Σε μια σύγχρονη μάστιγα εξελίσσονται οι θάνατοι από τροχαία δυστυχήματα στην Κρήτη, με τις απώλειες νέων ανθρώπων στην άσφαλτο να είναι διαρκείς οδηγώντας σε δεκάδες θανάτους, ένα φαινόμενο που έχει πολλούς παράγοντες και παραμέτρους και είναι αναγκαίο να βρεθεί στο “μικροσκόπιο” των αρμόδιων φορέων και υπηρεσιών σε όλη τη χώρα και την Κρήτη.
Για την τραγωδία που εξελίσσεται στους δρόμους της Κρήτης με τα θανατηφόρα τροχαία, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες να αποτελούν μια διαχρονικά ανοιχτή “πληγή”, μίλησε στο Goodnet και στον Team fm, ο ο Πρόεδρος του Συλλόγου Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων Γιάννης Λιονάκης, ο οποίος αναφέρθηκε τόσο στο πρόσφατο τροχαίο την περασμένη Κυριακή στην Κίσσαμο που στοίχησε τη ζωή σε νέους ανθρώπους, όσο και στο πρόσφατο θανατηφόρο τροχαίο στο Ρέθυμνο με θύμα τον 33χρονο Αντώνη Παναρετάκη, που έχασε τη ζωή του το βράδυ της Πέμπτης, όταν λίγο μετά τις 12.30 η μηχανή που οδηγούσε εξετράπη -για άγνωστο λόγο- της πορείας της και προσέκρουσε με σφοδρότητα σε κολώνα φωτισμού στην περιοχή του Αδελιανού Κάμπου.
“Καμπανάκι” για οδηγούς και φορείς- 28 νεκροί στους δρόμους της Κρήτης και 7 στο Νομό Ρεθύμνου από την αρχή του 2022
Τα στοιχεία όπως τόνισε ο κος Λιονάκης που αποτυπώνουν την θλιβερή πραγματικότητα και στους δρόμους της Κρήτης θα πρέπει να κρούουν το “καμπανάκι” τόσο στους οδηγούς όσο και στους φορείς, αφού απαιτείται ένα πλέγμα δράσεων και ενεργειών που θα συμβάλλει στην μείωση ακόμη και τον μηδενισμό των τροχαίων, αλλά πρωτίστως την διαρκή επαγρύπνηση. Ενδεικτικό είναι, όπως εξήγησε ο ίδιος πως ο θάνατος του 33χρονου Αντώνη Παναρετάκη στο Ρέθυμνο τα ξημερώματα της Πέμπτης, είναι ο 28ος θάνατος από τροχαία στους δρόμους της Κρήτης, από την αρχή του έτους και ο 7ος στο Νομό Ρεθύμνου. Πρόκειται για στοιχεία που σοκάρουν, αφού όπως τόνισε αντίστοιχοι αριθμοί ειδικά στο Ρέθυμνο, δεν είχαν καταγραφεί από το 2008 και το 2009. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, όπως περιέγραψε ο κος Λιονάκης από τους 28 θανάτους στο οδικό δίκτυο, ο 4 είναι στον ΒΟΑΚ, οι 6 στις πόλεις και συνολικά 18 στο επαρχιακό οδικό δίκτυο. Για το λόγο αυτό όπως τόνισε: “Αυτή είναι μια συζήτηση που πρέπει να ανοίξουμε. Δεν θα έπρεπε να δούμε την ασφάλεια όλων των επαρχιακών οδικών δικτύων στοχεύοντας στην Μέση Ημερήσια Κίνηση; Από τους δρόμους δηλαδή που έχουν την μεγαλύτερη κυκλοφορία. Να δώσουμε βαρύτητα εκεί πρωτίστως και να βελτιώσουμε τους δρόμους αυτούς”.
Ο ίδιος εξέφρασε την θλίψη του για την απώλεια ενός ακόμη νέου ανθρώπου στο Ρέθυμνο και υπογράμμισε: “Είναι ο 28ος θάνατος στο νησί μας από την αρχή του χρόνου, και ο 7ος στο Ρέθυμνο. Αυτό προβληματίζει, γιατί πρέπει να γυρίσω πολλά χρόνια πίσω στο 2008 και 2009 για να φτάσουμε στον μήνα Ιούλιο και να έχουμε 7 θανάτους στο Ρέθυμνο. Αυτό θα ήθελα να το έχουν κατά νου οι οδηγοί, οι πολίτες. Τα στοιχεία που καταθέτουμε κάθε φορά θα θέλαμε να αποτελέσουν αρχικά στην συνείδηση όλων μας καμπανάκι για να προσέχουμε αλλά κάποια στιγμή να αποτελέσουν και για τους υπεύθυνους εργαλείο για δουλειά μήπως και αναστρέψουμε το κλίμα αυτό”.
