Στο φαράγγι της Τρυπητής

1 από 2

Με το θέμα του Πολωνού πεζοπόρου ήλθε πάλι στην επικαιρότητα το Σφακιανό φαράγγι της Τρυπητής που όσοι δεν το έχουν περπατήσει και γνωρίσει την ιστορία του αποτελεί απλώς ένα κακοτράχαλο φαράγγι.
Θα χρειαζόταν πολλές σελίδες στα “Χ.Ν.” για να αναπτυχθούν όλα τα ενδιαφέροντ;a του γι’ αυτό θα αναφερθώ συνοπτικά σε μερικά.
Για την διάβασή του η αφετηρία είναι το Ξυλόσκαλο Ομαλού και μέσω πηγής Λινοσελλι, και μιτάτου Τζάτζιμου στον Γκίγκιλο, αρχίζει η κατάβαση που το μόνο δύσκολο σημείο της, που χρειάζεται οδηγό ή γνώση του τόπου, είναι το πέρασμα στην Τσουνόπλακα.
Η διαδρομή διάβασης του χρειάζεται εννέα ώρες και από την έξοδο του, αν δεν γίνει η αποχώρηση με πλεούμενο, η πεζοπορία ως την Σούγια είναι τρεισήμισι ώρες και ως την Αγία Ρουμέλη οκτώ αλλά πολύ δύσκολες ώρες.
Νερό δεν υπάρχει σε αυτό.
Την ονομασία του έλαβε από τις φυσικές καμάρες – τρύπες που υπάρχουν στην έξοδο του στην οποία συναντούμε και το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου ενώ, ανατολικά, και δίπλα στην τοποθεσία Πεύκος ή καλύτερα του Σεντόνη, σε μικρή παραλία, υπάρχει η κούρτα του Γιάννη Τζάτζιμου που μέχρι πέρυσι περνούσε εκεί χειμώνα – καλοκαίρι, παρά τα σχεδόν ενενήντα του χρόνια, στην απόλυτη γαλήνη και ερημιά όπως και στον Γκίγκιλο που ήταν για 75 χρόνια ο αητός του.
Στα δυτικά μικρή κορφή όπου το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία που το παραδοσιακό πανηγύρι του τελείται από Σφακιανούς και Σελινιώτες μιας και αποτελεί το όριο μεταξύ των δύο επαρχιών. Δυτικά ακόμη υπάρχει η τοποθεσία – σπήλαιο Καλόγερος όπου την Γερμανική κατοχή προσέγγιζε συχνά τορπιλάκατος των συμμάχων από Αίγυπτο και μετέφερε σαμποτέρ ή εφόδια και παραλάβαινε κυνηγημένους ή αιχμάλωτους Γερμανούς όπως όλη την φρουρά της περιοχής που είχαν συλλάβει οι ηρωικοί Πατεράκηδες.
Μα και από τα αρχαία χρόνια είναι απίστευτο πως είχε υπάρξει εδώ η Ποικίλασος όπως αναφέρεται από τον Πτολεμαίο στα γεωγραφικά του, από τον περιηγητή του 19ου αιώνα SPRATT όπου βρήκε πλάκα που αναφερόταν στον Σεραπι στον οποίο ήταν αφιερωμένος ο εκεί αρχαίος ναός και άλλοι. Πριν τριάντα χρόνια βρήκα χτισμένο σε ξερολίθια μαρμάρινο κιονόκρανο ναού που παράδωσα αρμοδίως.
Πιο ψηλά επίσης υπάρχει το τουρκικό μεγάλο κάστρο που και πάλι απορείς πως χτίστηκε εκεί ένα τόσο μεγάλο οικοδόμημα σε μια τόσο απομονωμένη και δύσβατη περιοχή. Στην τουρκική κατοχή πάρα πολλές ήταν οι μάχες που συνήφθησαν εδώ, και ιδίως στην επανάσταση 1866-69, όταν εξέστρατευσαν εδώ δώδεκα χιλιάδες Τούρκοι, μα και σε άλλες χρονολογίες, ενώ κατάφευγαν εδώ κυνηγημένα γυναικόπεδα ή προσέγγιζαν για να τα παραλάβουν πλοία και να αποβιβάσουν επαναστάτες και εφόδια.
