» Με την ιδιαιτερότητα ότι ένας τόσο μικρός χώρος απελευθερώνει τεράστια σεισμική ενέργεια
Μοναδική, ως γεωφυσικό φαινόμενο, σ’ ολόκληρη την Ευρασία, είναι η περιοχή που έδωσε πρόσφατα τον σεισμό της Κεφαλονιάς, καθώς το ρήγμα που εκτείνεται βόρεια της Λευκάδας μέχρι δυτικά της Ζακύνθου, έχει την υψηλότερη σεισμικότητα.
«Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι ότι ένας τόσος μικρός χώρος, απελευθερώνει τόσο μεγάλη σεισμική ενέργεια», εξήγησε, μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, ο διευθυντής του Τομέα Γεωφυσικής του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, καθηγητής Βασίλης Καρακώστας προσθέτοντας ότι πρόκειται για έναν χώρο που ενώνει δύο περιοχές.
«Δηλαδή, σ’ εκείνο το σημείο βρίσκεται η περιοχή κατάδυσης της Αφρικής κάτω από το Αιγαίο και η περιοχή σύγκρουσης της Αδριατικής με την ηπειρωτική Ελλάδα, με αποτέλεσμα η Κεφαλονιά να “ενώνει” περιοχές με διαφορετικές γεωδυναμικές ιδιότητες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παρουσιάζει την υψηλότερη σεισμικότητα σε μια περιοχή που εκτείνεται από το Γιβραλτάρ και καταλήγει στην Ινδονησία», διευκρίνισε ο κ. Καρακώστας.
ΚΑΘΗΣΥΧΑΣΤΙΚΟΙ ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ
Εν τω μεταξύ, καθησυχαστικά εξελίσσεται η μετασεισμική ακολουθία στην περιοχή της Κεφαλονιάς, που “ταρακουνήθηκε” από δόνηση μεγέθους 6,1 Ρίχτερ.
Ο καθηγητής γεωφυσικής του ΑΠΘ κ. Κώστας Παπαζάχος τόνισε, μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, ότι αν και η αρχική εκτίμηση του μεγέθους ήταν 5,8 Ρίχτερ, στη συνέχεια διευκρινίστηκε ότι ήταν της τάξης των 6,1 Ρίχτερ.
«Στο πρώτο ανακοινωθέν για μία σεισμική δόνηση, συνήθως υποεκτιμάται το μέγεθος και μία – δυο ώρες μετά, δίνεται με ακρίβεια χωρίς φυσικά να υπάρχει μεγάλη απόκλιση».
Σύμφωνα με τον κ. Παπαζάχο, κατά τη διάρκεια του σεισμού, το νησί κινήθηκε προς τα ΝΔ και το Ιόνιο προς τα ΒΑ καθώς ενεργοποιήθηκε ρήγμα 20 χιλιομέτρων που είναι παράλληλα με τις δυτικές ακτές της Κεφαλονιάς.
«Στην ουσία, δηλαδή, το ρήγμα είναι συμβατό με το μέγεθος του σεισμού και δεν βλέπουμε να έχει διεγερθεί μεγαλύτερο κομμάτι του ρήγματος της Κεφαλονιάς, που είναι περίπου 60 χιλιόμετρα», σημείωσε ο καθηγητής γεωφυσικής, εκτιμώντας ότι οι επιστήμονες θα παραμείνουν επιφυλακτικοί για να δουν την εξέλιξη του φαινομένου τουλάχιστον για το επόμενο 48ωρο.
Σύμφωνα δε με τον κ. Καρακώστα, ο κύριος σεισμός έγινε στο νοτιότερο άκρο της σεισμικής ζώνης και επεκτάθηκε προς τα βόρεια. Η θέση του επικέντρου του κύριου σεισμού, αλλά και της σεισμικής ζώνης στο σύνολό της, εξηγεί πολύ καλά τη γεωγραφική κατανομή των βλαβών που προκλήθηκαν.
«Από την κατανομή των εστιακών βαθών των σεισμών προκύπτει, ότι η σεισμική δραστηριότητα εκδηλώθηκε μέχρι το βάθος των 15 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της γης. Στο βάθος αυτό, όπως ήταν αναμενόμενο, βρίσκεται η εστία του κύριου σεισμού», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση Τομέα Γεωφυσικής του Α.Π.Θ., που παρακολουθεί την εξέλιξη της σεισμικής δραστηριότητας.
ΑΦΟΡΜΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ
Η γεωφυσική ιδιαιτερότητα του νησιού, που έχει πληγεί από μεγάλους και καταστροφικούς σεισμούς, αποτέλεσε την αφορμή γα την σύνταξη του πρώτου ενιαίου αντισεισμικού κανονισμού.
Ο κανονισμός συντάχθηκε λίγα χρόνια μετά τον καταστροφικό σεισμό του Αυγούστου του 1953, από τον οποίο σκοτώθηκαν περισσότεροι από 450 άνθρωποι.
Οπως καταγράφεται στο Βιβλίο “Σεισμοί της Ελλάδας” (Παπαζάχος και Παπαζάχου, 2003), ο σεισμός έγινε στις 12 Αυγούστου του 1953 και είχε επιφανειακό μέγεθος 7,2 Ρίχτερ. Προηγήθηκαν πολλοί σεισμοί, από τους οποίους δύο ήταν οι καταστρεπτικοί. Ο πρώτος απ’ αυτούς έγινε στις 9 Αυγούστου και ήταν μεγέθους 6,4 Ρίχτερ και ο δεύτερος στις 11 Αυγούστου και ήταν 6,8 Ρίχτερ.
Οι σεισμοί αυτοί προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές στα Ιόνια νησιά και κυρίως στην Κεφαλονιά, τη Ζάκυνθο και την Ιθάκη, που έπαθαν σχεδόν ολική καταστροφή, ενώ σκοτώθηκαν 455 άνθρωποι, εξαφανίστηκαν 21 και 2412 τραυματίστηκαν. Από τα 33.300 σπίτια των νησιών αυτών καταστράφηκαν εντελώς τα 27.659, 2780 είχαν σοβαρές βλάβες, 2394 ελαφρές και μόνο 467 διασώθηκαν. Οι βλάβες επεκτάθηκαν και στην Αιτωλία, που καταστράφηκαν 18 οικισμοί και στην Ηλεία όπου υπέστησαν βλάβες 46 οικισμοί. Σε πολλά σημεία της ανατολικής και την νότιας ακτής της Κεφαλονιάς παρατηρήθηκαν σαφή ίχνη έξαρσης της ακτής.
Είναι δε ενδεικτικό ότι ο κύριος σεισμός έγινε αισθητός ακόμη και στην Κάτω Ιταλία!
Το νησί επλήγη και από ακόμη έναν μεγάλο σεισμό, τον Ιανουάριο του 1983, μεγέθους 7 Ρίχτερ, με επίκεντρο στο θαλάσσιο χώρο νοτιοδυτικά της Κεφαλονιάς.
Αν και προκάλεσε μικρές βλάβες στην Κεφαλονιά, ο μεγαλύτερος μετασεισμός που έγινε την ίδια ημέρα με τον κύριο σεισμό, προκάλεσε σημαντικότερες βλάβες καθώς το επίκεντρό του προσδιορίστηκε πάνω στο νησί.
ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΙΣΧΥΡΟ ΣΕΙΣΜΟ
Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης το νησί
» Δεκάδες μετασεισμοί από 3 έως 5,1 Ρίχτερ
Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κηρύχθηκε η Κεφαλονιά μετά τον σεισμό των 5,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και ήδη ξεκίνησε η καταγραφή των ζημιών για την αποκατάσταση των πληγέντων.
Στο νησί βρέθηκε ο υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Μιχελάκης, για να διαπιστώσει την κατάσταση που επικρατεί.
Στο μεταξύ, ενενήντα δύο μετασεισμούς, από 3 έως 5,1 Ρίχτερ, είχαν καταγράψει, μέχρι χθες το απόγευμα, οι σεισμογράφοι στην Κεφαλονιά, μετά τον προχθεσινό σεισμό των 5,9 Ρίχτερ.
«Το θετικό στοιχείο είναι ότι είχαμε δεκάδες μικρότερους σεισμούς και φαίνεται ότι η σεισμική ενέργεια εκτονώνεται, με πάνω από 20 σεισμούς με επίπεδο πάνω από 4,5 Ρίχτερ, και εκατοντάδες κάτω από 4,5. Εχουν μικρό βάθος, γύρω στα 10 χιλιόμετρα οι σεισμοί» δήλωσε στον “ΣΚΑΪ” ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Ευθύμιος Λέκκας, ο οποιος εξήγησε ότι ο προχθεσινός σεισμός δεν προέρχεται από το ρήγμα του 1953 και το ένα περιστατικό δεν έχει σχέση με το άλλο.
