«Τα υψηλά ποσοστό ανίχνευσης ιοειδών στα Χανιά, σε συνδυασµό µε την παρόµοια επιδηµιολογική εικόνα που εµφανίζεται και σε άλλες σηµαντικές περιοχές εσπεριδοκαλλιέργειας (Αργολίδα, Ηράκλειο, Άρτα, Ρέθυµνο), επιβάλλει την ανάγκη εφαρµογής νέων, αυστηρών πρωτοκόλλων ελέγχου του πολλαπλασιαστικού υλικού στα φυτώρια της χώρας, για περιορισµό διασποράς τους».
Σε αυτό καταλήγουν τα συµπεράσµατα της ηµερίδας- όπως τα παρουσιάζει ο δρ. Ματθαίος Μαθιουδάκης σε ανακοίνωση του -για τα ιοειδή σε εσπεριδοειδή που στα πλαίσια έρευνα του “ Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών” του ΕΛΓΟ ∆ήµητρα.
ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΑ ΦΥΤΩΡΙΑ
Σύµφωνα µε τα συµπεράσµατα των ερευνητών αναγκαία φαίνεται «η άµεση εφαρµογή νέας στρατηγικής ελέγχου στα φυτώρια, αναφορικά και µε τη µελλοντική αναδιάρθρωση της καλλιέργειας των εσπεριδοειδών, όπως συζητείται. Τα νέα δεδοµένα της παρούσας έρευνας, δηλαδή της ανίχνευσης ιοειδών σε υψηλά ποσοστά στα τυχαία δείγµατα που λήφθηκαν, µπορούν να ερµηνεύσουν διάφορες εικόνες των δένδρων που παρατηρούνται συχνά στον αγρό. Τέτοιες είναι, η µειωµένη παραγωγή, η µικροκαρπία, ο νανισµός αλλά και η µειωµένη ανάπτυξη των δένδρων, παρ’ όλη την εφαρµογή λιπάνσεων, φυλλολιπάνσεων, αρδεύσεων και άλλων καλλιεργητικών πρακτικών που εφαρµόζονται θεωρώντας ότι τα προβλήµατα αυτά ίσως να προέρχονταν από τη θρέψη και φυσιολογία του δένδρου».
Σύµφωνα µε τους ερευνητές καθώς δεν υπάρχουν χηµικά σκευάσµατα (φάρµακα) για την αντιµετώπιση των ιοειδών δίνεται έµφαση στις καλλιεργητικές πρακτικές που «έχουν καθοριστικό ρόλο στη διάδοση των ιοειδών. Συγκεκριµένα, επειδή τα ιοειδή µεταδίδονται µε τα κλαδευτικά εργαλεία (ψαλίδια, πριόνια), µπορεί να ερµηνευτεί η διάδοση των ιοειδών µέσω των πρακτικών αυτών. Η απολύµανση λοιπόν των εργαλείων έχει καθοριστικό ρόλο στη µη διάδοσή τους. Προληπτικά θα πρέπει να χρησιµοποιούνται διάφορα απολυµαντικά που υπάρχουν στο εµπόριο µε τα οποία θα απολυµαίνονται τα χρησιµοποιούµενα εργαλεία, ενώ µπορεί να χρησιµοποιηθεί και διάλυµα χλωρίνης σε διάλυση 10% (100ml χλωρίνης διαλύονται σε 1 κιλό νερό). Ανησυχητική εµφανίζεται η µεγάλη διασπορά των παθογόνων αυτών στις διάφορες περιοχές των Χανίων αλλά και στα διάφορα είδη και ποικιλίες µε κάποιες από αυτές εµφανίζουν µεγαλύτερη αντοχή ή λιγότερη ευπάθεια. Ενδιαφέρον παρουσιάζει τα χαµηλά ποσοστά προσβολής στα µανταρίνια Nova και τα ροζέ γκρέϊπφρουτ.»
Κατόπιν εργαστηριακής εξέτασης 2.237 συνολικά δειγµάτων από έξι είδη εσπεριδοειδών (πορτοκαλιά, λεµονιά, µανταρινιά, γκρέϊπφρουτ, σαγκουίνι, λάιµ) στο εργαστήριο Φυτοπαθολογίας του Ινστιτούτου Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών & Αµπέλου, µε το ∆ρα Ματθαίο Μαθιουδάκη (Εντεταλµένο ερευνητή) ως Συντονιστή και Επιστηµονικά Υπεύθυνο του Έργου, βρέθηκαν τα πέντε κύρια ιοειδή που προσβάλλουν τα εσπεριδοειδή, τα 4 σε υψηλά ποσοστά σε όλες τις περιοχές δειγµατοληψίας και το 5ο σε χαµηλότερα ποσοστά σε κάποιες περιοχές.
ΙΟΕΙ∆Η ΣΕ ΕΣΠΕΡΙ∆ΟΕΙ∆Η
«Τα ιοειδή αποτελούν τα πιο µικρά παθογόνα φυτών που γνωρίζουµε σήµερα.
«Ένα από τα βασικότερα και πιο γνωστά ιοειδή που προσβάλουν τα εσπεριδοειδή είναι η Εξώκορτις (citrus exocortis viroid), το οποίο προκαλεί αποφλοίωση στο σηµείο ένωσης µε το υποκείµενο, νανισµό και παραµορφώσεις των φύλλων» σηµειώνει ο κ. Μαθιουδάκης.
«Μετά τον εντοπισµό του ιού της Τριστέτσας των εσπεριδοειδών στο χωριό Κουφός στα Χανιά (2000), και αργότερα εξάπλωση σε γειτονικά χωριά, κρίνεται απαραίτητη η λήψη κατάλληλων µέτρων αντιµετώπισης όπως η χρήση ανθεκτικών υποκειµένων καθώς η νεραντζιά η οποία χρησιµοποιείται συνήθως ως βασικό υποκείµενο είναι αρκετά ευαίσθητη στην Τριστέτσα. Παρόλα αυτά, και σύµφωνα µε τη διεθνή βιβλιογραφία, τα ανθεκτικά υποκείµενα στην Τριστέτσα εµφανίζουν υψηλή ευαισθησία σε προσβολές από ιοειδή. Αποτυπώνεται λοιπόν ένα πολύ σηµαντικό ερώτηµα για την σωστή διαχείριση εσπεριδοκαλλιέργειας καθώς µια όχι σωστά µελετηµένη αντικατάσταση της νεραντζιάς σε ανθεκτικά υποκείµενα σε µια περιοχή που για την ώρα ίσως δεν έχει πρόβληµα µε την Τριστέτσα, και όχι µόνο, ίσως οδηγήσει σε ολέθρια αποτελέσµατα λόγω παρουσίας ιοειδών που δεν έχουν µελετηθεί» υπογραµµίζει ο ερευνητής.