Οι παράμετροι και οι πολλαπλές διαστάσεις των τροχαίων ατυχημάτων
Όπως εξήγησε ο κος Λιονάκης μια από τις βασικές παραμέτρους είναι η οδηγική συμπεριφορά. Όπως πρόσθεσε ενδεικτικό είναι πως το 90% των οδηγών οι οποίοι τους θερινούς μήνες οδηγούν μετά τα μεσάνυχτα και έως τις πρώτες πρωινές ώρες, δεν είναι σε κατάσταση που θα έπρεπε να οδηγούν, μετά από νυχτερινή διασκέδαση και κατανάλωση αλκοόλ. Για το λόγο αυτό όπως τόνισε είναι απαραίτητη η περαιτέρω “ενεργοποίηση” όλων των αντανακλαστικών των μηχανισμών και της επιτήρησης της νυχτερινής κυκλοφορίας σε περιοχές του οδικού δικτύου και ειδικότερα όπου σημειώνονται συχνότερα τροχαία ατυχήματα.
Καθοριστική παράμετρος για την πρόκληση θανατηφόρων τροχαίων δυστυχημάτων είναι η οδηγική συμπεριφορά, όχι όμως η μόνη αφού η κατάσταση του οδικού δικτύου αλλά και των οχημάτων που συχνά είναι πεπαλαιωμένα και χωρίς συντήρηση, αποτελούν επίσης κρίσιμες παραμέτρους.
“Ο στόλος των οχημάτων είναι θανατηφόρος”
Όπως περιέγραψε ο κος Λιονάκης: “Είμαστε άμαθοι οδηγοί. Βρίσκουμε μια ευθεία και ξεκινάμε να τρέχουμε, χωρίς να έχουμε συναίσθηση. Επιπλέον, υπάρχουν περιορισμένες δυνατότητες το γνωρίζω και έχει επιδεινωθεί με την κρίση των τελευταίων ετών. Όμως φτάνουμε να έχουμε κατά μέσο όρο 17 ετών οχήματα. Αυτά τα αυτοκίνητα δεν έχουν έναν ικανοποιητικά ασφαλή κλωβό, μια καμπίνα για τους επιβάτες, ούτε αερόσακους και σύγχρονα συστήματα. Δεν έχουν καμία ηλεκτρονική υποβοήθηση ενεργητικής ασφάλειας. Τα αυτοκίνητα εκείνης της εποχής ομως δεν είχαν τη δυνατότητα,όταν φρενάρεις και δε φρενάρει σωστά το αμάξι επειδή είναι κάτω βρεγμένα με λάστιχα 15 ετών, να σε κρατήσουν, όταν μπεις στις στροφές και φρενάρεις. Δεν θα λειτουργήσει κανένα από τα συστήματα που υπάρχουν σήμερα στα σύγχρονα οχήματα και υποβοηθούν. Άρα ο στόλος οχημάτων είναι θανατηφόρος, όχι μόνο γερασμένος. Έχουμε πει ότι οι δρόμοι μας έχουν πεθάνει, τα οχήματά μας είναι κακοσυντηρημένα- από τα παλαιότερα της Ευρώπης- χωρίς σέρβις, άρα έχεις όλες τις παραμέτρους που θα οδηγήσουν σε ένα τροχαίο”.
Η αστυνόμευση του οδικού δικτύου
Όπως ανέφερε ο κος Λιονάκης, η ανάγκη για αστυνόμευση και διαρκή εποπτεία είναι δεδομένη,κάτι που και ο ίδιος έχει αναδείξει εκτενώς ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Συγκεκριμένα, επεσήμανε: “Για κάποια πράγματα προσπαθούσα όλα τα χρόνια να επικοινωνώ με αυτό που λέγεται διοίκηση. Είμαι άνθρωπος που από το 1997-1998 για όσους δεν θυμούνται από εκείνα τα χρόνια έβλεπα ότι στον ΒΟΑΚ μέχρι το 2006 -2007 έχουμε κατά μέσο όρο 28 νεκρούς το χρόνο. Τα στοιχεία που έχω, κρατάω και προσπαθώ να δουλέψω πάνε πολλές δεκαετίες πίσω. Τότε έβλεπα σε ταξίδια μου στην υπόλοιπη Ελλάδα την Τροχαία Εθνικών Οδών και έκανα την πρώτη μου επιστολή το 2001 που έλεγα να φτιάξουμε Τροχαία για τον Βόρειο Οδικό Άξονα. Πέρασαν δέκα χρόνια και ήρθε. Ξέρω ότι συνεισέφερε τα μέγιστα. Και ο κος Παπαδάκης και η κα Παπαθανασίου σήμερα και όλοι όσοι πέρασαν ξέρω ότι κάνουν δουλειά και έχουν συνεισφέρει τα μέγιστα. Τη θέλουμε την αστυνομία, πρέπει να είναι εκεί, πρέπει εμείς να είμαστε δεκτικοί σε ελέγχους, όχι να λέμε που είναι η αστυνομία και μόλις μας πλησιάσει αρχίσουμε τις μαγκιές”.