«Λόγω του ιστορικού της περιοχής ίσως και να χρειαστεί και μια βδομάδα, ώστε οι σεισμολόγοι να αποφανθούν αν ο σεισμός ήταν ο κύριος», δήλωσε ο ομότιμος καθηγητής Σεισμολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κωνσταντίνος Μαρκόπουλος.
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Σεισμολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Κώστας Παπαζάχος δήλωσε ότι «δεν μπορούμε από τα μέχρι τώρα στοιχεία να πούμε ότι τα 5,8 Ρίχτερ ήταν ο κύριος σεισμός» και διευκρίνισε ότι οι επιστήμονες χρειάζονται 48 ώρες να κάνουν εκτίμηση καθώς η περιοχή είναι ιδιαίτερα σεισμογενής. Οσον αφορά τους μετασεισμούς είπε ότι θα διαρκέσουν ακόμη και έναν μήνα.
Από το πρωί χθες, ξεκίνησαν εντατικοί έλεγχοι σε όλα τα κτήρια της Κεφαλλονιάς, ενώ προτεραιότητα δόθηκε στα Σχολεία και τα δημόσια κτήρια.
Πενήντα τέσσερις μηχανικοί από τις υπηρεσίες του υπουργείου Υποδομών και του ΟΑΣΠ και 30 από το Τ.Ε.Ε. μετέβησαν χθες στην Κεφαλονιά για να ενισχύσουν τα κλιμάκια, που καταγράφουν τις ζημιές.
ΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ
Δεν παρατηρούνται προβλήματα στις τουριστικές μονάδες της Κεφαλονιάς, μετά τον προχθεσινό σεισμό στο νησί του Ιονίου, όπως τονίζει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων του νησιού, κ. Σπύρος Γαλιατσάτος.
Ο κ. Γαλιατσάτος σημειώνει, ότι οι όποιες ρωγμές παρατηρούνται στις ξενοδοχειακές μονάδες, περιορίζονται στις τοιχοποιίες, γεγονός που όπως αναφέρει, δεν δημιουργεί πρόβλημα στη στατικότητά τους, άρα και στη λειτουργία τους τη νέα τουριστική χρονιά.
Αυτή την περίοδο, η Κεφαλονιά όπως αναφέρει ο κ. Γαλιατσάτος, δεν έχει -ευτυχώς- εισερχόμενο τουριστικό ρεύμα, καθώς η ένταση και η διάρκεια του σεισμού θα τους πλημμύριζε με πρωτόγνωρα συναισθήματα.
Το 2013 η Κεφαλονιά προσέλκυσε περίπου 200.000 τουρίστες (στοιχεία του αεροδρομίου), ενώ σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ενωσης Λιμένων Ελλάδος, η Κεφαλονιά κατέλαβε την 9η θέση μεταξύ 40 προορισμών στην Ελλάδα, με αφίξεις για το 2013, 120.739 επιβατών.
Για τη νέα τουριστική χρονιά, τα μηνύματα είναι ιδιαίτερα θετικά και από τώρα γίνεται λόγος για διψήφια ποσοστιαία αύξησης των αφίξεων.
ΕΚΤΑΚΤΑ ΜΕΤΡΑ
Εκτακτα μέτρα για την άμεση στήριξη των πληγέντων από τον σεισμό στην Κεφαλονιά, έλαβε το υπουργείο Εργασίας, κατόπιν εντολής του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά.
Συγκεκριμένα από το υπουργείο Εργασίας θα δοθεί οικονομική ενίσχυση 100.000 ευρώ στους Δήμους Κεφαλονιάς και Ιθάκης για τους άμεσα πληγέντες, ενώ αποστέλλονται 200 κλινοσκεπάσματα στην πληγείσα περιφέρεια, για ανθρώπους που έχουν ανάγκη.
Τέλος, αναστέλλεται για τρεις μήνες η υποχρέωση πάσης φύσεως καταβολών στους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης στην Κεφαλονιά και την Ιθάκη.
ΤΟ ΚΚΕ
«Με τον νέο σεισμό στην Κεφαλονιά επανέρχεται με δραματικό τρόπο στο προσκήνιο η έλλειψη αντισεισμικής θωράκισης της χώρας. Πολύ περισσότερο, που η Κεφαλονιά είναι μια περιοχή ιδιαίτερα σεισμογενής και με πικρή πείρα από προηγούμενους καταστροφικούς σεισμούς» αναφέρεται σε ανακοίνωση του ΚΚΕ. Το ΚΚΕ ζητά να πάρει άμεσα η κυβέρνηση τα παρακάτω μέτρα:
• Πλήρη αποκατάσταση των ζημιών και μέτρα στήριξης των πληγέντων.
