H εθιστική πλέον ενασχόληση των νέων ανθρώπων µε τα social media έχει προκαλέσει πολλαπλά προβλήµατα στην ανάπτυξή τους και σε κάθε περίπτωση δυσχεραίνει την εξελικτική τους διαδικασία.
Πολλές είναι οι έρευνες που έχουν γίνει τους τελευταίους µήνες για την εν λόγω κατάσταση και τα αποτελέσµατα είναι αρκούντως αποθαρρυντικά.
Oι νέοι και νέες εµπλέκονται ενεργά µε τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης, καταγράφοντας παράλληλα σηµαντικές αλλαγές στην συµπεριφορά τους λόγω των προτύπων που καλλιεργούνται.
Ας δούµε όµως κάποια ενδιαφέροντα δεδοµένα για την κοινωνική δικτύωση και κατά πόσο η εµπλοκή των νέων είναι προβληµατική.
Το Ευρωπαϊκό γραφείο του Π.Ο.Υ έδωσε πρόσφατα αποκαρδιωτικά στοιχεία. Σύµφωνα µε αυτά, πάνω από το ένα τρίτο (36%) των εφήβων διεθνώς (33% στην Ελλάδα) αναφέρουν συνεχή καθηµερινή επαφή µε φίλους ή άλλους στο διαδίκτυο, µε το ποσοστό αυτό να είναι ακόµα υψηλότερο µεταξύ των 15χρονων κοριτσιών (44%, 44% και στην Ελλάδα).
Ένας στους 9 (11%) εµφανίζει σηµάδια προβληµατικής ενασχόλησης µε τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης (13% στην Ελλάδα), αφιερώνει δηλαδή πολλές ώρες σε αυτά, δυσκολεύεται να ελέγξει τη χρήση τους και βιώνει αρνητικές συνέπειες από αυτήν.
Τα κορίτσια αναφέρουν προβληµατική ενασχόληση σε υψηλότερα ποσοστά από τα αγόρια (13% έναντι 9% διεθνώς, 16% και 10%, αντίστοιχα στην Ελλάδα). Το ένα τρίτο (34%) των εφήβων παίζει καθηµερινά ηλεκτρονικά παιχνίδια, µε περισσότερους από έναν στους 5 (22%) να παίζουν (όταν παίζουν) για τουλάχιστον τέσσερις ώρες την ηµέρα (20% στην Ελλάδα, αν και τα δύο αυτά ποσοστά δεν είναι άµεσα συγκρίσιµα).
Σχεδόν ένας στους 8 (12%) εφήβους διεθνώς είναι σε κίνδυνο προβληµατικής ενασχόλησης µε τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, σε υπερδιπλάσιο ποσοστό τα αγόρια έναντι των κοριτσιών (16% έναντι 7%, δεν υπάρχουν αντίστοιχα δεδοµένα για την Ελλάδα.
Η έκθεση ορίζει την προβληµατική ενασχόληση µε τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης ως ένα πρότυπο συµπεριφοράς που χαρακτηρίζεται από συµπτώµατα που µοιάζουν µε εθισµό.
Αυτά περιλαµβάνουν την αδυναµία ελέγχου της χρήσης τους, το έντονο αίσθηµα «στέρησης» όταν οι έφηβοι δεν µπορούν να συνδεθούν σε αυτά, την παραµέληση άλλων δραστηριοτήτων υπέρ της χρήσης τους και το να έρχονται αντιµέτωποι µε αρνητικές συνέπειες στην καθηµερινή τους ζωή εξαιτίας της υπερβολικής χρήσης.
Άλλα στοιχεία που προκαλούν ανησυχία προέρχονται από µία µελέτη στην Αυστρία.
Σύµφωνα µε αυτά, οι εικόνες αυτοτραυµατισµού στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης µπορούν να ενθαρρύνουν τους νέους µε ιστορικό µη αυτοκτονικής αυτοτραυµατικής συµπεριφοράς (NSSH).
Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι οι επηρεασµένοι έφηβοι αντιδρούν πιο έντονα σε σχετικές εικόνες στα κοινωνικά δίκτυα σε σύγκριση µε τους συνοµηλίκους τους που δεν έχουν επηρεαστεί στο παρελθόν.
