος µιας κόκκινης παπαρούνας πάνω από το κάτασπρο κιλίµι του χιονιού σ’ έναν κήπο, σ’ ένα λιβάδι. Με τον ήλιο και τ’ αστέρια να µετατρέπονται σε τροχούς που στριφογυρνώντας, σταµατούν σε κάποιο κεφάλαιο της Ιστορίας ή της Μυθολογίας, σε κάποιον αντίκτυπο γεγονότος, µεταµορφώνοντας τη µνήµη σε µνηµείο ή µνήµα ενός αγαπηµένου προσώπου, µίας ρίζας υπαρξιακής, ενός παρελθόντος σε παρόν και µέλλον.
Για κάποια σπάνια φορά, το σκηνικό της µυθοπλασίας µεταµορφώνεται σε πραγµατικότητα: οι Μοίρες σέρνουν τα νήµατα της ζωής προς το Έλλογο, το Άυλο, το ταλέντο, το απόκρυφο και το δηµιουργικό πνεύµα.
Η γραφή εµπεριέχει σχήµα ασύνδετο, επανάληψη, µεταφορά, προσωποποίηση, κλιµάκωση, αντίθεση, ρεαλισµό, µε χρήση αρκετών σηµείων στίξης, τα οποία στη σηµερινή λογοτεχνική γραφή, πολλές φορές, θεωρούνται περιττά.
Κι όταν το συναίσθηµα “υποφέρει και βρυχάται”, ξάφνου, ο Ενεστώτας χρόνος και το παρόν, αντιφεγγίζουν τον Αόριστο και Παρατατικό χρόνο, επαναφέροντας το παρελθόν, τη µνήµη, την ανάµνηση, τη νοσταλγία.
Η ποιητική στιχουργία της κυρίας Αλίκης Σκαράκη Φλεµετάκη φέρει το χαρακτηριστικό της διαφάνειας, του φυσικού, του λαϊκού, του µυθολογικού, του θρησκευτικού και του µεταβατικού κόσµου. Η προστακτική έγκλιση και η περιγραφικότητα, ο χαρακτηρισµός και η αµφιβολία εκφράζουν το καλά κρυµµένο συναίσθηµα του πόνου, µε την επικράτηση των λέξεων, συναρµολογώντας ένα πεδίο- φράχτη, που ενώ αποµακρύνει την πλήρη εικόνα της λύπης, την αιτία της, το όποιο προσωπικό περιστατικό, ταυτόχρονα, η αφή τους αγγίζει τη δική µας εσωτερική τάφρο συναισθηµάτων και γεγονότων, βιωµάτων κι εκτάκτων καταιγίδων ζωής, έτσι ώστε να σµίγουµε ως άνθρωποι, πάνω απ’ όλα, και να “συνοµιλούµε” µέσω γραφής – ανάγνωσης, ακόµη κι αν δεν γνωριστούµε ποτέ.
1. Πάµε
Σε βρήκα σκονισµένο
Παλιό µου όνειρο.
Πάµε καλπάζοντας
Να βρούµε το χαµένο µου κοµµάτι
Αυτό που χάθηκε στο δρόµο…
∆ιότι ακόµη κι αν η ποίηση των κορυφαίων, κλασικών δηµιουργών της, είναι πολύ ψηλά στο σύµπαν της Τέχνης και του στοχασµού, η δική της ποίηση προσεγγίζει απόλυτα τον απλό άνθρωπο, ο οποίος θα κατανοήσει, θα βρει πολλά δικά του εντός, ουσιώδη του ατοµικού ανθρώπινου βίου, δίχως να χρειάζεται ιδιαίτερες επεξηγήσεις, δίχως να πιέζεται, δίχως να πρέπει να ξοδέψει χρόνια σπουδών, σεµιναρίων και λοιπά, για να εισέλθει στον κόσµο της ποίησης, παρ’ όλο που είναι ένας τοµέας της Τέχνης πολύ ιδιαίτερος.
Το υπέρµετρα θετικό γνώρισµα του βιβλίου είναι ότι αποτελεί ένα λίαν φιλικό και γνώριµο περιβάλλον, µε ζωγραφικούς πίνακες στους οποίους βλέπεις να στάζει πραγµατικά η βροχή, η άµµος να κυλά, το καράβι να βυθίζει, τον αγαπηµένο σου να πέφτει και να κατηφορίζει στα Τάρταρα.
Την ίδια στιγµή, που ξυπνά µέσα σου η µελαγχολία του ποιητή…
4. Η λέξη αγάπη
Έσβησε από το λεξικό
Η λέξη αγάπη
Και αυτόµατα
Οι υπόλοιπες λέξεις
Αυτοκτόνησαν.
Ανατέλλει ο ήλιος και γεµίζει µε υδάτινο φως τον γνήσιο εαυτό σου προς τον απώτερο σκοπό της κάθαρσης σύµφωνα µε τον φιλόσοφο Αριστοτέλη.
Οι στίχοι της ποιητικής ετούτης συλλογής φέρουν το γνήσιο. Όχι το υποκριτικό, το ψεύτικο, το χυδαίο, το µη ποιητικό.
Κυρία Αλίκη Σκαράκη Φλεµετάκη, σας ευχαριστούµε. Με το καλό και στο επόµενο σας βιβλίο.
