Φίλες και φίλοι αναγνώστες καλή χρονιά!
Αφορμή για το σημερινό μας θέμα ήταν κάποιες σκέψεις που ακούστηκαν για αγορά και αξιοποίηση του εγκαταλειμμένου νεοκλασικού κτηρίου Γ. Πανηγυράκη στην οδό Τζανακάκη από τον Δήμο Χανίων, προκειμένου να στεγαστεί εκεί το πολυσυζητημένο Λαογραφικό Μουσείο της πόλης. Αν πράγματι ο Δήμος έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει ένα τέτοιο έργο, το μουσείο αυτό όχι μόνο θα βρει μια ιδανική στέγη, σε θέση απολύτως γειτονική μ’ ένα σημαντικό αν και κλειστό προς το παρόν ιστορικό – μουσειακό χώρο, τον Ιταλικό στρατώνα – Πολεμικό Μουσείο Χανίων, αλλά παράλληλα θα αξιοποιηθεί ένα επίσης ιστορικό κτήριο σ’ ένα από τους σημαντικότερους δρόμους της πόλης μας. Το θέμα του Λαογραφικού μουσείου δε θα μας απασχολήσει εδώ σήμερα, θα ασχοληθούμε όμως για άλλη μια φορά με το μνημειακό πλούτο που χαρακτήριζε κάποτε την οδό Τζανακάκη και τα λαμπρά οικοδομήματά της. Το νέο φωτογραφικό υλικό που εντόπισα από τα χαμένα νεοκλασικά κτήρια αυτού του δρόμου, ήταν ένας επιπλέον λόγος για το σημερινό δημοσίευμα, το τελευταίο από μια σειρά “Φωτοαναδρομών” που ξεκίνησε το 2006 (από τις Φωτοαν. με αριθμό 75 έως 81, τις 187, 188, 230 καθώς και άλλες ακόμα) και ήταν αφιερωμένες σ’ αυτό το δρόμο.
Σε ταινία που τραβήχτηκε στα Χανιά το 1961 από Χανιώτη εγκαταστημένο στην Αμερική και τελευταία κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, εντοπίζονται κάποια από τα χαμένα νεοκλασικά της Τζανακάκη. Ο φίλος Μανώλης Ψιλάκης απομόνωσε 2 φωτογραφίες τέτοιων κτηρίων και μου τις έφερε, είναι μεταξύ αυτών που δημοσιεύουμε σήμερα. Αλλη σημαντική φωτογραφία της δεκαετίας του ’50 που κυκλοφόρησε και σε καρτ ποστάλ (υπάρχουν Χανιώτες που έχουν πλήρη σειρά αυτών των καρτών) δείχνει τον ίδιο δρόμο από το ύψος της τότε κλινικής Παΐζη και του “Ελληνίς”, με το πολυτελές για την εποχή ξενοδοχείο “Μινώα” κ.λπ.. Η σημαντικότατη αεροφωτογραφία του 1937 που τμήματά της έχουμε δημοσιεύσει και στο παρελθόν, δίνει μια πληρέστερη εικόνα αυτού του δρόμου.
Στην πρώτη φωτογραφία, η οδός Τζανακάκη (πρώην οδός Περιπάτου κ.λπ.) στην αεροφωτογραφία του 1937, λίγο πριν τους βομβαρδισμούς του 2ου παγκοσμίου πολέμου. Με γράμματα έχουμε σημειώσει κάποια από τα εμβληματικά της κτήρια διευκρινίζοντας τη θέση τους: Βόρεια πλευρά:
α) Μέγαρο της Τράπεζας Κρήτης, στη θέση του σημερινού κτηρίου των Οικονομικών Υπηρεσιών, β) Παλιό Ταχυδρομείο (λιθογραφείο Κουρουτάκη, κτήριο ΤΤΤ), γ) Κτήριο Κων. Κατζουράκη (“Πολιτεία”),
δ) Παλιό ξενοδοχείο “Μινώα”, ε) Κλινική Παΐζη.