Σύµφωνα µε τη µελέτη, οι επηρεαζόµενοι έφηβοι δείχνουν αυξηµένη προσοχή σε εικόνες αυτοτραυµατισµού στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτή η στρέβλωση της προσοχής -η αυξηµένη και ταχύτερη προσήλωση σε τέτοιο περιεχόµενο – αυξάνει την παρόρµηση για αυτοτραυµατισµό.
«Η µελέτη µας δείχνει ότι το οπτικό περιεχόµενο στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης µπορεί να συµβάλει σηµαντικά στην ενίσχυση της παρόρµησης για αυτοτραυµατισµό, ιδίως σε εφήβους που βρίσκονται ήδη σε κίνδυνο», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Ανδρέας Γκορέις από το Τµήµα Παιδικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής του Ιατρικού Πανεπιστηµίου της Βιέννης.
«Τα ευρήµατα αυτά υπογραµµίζουν την ανάγκη να προετοιµαστούν καλύτερα οι νέοι για την αντιµετώπιση τέτοιων εικόνων και να τους δοθούν εργαλεία για να βελτιώσουν τη συναισθηµατική τους ρύθµιση και να αποστασιοποιηθούν από ενοχλητικά ερεθίσµατα», πρόσθεσε ο επικεφαλής της µελέτης ‘Οσβαλντ Κόθκασνερ.
Η µελέτη, η οποία διεξήχθη στο Ιατρικό Πανεπιστήµιο της Βιέννης και δηµοσιεύθηκε στο περιοδικό «JAMA Network Open».
Η διαστρέβλωση της προσοχής αυξάνει την παρόρµηση για αυτοτραυµατισµό.
Ως εκ τούτου, οι ερευνητές προτρέπουν για την ενίσχυση των µέτρων πρόληψης και παρέµβασης.
Τέλος, το µέγεθος του προβλήµατος που αφορά την ενασχόληση των νέων µε τα social media ανάγκασε πολλές χώρες να αντιδράσουν.
Στα πλαίσια αυτά, προς την απαγόρευση χρήσης των µέσων κοινωνικής δικτύωσης σε παιδιά και έφηβους κάτω των 16 ετών φαίνεται πώς οδηγείται η Αυστραλία, καθώς το κόµµα των Εργατικών που κυβερνά, ανακοίνωσε πώς θα στηρίξει το υψηλότερο όριο ηλικιακού περιορισµού από όσα έχουν προταθεί.
Η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει πρόσφατα την πρόθεση της να εισαγάγει τη νοµοθεσία που θα αποµάκρυνε τα παιδιά από τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης µέχρι το τέλος του έτους, αλλά χωρίς να δεσµευθεί ως προς το ηλικιακό όριο παρά µόνο µετά τις σχετικές δοκιµές της τεχνολογίας επαλήθευσης των στοιχείων του χρήστη.
Ο Πρωθυπουργός Anthony Albanese επιβεβαίωσε επίσης ότι η προτεινόµενη νοµοθεσία δεν θα περιλαµβάνει τις αποκαλούµενες «ρυθµίσεις του παππού», που σηµαίνει ότι οι νέοι που ήδη βρίσκονται στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν θα εξαιρούνται – ούτε επίσης θα επιτρέπει ο νόµος εξαιρέσεις λόγω γονικής συναίνεσης.
Θα ακολουθήσει διαδικτυακή συνεδρίαση του Οµοσπονδιακού υπουργικού συµβουλίου την Παρασκευή ώστε να συζητηθούν οι αλλαγές.
Εκεί αναµένεται να κληθούν για να καταθέσουν τις απόψεις τους οι επικεφαλής των Πολιτειακών κυβερνήσεων και των κοινοτήτων, µε σκοπό να καταλήξουν σε συµφωνία για πολιτική που θα ακολουθηθεί πανεθνικά µετά τη ψήφιση του νόµου και την επιτυχή εφαρµογή του.
Ορισµένες πλατφόρµες µέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν ήδη πολιτικές που απαγορεύουν σε οποιονδήποτε κάτω των 13 ετών να εγγραφεί µε δικό του λογαριασµό, αλλά στην πραγµατικότητα εφαρµόζεται ελαστικά και µε πολλά «παράθυρα», επισηµαίνουν ειδικοί του διαδικτύου που µίλησαν στα Αυστραλιανά ΜΜΕ.
