Μέσα στον καταιγισμό των ειδήσεων με την τουρκική προκλητικότητα, τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, τον ανασχηματισμό, την έξαρση των κρουσμάτων του κορωνοϊού, μία σημαντική παρέμβαση-τομή της κυβέρνησης, για τη Συμμετοχή των Εργαζομένων στο Κεφάλαιο των Επιχειρήσεων, στο πρόσφατο νομοσχέδιο “Φορολογικές παρεμβάσεις για την ενίσχυση της αναπτυξιακής διαδικασίας της ελληνικής οικονομίας” που αποτελεί πλέον νόμο του κράτους πέρασε στα ψιλά της ειδησεογραφίας.
Η απαλλαγή της δωρεάν διάθεσης μετοχών στους εργαζομένους από τη φορολογία εισοδήματος. Η ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση της υπεραξίας που προκύπτει από τη δωρεάν διάθεση μετοχών στους εργαζομένους.
Πριν αρκετά χρόνια, το έτος 2000, στο βιβλίο μου “Προβλήματα Δημοκρατίας” είχα αφιερώσει ένα ολόκληρο κεφάλαιο για τον εκδημοκρατισμό της Οικονομίας και τη συμμετοχή των εργαζομένων στο κεφάλαιο των επιχειρήσεων με φορολογικές απαλλαγές και επενδυτικά κίνητρα:
«Η υιοθέτηση μίας οικονομικής πολιτικής που αναγνωρίζει σε κάθε πολίτη το δικαίωμα στην εργασία προβάλλει ως εναλλακτική λύση. Η αρχή της φιλοσοφίας αυτής, δοκιμασμένη ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 μέχρι σήμερα σε 67 χώρες στον κόσμο είναι ότι δεν πρέπει να έχεις κεφάλαιο για να μπορέσεις να αποκτήσεις κεφάλαιο. Δεν είναι ανάγκη να αποταμιεύεις για να αγοράσεις κεφάλαιο αλλά μπορείς να συμμετέχεις σε αυτό μέσω της εργασίας σου. Μόνο στις ΗΠΑ έχει εφαρμοσθεί σε 12.000 μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις με 12 περίπου εκατομμύρια εργαζόμενους με σημαντικά αποτελέσματα. Μεταξύ αυτών είναι οι εταιρείες AVIS και ΧΕROX όπου το 75% των μετοχών ανήκει στους εργαζομένους αποδίδοντάς τους ένα δεύτερο μισθό από τα κέρδη των επιχειρήσεων αυτών.
Κάθε έθνος εκβιομηχανισμένο ή αναπτυσσόμενο μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτά τα χρηματοδοτικά μέσα για να επιταχύνει την οικονομική του ανάπτυξη, να απελευθερωθεί από τα ξένα κεφάλαια, να ιδιωτικοποιήσει και εκδημοκρατίσει τη δημόσια περιουσία και να δώσει οικονομική δύναμη στους πολίτες. Η λογική της συμμετοχής των εργαζομένων στο κεφάλαιο είναι η λύση που απομένει να δοκιμασθεί.
Η αόρατη δομή της Οικονομίας.
Σήμερα, πρόσβαση στην τραπεζική πίστη δικαιούνται να έχουν μόνο εκείνοι που έχουν ήδη περιουσιακά στοιχεία και κεφάλαια. Οι καταναλωτές δεν μπορούν να συμμετάσχουν στην παραγωγή. Η αόρατη δομή της Οικονομίας (επιχειρηματίες, τραπεζίτες, εργατικά σωματεία, ιδιοκτήτες πρώτων υλών) παρουσιάζει ατέλειες που δεν επιτρέπουν την ισότιμη σχέση παραγωγών αγαθών και υπηρεσιών και καταναλωτών. Οι καταναλωτές δεν έχουν πάντοτε το απαιτούμενο κεφάλαιο για να αποκτήσουν όλα τα αγαθά που θα τους επέτρεπαν να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους. Όπως η βάση παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών μεταβάλλεται από εντάσεως εργασίας σε εντάσεως κεφαλαίου, ανάλογα πρέπει να μεταβάλλονται οι πηγές εισοδήματος των καταναλωτών.
Πρόγραμμα συμμετοχής εργαζομένων στο κεφάλαιο.
Το πρόγραμμα συμμετοχής των εργαζομένων στο κεφάλαιο είναι ένας τρόπος απόκτησης κεφαλαίου που χρησιμοποιεί την πιστοληπτική ικανότητα μίας επιχείρησης τόσο για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξής της όσο και για την απόκτηση μετοχών από τους φυσικούς μετόχους, δηλαδή τους εργαζόμενους σε αυτή. Οι εργαζόμενοι εξοφλούν την αξία των μετοχών που απέκτησαν μέσω των μερισμάτων των μετοχών τους αντί με την αμοιβή της εργασίας τους όπως γίνεται στη συμβατική οικονομία. Η επιχείρηση ταυτόχρονα κερδίζει φορολογικές απαλλαγές και χρηματοπιστωτικά κίνητρα για την ανάπτυξη και επέκτασή της.
Η επιχείρηση εγγυάται την αποπληρωμή του δανείου στο δανειστή (τράπεζα ή άλλο πιστωτικό οργανισμό) που πάρθηκε με προνομιακούς όρους. Το δάνειο δε δίδεται απευθείας στην επιχείρηση αλλά στο συμβούλιο όπου συμμετέχουν οι εργαζόμενοι του προγράμματος συμμετοχής των εργαζομένων στο κεφάλαιο που έχει τις προβλεπόμενες από το νόμο φορολογικές απαλλαγές.