• Ειδικά επιπλέον μέτρα για τους άνεργους, χαμηλόμισθους, χαμηλοσυνταξιούχους που χτυπήθηκαν από τον σεισμό.
• Ουσιαστικό έλεγχο καταλληλότητας όλων των κτηρίων.
Τέλος, στην ανακοίνωση του κόμματος επισημαίνεται ότι «το ΚΚΕ επιμένει στο αίτημα, που εδώ και χρόνια έχει προβάλλει, να αρχίσουν άμεσα έργα ελέγχου και αντισεισμικής θωράκισης και προστασίας σε όλη τη χώρα».
ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΟΛΛΟΥΣ ΜΕΤΑΣΕΙΣΜΟΥΣ
Εκτονώνεται η σεισμική ενέργεια
» Εκτιμήσεις του σεισμολόγου Ευθ. Λέκκα
«Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι έχουμε πολλούς σεισμούς μικρού μεγέθους μετά τον μεγάλο σεισμό στην Κεφαλονιά», τονίζει, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Ευθύμιος Λέκκας, που βρίσκεται στο νησί και παρακολουθεί από κοντά τη μετασεισμική ακολουθία.
«Οταν γίνονται τόσοι πολλοί σεισμοί, το αυτονόητο είναι ότι μειώνεται ο κίνδυνος εκδήλωσης ενός μεγαλύτερου σεισμού. Αυτή είναι μια γενική αρχή», σημειώνει ο κ. Λέκκας και προσθέτει ότι «η μετασεισμική ακολουθία στους σεισμούς γύρω στα 6 Ρίχτερ είναι μακρά και όταν λέμε μακρά εννοούμε της τάξεως των μερικών εβδομάδων».
«Εχουμε πάρα πολλούς σεισμούς, είναι βέβαια μικρού μεγέθους», αναφέρει ο κ. Λέκκας και επισημαίνει: «Είναι σεισμοί που δεν ξεπερνούν τα 4 Ρίχτερ. Τα επίκεντρά τους, όπως και του μεγάλου σεισμού, είναι μεταξύ Αργοστολίου και Ληξουρίου. Ο σεισμός έδωσε πολύ μεγάλες εντάσεις και επιταχύνσεις, αλλά δεν προκάλεσαν -και αυτό είναι το ευτύχημα- σοβαρές ζημιές και καταρρεύσεις στα κτήρια, με αποτέλεσμα να επιβεβαιώνεται και στην πράξη ότι, στην Ελλάδα ο αντισεισμικός κανονισμός είναι πάρα πολύ καλός και οι οδηγίες που εμπεριέχει είναι πάρα πολύ ακριβείς».
Ο καθηγητής Γεωλογίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών τονίζει ότι σεισμοί υπήρχαν και θα υπάρχουν. «Το σημαντικό είναι η διαμόρφωση μιας αντισεισμικής συνείδησης, ώστε ο άνθρωπος να μην πανικοβάλλεται και να μην φοβάται για ένα φυσικό φαινόμενο που υπήρχε και θα υπάρχει πάντα. Συνεπώς η εφαρμογή των αντισεισμικών κανονισμών και η κατάλληλη εκπαίδευση είναι τα δύο κύρια στοιχεία, στα οποία πρέπει να ακουμπήσουμε επάνω προκειμένου να είμαστε, αλλά και να αισθανόμαστε ασφαλείς», λέει.