Ο ίδιος εξήγησε πως ο έλεγχος και η επιτήρηση είναι καθοριστικές παράμετροι για την οδική ασφάλεια, ταυτόχρονα όμως ο ρόλος της οικογένειας, της εκπαίδευσης αλλά και η ατομική ευθύνη δεν μπορούν να αντικατασταθούν από την αστυνόμευση. Συγκεκριμένα, ανέφερε: “Δεν θα μπορούσε η αστυνομία να έχει αλλάξει όλα τα τροχαία που έχουν γίνει, να μην τρέχει ο καθένας, να μην παραχωρεί η οικογένεια αυτοκίνητα σε νέους. Θα μπορούσε να είχε ελέγξει την κατάσταση του οχήματος, την ασφάλιση, τα σέρβις του; Πιθανόν ναι αν τον σταματούσε σε τροχονομικό έλεγχο. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια έχω γράψει και πει, ότι περίπου ξέρουμε άτομα, νέους ανθρώπους οι οποίοι ρέπουν σε οδηγική παραβατική συμπεριφορά. Τους ξέρουμε γιατί είναι επαναλαμβανόμενο και ξέρουμε ότι μπορεί να έρθει η ώρα που θα συμβεί το κακό. Εκεί θέλουμε παρεμβάσεις των υπηρεσιών για να προλάβουμε κάτι. Αυτό που δεν καλλιεργήθηκε από πολύ μικρή ηλικία ήδη από το μαιευτήριο. Η τάξη μας έχει λείψει, γιατί την οδήγηση δεν τη θεωρήσαμε σοβαρή δουλειά”.
“Απαραίτητο ένα συγχωρητικό οδικό δίκτυο”
Ο κος Λιονάκης υπογράμμισε τα οφέλη στην κοινωνία από τον περιορισμό των τροχαίων ατυχημάτων και προς τη κατεύθυνση αυτή οι υποδομές είναι μια βασική παράμετρος. Ένα ασφαλές οδικό δίκτυο όπως πρόσθεσε θα συμβάλλει θετικά στην οικονομία, στην ποιότητα των μεταφορών και την ανάπτυξη από την άλλη θα συμβάλλει στον περιορισμό των απωλειών σε ανθρώπινες ζωές και νέους ανθρώπους. Όπως υπογράμμισε μιλώντας για το οδικό δίκτυο: “Η δημοκρατία των πολιτών συντίθεται από την ασφάλεια των πολιτών. Θέλω ένα δίκτυο δηλαδή συγχωρητικό. Δεν είναι ένα δίκτυο που έχει μια κολώνα στη μέση και αν πέσεις πάνω τελείωσες. Δεν είναι μια στροφή που πας στην Αγία Γαλήνη και έχει 50 μέτρα γκρεμό και δεν έχεις ένα στηθαίο. Θέλω το στηθαίο εκεί, στο λάθος που θα κάνει ο πολίτης που δεν εκπαίδευσες, να μην τον σκοτώσει αλλά να του συγχωρήσει το λάθος του και να τον κρατήσει επάνω. Αυτό είναι ένα συγχωρητικό δίκτυο. Αυτός που δεν έχει μυαλό και στην ευθεία της Γεωργιούπολης έτρεχε με 140 και 150 χλμ την ώρα και πήγε έτσι να μπει στη στροφή και έχασε τον έλεγχο και ερχόμουν εγώ από απέναντι με τα δυο παιδιά και τα εγγόνια μου και με σκοτώνει. Εκεί θέλω να είναι συγχωρητικό το δίκτυο και αυτόν να τον κρατήσει αλλά και να μην έρθει να με σκοτώσει. Είναι πράγματα που θα έπρεπε να τα έχουμε στην υψηλότερη επικοινωνιακή μας καθημερινότητα”.
Πρόσθεσε πως κάθε χρόνο ανά την υφήλιο χάνονται 1,3 εκ άνθρωποι από τροχαία, ένα ζήτημα που άπτεται όπως εξήγησε πολλών επιστημών και θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα. Παράλληλα, υπογράμμισε πως θα πρέπει να μπουν τα “θεμέλια” για τη βελτίωση των δεικτών και στην Ελλάδα τονίζοντας πως “Προφανώς και έχουν αλλάξει τα πράγματα, διότι το 2003 είχαμε 124 νεκρούς στο νησί, έχουν μειωθεί οι νεκροί, αλλά δεν είμαι ευχαριστημένος γιατί βλέπω σε άλλες χώρες να έχουν βάλει στόχο το μηδέν. Υπάρχουν χώρες που ο τροχαίος θάνατος δεν είναι ανεκτός”.
