«Η αγάπη εχάθη! Ο Θεός εχάθη;» Ο τίτλος ενός απ’ τους πίνακες ζωγραφικής της γνωστής τοις πάσι ζωγράφου Μαρίας Ορφανουδάκη, που επιμένει μια ζωή ν’ αναζητά τον Θεό και τον άνθρωπο. Μόνη και πένης, απορημένη και άπορη. Έχοντας σαν βάση και σαν ορμητήριο απ’ τις αρχές της δεκαετίας του 1980 το μοναδικό στο είδος του «Εργαστήρι Ειρήνης» στην αρχαία Απτέρα. Άλλοτε με αιφνίδιες κραυγές κι άλλοτε με παρατεταμένες σιωπές, που ωστόσο κραυγάζουν περισσότερο. «Ενώ εις την οδόν έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί», για να θυμηθώ τον Κ.Π. Καβάφη. Διαβλέποντας πάντα τους κινδύνους που ελλοχεύουν… «Την έκθεση μου αυτή πάλι αφιερώνω στη ζωγραφιά σου, Άνθρωπε! Φτιαγμένη απ’ το πινέλο, βουτηγμένο στα δάκρυα και τον ιδρώτα σου, που στάζουν πάνω στην ατσάλινη παλέτα, για να μου βγάλουν το χρώμα το χακί». Τα που είχε γράψει στην πρόσκληση μιας απ’ τις πολλές εκθέσεις της που είχε κάνει στο Εργαστήρι της η Μαρία. Ωστόσο, επιμένει να ζει μοναχικά και να πορεύεται στον δρόμο της ατομικής ευθύνης, έτσι όπως ο Νίκος Καζαντζάκης την προσδιόρισε, μια ζωή!
«Ξαναγεννιέμαι από τις στάχτες μου»… Αυτήν την απάντηση μου έδωσε πριν από πολλά χρόνια, όταν την επισκέφτηκα στο “Εργαστήρι” της για ένα αφιέρωμα στην εφημερίδα μας. Όχι, δεν πνίγεται στα δικά της δάκρυα η Μαρία, στην προσπάθειά της να μη δακρύζουν τα μάτια των άλλων. Δεν καταθέτει τα όπλα, ακόμα κι όταν την έχει «κυριεύσει» η απογοήτευση. «Λάβετε φάγετε την αδυναμία μου». Την ακούμε συχνά πυκνά να μας το λέει, μέσα από το έργο της αυτό. Άλλες τόσες φορές, ωστόσο, και μία παραπάνω την ακούμε να λέει και το άλλο: «Πίετε εκ της δυνάμεώς μου πάντες!» «Η Μαρία είναι συνάμα λιλιπούτεια και τιτάνια, απλή και δαιδαλώδης, ήρεμη και ανταριασμένη», έχει πει γι’ αυτήν ο Τάκης Βουγιουκλάκης που τη γνώρισε παιδούλα, ζητώντας της να συνεχίσει να είναι ιέρεια της ειρήνης. Μια ζωή «επαναστάτρια με αιτία» η Μαρία Ορφανουδάκη. Αρχής γενομένης απ’ τον πόλεμο του Βιετνάμ, τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και τις αρχές της δεκαετίας του 1970, που, κατά παλιά δήλωσή της, τη σημάδεψε…
«Γι’ άλλη μια φορά επιθυμώ να μοιραστώ μαζί σας/ Μ’ ένα ποτήρι τσικουδιά/ Την αποτύπωση των συναισθημάτων και των σκέψεών μου/ Στο εργαστήρι Ειρήνης, στην αρχαία πόλη των Απτέρων, κάθε Κυριακή και Τετάρτη, 19.00-22.00». Τα που γράφει η Μαρία στην πρόσκληση που έστειλε και σ’ εμένα, τις προάλλες. Μαζί με λίγα λόγια που της είχε στείλει πριν από 30 χρόνια ο αδελφός της ο Τηλέμαχος. «Έσμιξες τα χόρτα με τα χαράκια./ Τον ΆΝΘΡΩΠΟ με τον ήλιο, την γαλήνη με τον Θεό./ Και από το αμπέλι του αυγουστιάτικου φεγγαριού/ Σταγόνες κρασιού λησμονιάς του ΚΑΚΟΥ!» Τα λόγια του… προσυπογράφω!
Και… στα πεταχτά
“«Σφακιά και Αποκόρωνας και Κίσσαμος για γροίκα/ τοπία ομορφότερα αλλού ποθές δεν βρήκα», μας λέει η Νεκταρία στην πρώτη σημερινή της μαντινάδα. Για να αναφερθεί σε όλη την Κρήτη στη συνέχεια. «Την Κρήτη ο Πανάγαθος την έχει ευλογήσει/ και με χιλιάδες χρώματα την έχει ζωγραφίσει», μας λέει. Σημείωση: γροίκα, προστακτική του ρήματος γροικώ = ακούω. Ποθές (τοπικό επίρρημα)= πουθενά.
«Ο αθλητισμός δεν είναι χώρος βίας και η φίλαθλη ιδιότητα δεν πρέπει να αμαυρώνεται από τον οπαδισμό». Σωστός στη θεωρία ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, που το είπε, μεταξύ των άλλων, μετά τη δολοφονία ενός νέου ανθρώπου, οπαδού της ΑΕΚ, από τους Κροάτες χούλιγκαν. Στη θεωρία. Φτάνει η ευχή μας να ‘ναι το τελευταίο θύμα;
Του Αγίου Εύπλου, σήμερα 11 Αυγούστου, δίπλα στο σπίτι που γεννήθηκε η Ευδοκία, στη Χώρα της Σαμοθράκης, το εκκλησάκι του. Εκεί τον βρήκα να με περιμένει στο σίσιλο μιας αυγουστιάτικης μέρας στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Εύπλος, Εύπλοος, Εύπλους… Και γιατί μου άρεσε το όνομά του φτιάξαμε, 20 χρόνια μετά, ένα εικονοστάσι στ’ όνομά του στην αυλή μας, στα Μετόχια Τσικαλαριών, και το γιορτάζουμε την παραμονή της Χάρης του με το βρισκούμενο. Καλόν πλουν σε όλους σας καλοί μου φίλοι.
