Μνήμη ενός σπουδαίου Χανιώτη
Στο λογοτεχνικό σύμπαν και τη ζωή ενός σπουδαίου Χανιώτη, φιλολόγου, ποιητή, κριτικού, πεζογράφου και επιφυλλιδογράφου, του Γιώργη Μανουσάκη, που έφυγε από τη ζωή πριν από 16 χρόνια (2008), αλλά η μνήμη του παραμένει ζωντανή, είναι αφιερωμένο το επιστημονικό διήμερο το οποίο ξεκίνησε χθες στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων και θα ολοκληρωθεί σήμερα Σάββατο.
Το διήμερο διοργανώνουν το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας και η Περιφέρεια Κρήτης – Περιφερειακή Ενότητα Χανίων.
Χθες η Μαρία Μαράκη αναφέρθηκε στον φιλόλογο Γιώργη Μανουσάκη, ο οποίος «στις 26-07-1985 προήχθη κατ’ εκλογήν Γυμνασιάρχης και τοποθετήθηκε στο Γυμνάσιο Πλατανιά. Τον Ιούνιο του 1985, παραιτήθηκε μετά από αίτημά του από την εκπαίδευση, με 25 χρόνια υπηρεσίας μαζί με τα χρόνια του στρατού». «Είναι προφανές -σημείωσε- ότι δεν τον ενθουσίαζαν τα διοικητικά καθήκοντα, όπως και η εκπαιδευτική του ιδιότητα συνολικά. Αντιθέτως τον κέρδισε η ποίηση και η λογοτεχνία, ενώ στόχος του ήταν πάντοτε η εξεύρεση χρόνου για γράψιμο. Ωστόσο, ο εκπαιδευτικός Μανουσάκης διακρινόταν για την επαγγελματική του ευσυνειδησία και συνέπεια πηγαίνοντας πάντοτε σχολείο καλά προετοιμασμένος ως προς το διδακτικό του αντικείμενο. Τον ενδιέφερε συνολικά η σχολική ζωή και φρόντιζε να τη ζει σε όλες τις εκφάνσεις της».
Στις νεανικές επιφυλλίδες του λογοτέχνη αναφέρθηκε η Αγγελική Καραθανάση η οποία, μεταξύ άλλων, σημείωσε ότι «η διαχρονικότητα και η ποιότητα των νεανικών επιφυλλίδων του Γιώργη Μανουσάκη στον “Κήρυκα” των Χανίων με ώθησε να ερευνήσω πώς έκτισε την πνευματική βάση, όπου σταθερά πατούσε κι έγραφε, να παρακολουθήσω τα πρώτα βήματα γραφής του και να εντοπίσω προθέσεις, θέματα και πηγές. Η έρευνα ήταν αποκαλυπτική, στις επιφυλλίδες βρήκα σπόρους που γέννησαν το μετέπειτα ποικίλο έργο του, κυρίως το ποιητικό, με το οποίο διαλέγονται πολλές επιφυλλίδες». Η ίδια τόνισε ότι «οι επιφυλλίδες του λειτουργούν ως μυστικά κλειδιά που ανοίγουν το έργο του, το ποιητικό κυρίως και ρίχνουν διακριτικά πάνω του φως, αποκαλύπτοντας στον καθρέφτη τους την ψυχή και το έργο του».
Στον «πεζογράφο Γιώργη Μανουσάκη» αναφέρθηκε η σύμβουλος εκπαίδευσης Φιλολόγων, Δρ Στεργιανή Ζανέκα η οποία ανέφερε πως «από το 1952, όταν θα δημοσιεύσει για πρώτη φορά ένα διήγημά του στο αθηναϊκό περιοδικό “Πνευματική Ζωή”, ο Γιώργης Μανουσάκης θα αποτυπώσει τη δημιουργική του πνοή σε ποικίλες μορφές λόγου: ποίηση, διήγημα, μυθιστόρημα, φιλολογική και ιστορική μελέτη, επιφυλλίδα, χρονικό, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, δοκίμιο – έχοντας διαμορφώσει εν τέλει ένα λογοτεχνικό σύμπαν στο οποίο περικλείονται η τραγική αίσθηση της ζωής και η συναίσθηση του άλλου, το ασύλληπτο μυστήριο της ανθρώπινης μοίρας και οι στερεοτυπικές μορφές και εκδηλώσεις της παραδοσιακής ζωής στην Κρήτη, μέσα σε μια ατμόσφαιρα αιώρησης ή σχοινοβασίας της ύπαρξης στο εκκρεμές της ζωής και του θανάτου, του χώρου και του χρόνου». Η ίδια σημείωσε ότι αν εξαιρέσουμε δύο λογοτεχνικά κριτικά δοκίμια «Η Κρήτη στο λογοτεχνικό έργο του Πρεβελάκη» και «Η μαντάμ Ορτάνς και τα τέσσερα λογοτεχνικά πορτραίτα της», πεζογραφικά του έργα του είναι:
1. «Οδοιπορικό των Σφακιών», ταξιδιωτικό στο οποίο απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Ταξιδιωτικών Εντυπώσεων το 1981 (Κέδρος, 1980 και 2η έκδοση με προσθήκη φωτογραφιών Μίτος 2002).