Το πλέον μεγάλο όμως μυστήριο του φαραγγιού είναι η ύπαρξη σε απόμερο και αδιάβατο σημείο του και σε μια κατακόρυφη βραχοπλαγιά χαραγμένων μερικών σταυρών, στην τοποθεσία Στσι Σταυρούς και στο δίχαλο που ο ένας μικρός ποταμός οδεύει προς Κοκκινάβαρη και ο άλλος αντίθετα.
Εκεί είχε οδηγήσει πριν πολλά χρόνια ο Γιάννης Τζάτζιμος τον φίλο γιατρό Μανώλη Μάντακα, που μου παραχώρησε την φωτογραφία που παραθέτω.
Κανείς δεν είναι βέβαιος για το ποιος και γιατί τους χάραξε. Η παράδοση αναφέρει πως εκεί σφάχτηκαν από τους Τούρκους ισάριθμοι των σταυρών καλόγεροι (ή δεν αποκλείεται και απλοί άνθρωποι της περιοχής) και κάποιος που γλύτωσε, όταν οι αλλόθρησκοι έφυγαν χάραξε αυτούς τους Σταυρούς, μην έχοντας άλλο τρόπο να απαθανατίσει τη μνήμη των μαρτύρων αυτών και να επικαλεσθεί τη σωτηρία της ψυχής των. Μισή ώρα επίσης από την παραλία συναντούμε τον παλαιό οικισμό, καταλύμματα της Τρυπητής, που κατοικούνταν κυρίως από την οικογένεια Τζάτζιμων και εγκαταλείφθηκε μάλλον κατά τα μέσα της Τουρκοκρατίας. Τα οικήματα δημιουργήθηκαν με χτίσιμο τοίχων στην εξωτερική πλευρά ανοιχτών σπηλαίων – βραχοσκεπών.
Η χλωρίδα του φαραγγιού αποτελείται κυρίως από κυπαρίσσια και πεύκα και μερικούς σφενταμους, σε αυτό δε μπορεί να συναντήσουμε και αγρίμια. Για την ιστορία η πρώτη οργανωμένη διάβαση του πραγματοποιήθηκε από τον Ορειβατικό Σύλλογο Χανίων την 15 έως 17 Ιουνίου 1935 με πεζοπορία από Λάκκους και αρχηγό τον βιβλιοπώλη Γρηγόρη Πετράκη και η πρώτη μεταπολεμική αυθημερόν την 28 Ιουνίου 1970 στην οποία είχα την ευτυχία να λάβω μέρος και με οδηγό τον αλησμόνητο Αντώνη Πατεράκη. Σε αυτό έχουν σκοτωθεί από γκρέμισμα, παλαιότερα, κάποιοι αγριμοκυνηγοί όπως ο θρυλικός από την απαγωγή Κράιπε Μανώλης Πατεράκης στην Τούμπα την 17-11-1985. Το 2007 όταν από απώλεια προσανατολισμού δύο αδέλφια Πολωνοί αφού αναζητήθηκαν επί ημέρες βρέθηκαν σε λάθος σημείο της αρχής του φαραγγιού να έχουν αποβιώσει λίγη ώρα πριν βρεθούν όπως αποκαλύφθηκε από τον ιατροδικαστή.
Πριν αρκετά χρόνια είχε βρεθεί σκελετός αγνώστου σε δύσκολο σημείο που φάνηκε ότι είχε κρεμαστεί από δέντρο με σχοινί, όταν είχε χαθεί για κάποιες ημέρες, και κατά την κατοχή πτώμα Αγγλου στρατιωτικού που διαφεύγοντας είχε παραπλανηθεί χωρίς διέξοδο.
Ο Ορειβατικός Χανίων διοργανώνει σχεδόν κάθε χρόνο διάβαση του φαραγγιού αλλά και μεμονωμένοι αλλά πεπειραμένοι, και γνώστες της περιοχής ορειβάτες, πραγματοποιούν αυτήν την πανέμορφη διαδρομή.