Να ’μαι, λοιπόν, στο θέατρο “Ιλίσια”, το βράδυ της προπερασμένης Κυριακής 6 Οκτωβρίου, μισή ώρα πριν αρχίσει η παράσταση του έργου του Ιψεν “Αρχιμάστορας Σόλνες” σε μετάφραση – διασκευή και σκηνοθεσία της Αθανασίας Καραγιαννοπούλου. Ο κύβος είχε ριφθεί στα Χανιά, πέντε μέρες πριν, όταν είδα, εντελώς τυχαία, στο διαδίκτυο, ότι στην περί ης ο λόγος παράσταση που θα έκανε πρεμιέρα την προηγούμενη μέρα, έπαιζε, δίπλα στον Γρηγόρη Βαλτινό και μαζί με πέντε άλλους λαμπρούς ηθοποιούς (την Κατερίνα Λέχου, τον Αντίνοο Αλμπάνη, την Ιώβη Φραγκάτου, την Κατερίνα Κρέπη και τον Κώστα Καστανά) και ο δικός μας Μιχάλης Αεράκης. Αδιανόητο για μένα να είμαι στην Αθήνα και να μην πάω να τον δω επί σκηνής. Χρεώστης κι εγώ, όπως κι όλη η Κρήτη στον εξ Ανωγείων ορμώμενο ιστορικό καλλιτεχνικό διευθυντή του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου της. Για όλα όσα πρόσφερε λειτουργώντας το θεατρικό “εμείς” του τόπου μας για 17 χρόνια, με άκρα συνέπεια, απόλυτη εντιμότητα και πολύ πάθος. Κατά κοινή ομολογία…
Κατάμεστη η τεράστια αίθουσα. Ούτε για δείγμα μια κενή θέση. Τεράστιο το ενδιαφέρον του κοινού δείχνουν οι ηλεκτρονικές κρατήσεις, εξασφαλισμένη, η “μακροημέρευση” της παράστασης, θα πληροφορηθώ αργότερα στο διαδίκτυο. Εγγύηση ποιότητας στον χώρο του θεάτρου, το όνομα “Γρηγόρης Βαλτινός”, που ξέρει μια ζωή να επιλέγει έργα και συνεργάτες. Εργα όπως ο “Αρχιμάστορας Σόλνες”, που είναι το ωραιότερο έργο του Ιψεν και ηθοποιούς, όπως τον Μιχάλη Αεράκη, με τον… αέρα του οποίου “πετούσε”, για χρόνια το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ., πώς να μην το σκεφτώ κι αυτό; Το κουδούνι χτυπά για τρίτη φορά, η παράσταση αρχίζει. Και ιδού ο Μιχάλης Αεράκης επί σκηνής, στον ρόλο ενός αρχιτέκτονα που έχει παραχωρήσει το γραφείο του στον αρχιμάστορα Σόλνες (Γρηγόρης Βαλτινός) δίπλα στον οποίο εργάζεται ο γιος του (Αντίνοος Αλμπάνης)… Νεκρική σιγή στην πλατεία. Και μύγα να πετάξει θ’ ακουστεί, σκέφτομαι… Ο Σόλνες παλεύει με την τρέλα των τύψεων που έχει για το παρελθόν και τη γυναίκα του (Κατερίνα Λέχου). Ο γιατρός του (Κώστας Καστανάς) δεν είναι ικανός να τον επαναφέρει στα ίσα του κι αυτός τρέμει πάντα στην ιδέα πως κάποιος νεότερος θα τον αντικαταστήσει αλλά και στο ύψος των πύργων που κτίζει. Θα τον επαναφέρει στην τάξη ο έρωτας που τρέφει για την αρραβωνιαστικιά (Κατερίνα Κρέπη) του νεαρού ή μήπως η νεαρή Χίλντα (Ιώβη Φραγκάτου) που εισβάλλει στη ζωή του και στη ζωή των άλλων; Με ρυθμούς ψυχολογικού θρίλερ η εξέλιξη της ιστορίας. Μιας ιστορίας που αισθάνεσαι την ανάγκη να την ξαναδείς, έτσι όπως δίνεται με τους συγκεκριμένους ηθοποιούς με τους φωτισμούς του Λευτέρη Παυλόπουλου, τα σκηνικά του Γιάννη Μουρίκη και τα κουστούμια του Γιώργου Σεγρεδάκη…
Ίψεν είναι αυτός! «Ερωτεύεσαι τους ήρωες, αγωνιάς για την μοίρα τους, ανασύρεις δικές σου μνήμες και δικές σου τύψεις, καταδικάζεις πράξεις και συγχωρείς αδυναμίες. Ο Αρχιμάστορας Σόλνες διαπράττει ύβρι: θέλει να φτάσει ψηλά στον Θεό και ίσως να πάρει τη θέση του. Εχω συναντήσει τον Σόλνες. Τον γνωρίζω. Ξέρω πως ο έρωτας θα τον λυτρώσει και η φύση θα τον εκδικηθεί, αφήνοντας τους γύρω του θριαμβευτές». Τα που γράφει για τον “Αρχιμάστορα Σόλνες” η Αθανασία Καραγιαννοπούλου, που ειρήσθω εν παρόδω, προέρχεται από το θέατρο Τέχνης.