2. «Ένα κρανίο καρφωμένο στο κιγκλίδωμα, τριανταδύο μικρά πεζά» (Οι Εκδόσεις των Φίλων, 1999). Τον Ιούνιο και τον Νοέμβριο του 2007 ανέβηκε στο θέατρο “Κυδωνία” Χανίων η διασκευασμένη παράσταση: «Το σκοτεινό μας υπόγειο» σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Βιρβιδάκη.
3. «Όταν το πέλμα μας εταίριαζε με το χώμα», χρονικό, (Φιλολογικός Σύλλογος «Ο Χρυσόστομος», Χανιά, 2000). Αναφέρεται στα παιδικά του χρόνια κατά τον πόλεμο και την κατοχή.
4. «Ο εθελοντής», μυθιστόρημα (Κίχλη, 2008). Αναφέρεται στην ιστορική περίοδο 1912-1940.
Η κα Ζανέκα τόνισε ακόμη ότι «το φυσικό περιβάλλον της Κρήτης, οι άνθρωποι και η ιστορία του αποτελούν πηγή έμπνευσης για τον Μανουσάκη και αυτό αποτυπώνεται τόσο στο ποιητικό όσο και στο πεζογραφικό του έργο».
Με θέμα «Ο Μικρασιατικός Πόλεμος στον Εθελοντή του Μανουσάκη», μίλησε η Μαρίνα Αρετάκη, ενώ στον «λαογραφικό Γιώργη Μανουσάκη» αναφέρθηκε η Μαρία Πατρελάκη. H Καλλιόπη Κωτσάκη μίλησε με θέμα «Γιώργης Μανουσάκης – Χριστόφορος Μηλιώνης: Το οδοιπορικό τους στην ορεινή φύση. Μια άτυπη συνομιλία τους».
Στο προεδρείο της Α’ συνεδρίας ήταν οι Αλέξης Πολίτης και Γιάννης Γιαννακάκης και τους συνέδρους καλωσόρισε ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων Νίκος Καλογερής.
ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Η Β΄ Συνεδρίαση θα ξεκινήσει σήμερα, Σάββατο, στις 9:20.
Προεδρείο: Ειρήνη Βογιατζή και Κασσάνδρα Μπεϊκάκη.
– 9:20 Ρούλα Βουράκη, «Ο κριτικός Γιώργης Μανουσάκης».
– 9:40 Ράνια Μουσούλη, «Η δημιουργική αφομοίωση του έργου του Rainer Maria Rilke στην ποίηση του Γιώργη Μανουσάκη: ο έρωτας, η μοναξιά και η μυστηριακή πλευρά της ύπαρξης».
– 10:00 Ερατοσθένης Καψωμένος, «Η ποίηση και η ποιητική του Γιώργη Μανουσάκη».
– 10:20 Ζαχαρίας Κατσακός, «Μία ανάγνωση της ποίησης και της ποιητικής του Γιώργη Μανουσάκη».
– 10:40 Αργυρώ Λουλαδάκη, «Η ειρωνεία στην ποίηση του Γιώργη Μανουσάκη».
Γ΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο: Μανόλης Πατεδάκης και Κούλα Γιομελάκη.
– 11:40 Γρηγόρης Γεωργουδάκης, «Ο Γιώργης Μανουσάκης και το μεγάλο ψύχος».
– 12:00 Γιάννης Δημητρακάκης, «Ο Καζαντζάκης του Γιώργη Μανουσάκη».
– 12:20 Αντώνης Καρτσάκης, «Μπορεί ένας καλός ποιητής να είναι ένας εξίσου καλός κριτικός; Η άγρυπνη συνείδηση του Γιώργη Μανουσάκη».
– 12:40 Κώστας Μουτζούρης, «Ο δικός μας Γιώργης Μανουσάκης. Ο Χανιώτης και ο Κρητικός. Η οφειλή μας στους ποιητές και ευρύτερα στους πνευματικούς Δημιουργούς του τόπου μας».
– 13:00 Προβολή video: «Ο Γιώργης Μανουσάκης μιλάει για την ποίησή του και διαβάζει ποιήματά του».