Ολόκληρη η συνέντευξη του Ευθύμιου Λέκκα, καθηγητή Δυναμικής Τεκτονικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, έχει ως εξής:
• Κύριε Λέκκα, βρίσκεστε στην Κεφαλονιά που εξακολουθεί να σείεται μετά τον μεγάλο σεισμό των 5,8 Ρίχτερ. Είναι επικίνδυνα τα πράγματα;
Εχουμε πάρα πολλούς σεισμούς, είναι βέβαια μικρού μεγέθους. Είναι σεισμοί που δεν ξεπερνούν τα 4 Ρίχτερ. Τα επίκεντρά τους, όπως και του μεγάλου σεισμού, είναι μεταξύ Αργοστολίου και Ληξουρίου. Ο σεισμός έδωσε πολύ μεγάλες εντάσεις και επιταχύνσεις, αλλά δεν προκάλεσαν -και αυτό είναι το ευτύχημα- σοβαρές ζημιές και καταρρεύσεις στα κτήρια, με αποτέλεσμα να επιβεβαιώνεται και στην πράξη ότι στην Ελλάδα ο αντισεισμικός κανονισμός είναι πάρα πολύ καλός και οι οδηγίες που εμπεριέχει είναι πάρα πολύ ακριβείς
• Κύριε καθηγητά οι γεωλόγοι εμφανίζονται επιφυλακτικοί. Το ερώτημα είναι η σεισμική ενέργεια εκτονώνεται; Μήπως ο μεγάλος σεισμός δεν ήταν ο κύριος σεισμός; Μήπως ήταν προσεισμός;
Αυτό είναι ένα ανοικτό ερώτημα που τίθεται σε κάθε τέτοια περίπτωση, αν πρόκειται για τον κύριο σεισμό ή για προσεισμό. Κάθε φορά κρίνουμε με βάση τα δεδομένα. Βέβαια, στη φύση δεν αποκλείεται τίποτα και σε παγκόσμιο επίπεδο η έρευνα για τους σεισμούς προχωρά και έχει να διανύσει πολύ δρόμο. Ομως όταν γίνονται τόσοι πολλοί σεισμοί, το αυτονόητο είναι ότι μειώνεται ο κίνδυνος εκδήλωσης ενός μεγαλύτερου σεισμού. Αυτή είναι μια γενική αρχή.
• Υπάρχει όμως και το ιστορικό της περιοχής που έχει δώσει πριν από 60 χρόνια πολύ ισχυρούς σεισμούς…
Ακριβώς, υπάρχει το ιστορικό της περιοχής που δείχνει ότι σε δύο σεισμούς. αντί να πάμε σε εκτόνωση πήγαμε σε πολύ μεγαλύτερα μεγέθη. Βεβαίως αυτό που θέλω να πω είναι ότι. οι προηγούμενοι δύο σεισμοί του 1953. που παρατηρήσαμε αυτό το στοιχείο. Είναι σεισμοί που δεν έγιναν στο ίδιο ρήγμα, αλλά σε άλλα ρήγματα και όπως ξέρουμε το κάθε ρήγμα έχει διαφορετικό τρόπο δραστηριοποίησης. Συνεπώς, είναι λίγο παρακινδυνευμένο να θεωρούμε ότι περιμένουμε μεγάλο σεισμό επειδή υπάρχει το ιστορικό της περιοχής και βέβαια είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι έχουμε πολλούς σεισμούς μικρού μεγέθους, μετά τον χθεσινό σεισμό.
• Οι μετασεισμοί θα διαρκέσουν πολύ κατά την εκτίμησή σας; Και οι κάτοικοι τι πρέπει να προσέξουν;
Η μετασεισμική ακολουθία στους σεισμούς γύρω στα 6 Ρίχτερ είναι μακρά και όταν λέμε μακρά εννοούμε της τάξεως των μερικών εβδομάδων. Σ’ όλο αυτό το χρονικό διάστημα οι κάτοικοι, τα σπίτια των οποίων δεν έχουν υποστεί ζημιές, πρέπει να τα κατοικήσουν και για όσα σπίτια υπάρχουν επιφυλάξεις πρέπει οι ιδιοκτήτες να καλέσουν στα συγκεκριμένα τηλέφωνα που έχουν ανακοινωθεί για να γίνει αυτοψία απο ειδικούς. Η αυτοψία θα δείξει αν η κατοικία τους είναι κατάλληλη ή όχι.
• Είπατε και σωστά κ. καθηγητά ότι οι αντισεισμικοί κανονισμοί ήταν αυτοί που συνέβαλαν τα μέγιστα στο να μην υπάρξουν μεγάλες ζημιές και τραυματισμούς. Αρα ο σεισμός είναι φυσικό φαινόμενο που ο άνθρωπος μπορεί να το αντιμετωπίσει…
Ακριβώς. Το σημαντικό είναι η διαμόρφωση μιας αντισεισμικής συνείδησης, ώστε ο άνθρωπος να μην πανικοβάλλεται και να μη φοβάται για ένα φυσικό φαινόμενο που υπήρχε και θα υπάρχει πάντα. Συνεπώς, η εφαρμογή των αντισεισμικών κανονισμών και η κατάλληλη εκπαίδευση είναι τα δύο κύρια στοιχεία στα οποία πρέπει να ακουμπήσουμε επάνω, προκειμένου να είμαστε αλλά και να αισθανόμαστε ασφαλείς.