Κάποτε, ύστερα από δυο ώρες και κάτι, και μ’ ένα μικρό διάλειμμα ενδιάμεσα, η παράσταση τελειώνει και το κοινό “αποθεώνει” τους πρωταγωνιστές, που υποκλίνονται ξανά και ξανά. Σαν «έτοιμος από καιρό, σαν θαρραλέος», μου έρχεται στο νου ο στίχος του Κ.Π. Καβάφη απ’ το ποίημά του “Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον” και τον σημειώνω στο μπλοκάκι μου, κοιτάζοντας έντονα τον Αεράκη, που βέβαια δεν με βλέπει. Αυτόν αφορά. Αναρωτιέμαι πώς αισθάνεται, πώς βιώνει την αναγκαστική επιστροφή του στην τέχνη που υπηρέτησε πριν αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ., ύστερα απ’ την περιπετειώδη μη “επιλογή” του για να το πω “κομψά”…
Και βέβαια, πήγα στα καμαρίνια μετά την παράσταση με τους… βασιλικούς μου, που τους έφερα επί τούτου από τα Χανιά. «Ηρθα προπάντων για τον Αεράκη», λέω, μισογελώντας, μεταξύ σοβαρού και αστείου στον Γρηγόρη Βαλτινό, που τον συναντώ πρώτο απ’ όλους κι αυτός χαμογελά πλατιά. Σχέση ζωής αδελφική η φιλία τους. Μυρίζουν οι βασιλικοί… Οχι πάντως όπως μυρίζει η φιλία, η ανθρωπιά και το καλό θέατρο. Δεν το συζητώ ότι θα ξαναδώ τον “Αρχιμάστορα Σόλνες”, όταν ξανάρθω στην Αθήνα.
Αγαπητέ φίλε Ευάγγελε, σ’ ευχαριστούμε από καρδιάς για το παραπάνω δοκίμιό σου: όταν ο μεγάλος, αείμνηστος πια, αδελφός μας έκανε κάποια αποκοτιά ή αστοχία που, βέβαια, κόστιζε στη φτωχή αγροτική οικογένειά μας, πάνω στο Βεροιώτικο κάμπο, η θαραλλέα και δυναμική, Πόντια μάνα μας τού ανέθετε, τότε, μια δύσκολη αποστολή ή ιδιαίτερο καθήκον [κάποια πολύ δύσκολη αγροτική ενασχόληση, ψάρεμα στα πολλά ρυάκια και ποταμάκια του χωριού καραβίδων, ψαριών, χελιών, συλλογή καστάνων και κουμάρων στα απέναντι χαμηλά Ημαθιώτικα Πιέρια Όρη, μάζεμα τρανών και καθαρών σαλιγκαριών στους Βεροιώτικους λαχανόκηπους κ.λ.π] χρησιμοποιούσε το ρήμα “Ξεπόβγαλες”, όταν ο απίστευτα καλός αδελφός μου εκπλήρωνε με επιτυχία όλες τις δύσκολες αποστολές ή τα καθήκοντά του. Συμπτωματικά, αλλά, άκρως επίκαιρα, αγαπητέ Βαγγέλη, γράφω ότι κι εσύ “ξεπόβγαλες” [αλήθεια δεν είμαι σίγουρος για την ακριβή έννοια – σημασία του ρήματος] με την επίσκεψη και παρακολούθηση της θαυμάσιας παράστασης “Αρχιμάστορας Σολνες” του Χ. Ίψεν, στο θέατρο “ΙΛΙΣΙΑ”, τη δική μας, την Χανιώτικη υποχρέωση, αγάπη, και ειλικρινή φιλία κι εκτίμηση στον φίλτατο κι αγαπητό Μιχάλη Αεράκη, αλλά και στον πατριώτη μου Γρηγόρη Βαλτινό! Σε θαυμάζομε και σε ζηλεύουμε Ευάγγελε, που απόλαυσες τις ερμηνείες των επτά αξιόλογων ηθοποιών, μιας τέτοιας δύσκολης παράστασης. Ελπίζω, την άλλη φορά, να με θυμηθείς και να παρακολουθήσουμε μαζί τη σπάνια αυτήν παράσταση, στην Αθήνα: να επισκεφθώ και την Πρωτοδίκη θυγατέρα μου Σοφία… Με εκτίμηση και φιλική αγάπη Γιώργος Καραγεωργίου, συντ/χος νομικός, κοινωνιολόγος ΧΑΝΙΑ.
Υ.Γ. Η βιασύνη φέρνει και τρανταχτά ορθογρ. λάθη: παρακαλώ: αντί “θαραλλέα”, διαβάστε: θαρραλέα. Γ.Κ.