Η τραγωδία της ασφάλτου: “Πρέπει να βάλουμε τάξη”
Ο ίδιος κρούει το “καμπανάκι” στέλνοντας ένα μήνυμα στους οδηγούς για τις τραγικές και οδυνηρές συνέπειες της απώλειας νέων ανθρώπων στην άσφαλτο, μέσα από περιγραφές που συγκλονίζουν.
Συγκεκριμένα, υπογράμμισε: “Τα καλοκαιρινά πανηγύρια στο νησί μας είναι χώρος ο οποίος προσφέρεται για απίστευτη μεταδιασκεδαστική οδηγική κραιπάλη. Ας πάει ο καθένας να δει πως φεύγουν από τα πανηγύρια οι συμμετέχοντες. Είναι κάτι που πρέπει επίσης να ελέγξουμε. Τα παλικάρια μας που στέκονται όρθια παίζοντας παλαμάκια μπροστά στους καλλιτέχνες, περιφέροντας κούπες κρασιού και ουίσκι, αυτά, τα παιδιά μας, θα πιάσουν τιμόνι μετά από λίγο. Πρέπει να το δούμε αυτό. Θέλω να καταλάβουμε ότι αυτή η οικογένεια η οποία θα θάψει το παιδί της μετά από λίγο και που τους πήραν τηλέφωνο γιατί το παιδί τους είναι στα ΤΕΠ και έχει χτυπήσει και πηγαίνει με την αγωνία αλλά και με την προσδοκία και με την ελπίδα ότι δεν θα είναι κάτι σοβαρό, μπαίνει σε έναν διάδρομο και βλέπει σε έναν σάκο τα ρούχα του παιδιού τους, με μια γάζα να γράφει το όνομά τους επάνω. Ακούει να του λένε ότι το παιδί τους δεν είναι πλέον στα ΤΕΠ αλλά στο νεκροτομείο. Είναι η απόλυτη καταστροφή. Εκεί τελειώνουν τα όνειρα, οι ελπίδες, τα αύριο, οι δουλειές,όλα. Εκεί αρχίζουν τα διαζύγια, οι οικονομικές και όχι μόνο κρίσεις στα σπίτια. Γνωρίζω μάνα η οποία έχασε το παλικάρι της 19 ετών, όταν ήταν 40 ετών η ίδια. Δεν έβγαλε τα μαύρα ποτέ, ούτε χόρεψε στους γάμους των άλλων δύο παιδιών της. Δεν χάρηκε ποτέ ούτε την εξέλιξη, ούτε την πορεία τους, δεν γλέντησε τον ερχομό των εγγονιών της, δεν γέλασε ποτέ. Την είδα και έτυχε να βρεθώ στο Νοσοκομείο μισή ώρα πριν ξεψυχήσει και ήταν χαρούμενη γιατί καταλάβαινε ότι φεύγει, γελούσε και μου έλεγε πως τώρα θα γαληνέψει η ψυχή της που θα πάει να βρει το παιδί της. Ήταν η μόνη φορά που την είδα να γελάει. Ας τα συνειδητοποιήσουμε αυτά. Αυτή είναι η μια πλευρά της ψυχής μας η άλλη πλευρά -για όσους δεν μπορούν να καταλάβουν αυτή τη διάσταση- είναι η πλευρά της οικονομίας, της τάξης, της ηρεμίας, της προόδου. Αν περιορίσουμε τους θανάτους και τραυματισμούς, θα αλλάξει η οικονομία του τόπου μας. Μην θεωρήσει κάποιος ότι μέρος της οικονομικής ευμάρειας που πέρασε τα τελευταία χρόνια η κεντρική Ευρώπη, δεν έχει να κάνει και με το κομμάτι της περιστολής και περιορισμού των τροχαίων. Έχουμε πει πολλές φορές ότι δεν μπορεί μια χώρα με 180 δις ΑΕΠ, να έχει κόστος τροχαίων 7 δις το χρόνο και να μην ανοίγει μύτη. Χάνουμε ανθρώπους, ζωές, δαπανούμε χρήματα, χάνουμε τις δυνατότητες εξέλιξης ενός νέου ανθρώπου, χάνονται τόσα χρήματα που ο ίδιος θα παρήγαγε. Και ακόμη το θεωρούμε ήσσονος σημασίας για την κοινωνία μας. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Να βάλουμε τάξη”.