Το συμβούλιο.
Το πρόγραμμά διοικείται από ένα συμβούλιο 3-5 μελών στο οποίο συμμετέχουν και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων. Το συμβούλιο αποδέχεται την οφειλή και μπορεί να καταθέσει στο δανειστή ως εγγύηση τις μετοχές που αποκτήθηκαν με το δάνειο.
Οι εργαζόμενοι.
Οι μετοχές επιστρέφονται σταδιακά με την πληρωμή των δόσεων εξόφλησης του δανείου και κατανέμονται στο λογαριασμό κάθε μετόχου-εργαζόμενου του προγράμματος. Οι εργαζόμενοι αγοράζουν τις μετοχές της επιχείρησης με τις σταθερές τιμές που αγοράστηκαν από το πρόγραμμα χωρίς επιβαρύνσεις (προμήθειες). Οι εργαζόμενοι διατηρούν τις μετοχές τους εφόσον το επιθυμούν και μετά την αποχώρησή τους από την επιχείρηση και έτσι συνεχίζουν να συμμετέχουν στο κεφάλαιο. Οι εργαζόμενοι έχουν τη δυνατότητα να αποσύρουν από το πρόγραμμα την υπεραξία των μετοχών τους κατά τη συνταξιοδότηση ή την αποχώρησή τους από την επιχείρηση. Η πληρωμή των μερισμάτων στους εργαζόμενους γίνεται από τα κέρδη της επιχείρησης μετά φόρων και έτσι επεκτείνονται οι φορολογικές απαλλαγές τους πέραν του μισθού. Η πληρωμή φόρου εισοδήματος των εργαζομένων που αναλογεί στα κέρδη από τις μετοχές τους αναστέλλεται κατά την περίοδο αποπληρωμής του δανείου.
Η συμβολή των εργατικών συνδικάτων στη μεταβίβαση της οικονομικής δύναμης.
Τα εργατικά συνδικάτα είναι εκείνα που με επιτυχία μπορούν να τεθούν επικεφαλής του εκδημοκρατισμού και της μεταβίβασης της οικονομικής δύναμης. Γι’ αυτό θα πρέπει να εγκαταλείψουν τη λανθασμένη θέση ότι η εργασία είναι ο μόνος τρόπος για να συμμετάσχει κάποιος στην παραγωγή και να κερδίσει το εισόδημά του. Τα εργατικά συνδικάτα αντί να διεκδικούν μεγαλύτερες πληρωμές και πρόσθετες παροχές που οδηγούν στο βέβαιο αποτέλεσμα ότι οι αυξήσεις αυτές θα εξανεμισθούν από τις αυξήσεις τιμών, τους άμεσους και έμμεσους φόρους και τα κρατικά ελλείμματα, θα έπρεπε να επιδιώκουν την αναδιανομή του εισοδήματος μέσω των κερδών των μελών τους από τη συμμετοχή στο κεφάλαιο των επιχειρήσεων και από την επιστροφή φόρων ως κινήτρων για συμμετοχή των εργαζομένων στο κεφάλαιο της επιχείρησης.
Η βασική στρατηγική των νέων συνδικάτων παραγωγών-εργαζομένων θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι το εργατικό κόστος της επιχείρησης δεν υπερβαίνει το αντίστοιχο των ανταγωνιστών της, σε συνδυασμό με τη βαθμιαία αύξηση των κερδών των εργαζομένων από τη συμμετοχή τους στο κεφάλαιο της επιχείρησης. Με τον τρόπο αυτό τα συνδικάτα μπορούν να επιτύχουν:
• Τη συμμετοχή των εργαζόμενων στη λήψη καίριων για την επιχείρηση αποφάσεων, όπως εξαγορές, συγχωνεύσεις κ.λπ.
• Την προστασία των εργαζόμενων στα προγράμματα εκσυγχρονισμού και εφαρμογής των νέων τεχνολογικών μεθόδων παραγωγής και αυτοματισμού με σκοπό τη μείωση του κόστους παραγωγής και την αύξηση των κερδών των εργαζομένων μέσω της συμμετοχής τους στο κεφάλαιο.
• Την αποφυγή της παραδοσιακής σύγκρουσης διευθυντικών στελεχών και εργαζομένων στην ίδια επιχείρηση εφόσον και οι δύο πλευρές συμμετέχουν στη διοίκηση και από κοινού αποφασίζουν για το κοινό συμφέρον και όφελος.»
Αυτό το μοντέλο μπορεί να εφαρμοστεί στη χώρα μας και η πρόσφατη νομοθέτηση της Βουλής ανοίγει μία ευοίωνη προοπτική. Η εφαρμογή προγραμμάτων συμμετοχής των εργαζομένων στο κεφάλαιο των επιχειρήσεων είναι μία μεταρρύθμιση που μπορεί να δώσει ώθηση στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Και παράλληλα με τη μείωση φόρων και ασφαλιστικών εισφορών θα αυξηθεί το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζόμενων και των νοικοκυριών.
Αυτή την προοδευτική μεταρρύθμιση-τομή που θα λειτουργήσει προς όφελος των εργαζομένων και θα συμβάλλει στην αύξηση των εισοδημάτων τους, περίμενα ότι και η αντιπολίτευση θα την αγκάλιαζε ψηφίζοντάς την στη Βουλή.