Νότια πλευρά: στ) Λόντον μπαρ, ζ) Μέγαρο Παπαδόπετρου, η) Μέγαρο Ανδρουλιδάκη (ρωσικό προξενείο – κλινική Λελεδάκη), θ) Κτήριο Πολάκη – Ζωγραφάκη (σημ. Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο), ι) Κτήριο Λ. Χατζηδάκη – Ν. Παπαδονικολάκη, ια) Κοινωφελές Ταμείον (Αγροτική τράπεζα), ιβ) Κτήριο Γεωργ. Πανηγυράκη, ιγ) Ξενοδοχείο “Μπρίστολ”.
Στη δεύτερη, η “καλλιμάρμαρη” Τράπεζα Κρήτης και άλλα νεοκλασικά κτήρια (στο βάθος το παλιό Ταχυδρομείο) της βόρειας πλευράς της οδού Τζανακάκη στις αρχές του 20ού αιώνα. (Από “Τα Χανιά έξω από τα τείχη” της κας Αιμιλίας Κλάδου).
Στην τρίτη, αψίδα υποδοχής την ημέρα της άφιξης του πρίγκηπα Γεώργιου έξω από το μετέπειτα ξενοδοχείο “Μπρίστολ” (αριστερά). Το ξενοδοχείο κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του ’60.
Στην τέταρτη, τμήμα καρτ ποστάλ της δεκαετίας του ’50 με την κλινική Παΐζη και το πολυτελές για την εποχή ξενοδοχείο “Μινώα”, θύμα κι αυτό της ανάπτυξης των δεκαετιών του ’60 και του ’70 (αργότερα το πρώτο κτήριο “δανείστηκε” το όνομα και τη χρήση του δεύτερου). Ακολουθούν η οικία Κατζουράκη και το ξενοδοχείο “Μεγ. Βρετανία”, μετέπειτα “Κύπρος”.
Στην πέμπτη, η αρχική πρόσοψη του ξενοδοχείου “Κύπρος”, που μετά την ανακαίνιση από τις φθορές του πολέμου είχε χάσει αρκετά από τα διακοσμητικά στοιχεία της. Η αλλαγή του ονόματος έγινε κατά τα γεγονότα του 1955 – 59.
Στην έκτη, το αρχικό “Μινώα” με τα “ζεστά τρεχούμενα νερά”, μοναδικό αξιοπρεπές ξενοδοχείο για δεκαετίες στα Χανιά.
Στην έβδομη και την όγδοη, καρέ από την ταινία του 1961. Στην έβδομη το μέγαρο Ανδρουλιδάκη δεξιά και το διπλανό νεοκλασικό κτήριο που σώζεται αλλοιωμένο σήμερα. Το πρώτο, εκεί οπού το φαρμακείο Παπαδάκη σήμερα, γκρεμίστηκε λίγα χρόνια αργότερα. Στην όγδοη, το μακρύ αρχικά νεοκλασικό κτήριο που στέγαζε τις ανεξάρτητες κατοικίες των οικογενειών Πολάκη και Ζωγραφάκη, δίπλα στο σημερινό “Ελληνίς”. Σήμερα σώζεται η πρόσοψη του ενός μόνο τμήματος (Πολάκη), το άλλο κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του ’70. (δείτε και τις “Φωτοαναδρομές” με αριθμό 230).
Σας αποστέλλω φωτογραφίατου νεοκλασσικού επι της Τζανακάκη 74 – 76 (δίπλα από το αναπαλαιωμένο νεοκλασσικό κτίριο του Θεοδώρου Μανουσακα.
Επι της Τζανακάκη 74-76 , δίπλα στα άριστα αναπαλαιωμένο κτίριο που στεγάζει τον ΟΑΕΔ , αν δεν απατώμαι, βρισκόταν το επίσης νεοκλασικό διώροφο του παππού μου, Μανούσου Μανουσακη, γραμματέα του Δήμου Χανίων. Δυστυχώς… εδόθη αντιπαροχή σε χαλεπούς για την οικογένεια καιρούς…και τώρα τη θέση του έχει πάρει μια πολύ μέτριας αισθητικής ( αλλά μοναδικής θεάς προς τον Κήπο), πολυκατοικία.