Βιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονοµασία του βοτάνου είναι SENECIO jakobaea (Σινέκιον η Ιακωβαία). Το συναντούµε µε τις ονοµασίες Μαρτιάτικο ή Μαρτιάκος. Ανήκει στην οικογένεια των Συνθέτων. Στη χώρα µας ευδοκιµεί το SENECIO vulgaris (Συνέκιον το κοινόν) το οποίο έχει τις ίδιες θεραπευτικές ιδιότητες. Φύεται σε φράχτες, σε λιβάδια και άλλους βοσκότοπους.
Φυτό διετές. Τα φύλλα του φυτού είναι λεία, στη βάση είναι έµµισχα και στο ανώτερο µέρος του στελέχους είναι µικρά, άµισχα, πολύ τεµαχισµένα, έλλοβα πτερυγωτά.
Το στέλεχος είναι όρθιο και διακλαδιζόµενο. Τα άνθη συγκεντρωµένα σε σκιάδια, στο κέντρο σωληνωτά και στην περιφέρεια ταινιόσχηµα. Τα άνθη είναι ερµαφρόδιτα (έχουν και αρσενικά και θηλυκά όργανα) και γονιµοποιούνται από τις µέλισσες, µύγες κ.α. Το ύψος του κυµαίνεται από 30 έως 120 εκατοστά. Το Σενέκιο το κοινό (το οποίο συναντούµε στη χώρα µας), φτάνει σε ύψος τα 10 έως 30 εκατοστά. Έχει φύλλα στενά, πτεροειδή. Άνθη κίτρινα, κυλινδρικά, µικρά, σε επάκριο στάχυ.
Ιστορικά στοιχεία
Το Σενέκιο ήταν ένα σηµαντικό βότανο στη λαϊκή ιατρική που το χρησιµοποιούσαν για να προκαλέσουν την έµµηνη ρήση και ανακούφιζε τους έντονους πόνους της περιόδου. Την ρίζα του βοτάνου την κονιορτοποιούσαν και την χρησιµοποιούσαν ως καθαρτικό. Τα φύλλα τα χρησιµοποιούσαν για τον βήχα και την διάρροια.
Το εκχύλισµα του βοτάνου το χρησιµοποιούσαν για πλύσεις σε εγκαύµατα, πληγές, καρκινικά έλκη και φλεγµονές των µατιών.
Το φυτό το χρησιµοποιούσαν ακόµη για να παράγουν χρωστικές για υφάσµατα.
Στη χώρα µας στη λαϊκή ιατρική το Σενέκιο το κοινό το χρησιµοποίησαν για τους διαλείποντες πυρετούς.
Συστατικά – χαρακτήρας
Το φυτό και ιδιαίτερα η ρίζα του περιέχει ένα κύριο αλκαλοειδές την ιακωβίνη και δύο άλλα δευτερεύοντα αλκαλοειδή την ιακωσίνη και την ιακωδίνη. Τα φύλλα του περιέχουν ένα φλαβονοειδές γλυκοσίδιο την κερσετόλη.
Το Σενέκιο το κοινό (και ιδιαίτερα η ρίζα του) περιέχει ένα κύριο αλκαλοειδές την σενεκιονίνη, καθώς και δύο ακόµη δευτερεύοντα αλκαλοειδή (σενεκίνες).
Άνθιση – χρησιµοποιούµενα µέρη – συλλογή
Το φυτό ανθίζει από τον Ιούνιο µέχρι τον Σεπτέµβριο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρήσιµα είναι τα φύλλα τα οποία συλλέγονται κατά την διάρκεια της άνθισης του φυτού.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Το βότανο δρα ως στυπτικό, εφιδρωτικό, διουρητικό, διεγερτικό και αποχρεµπτικό.
Τα φύλλα του Σενέκιον το Ιακωβαίο δρουν ως διεγερτικά και εµµηναγωγά.
Με το εκχύλισµα του βοτάνου µπορούµε να έχουµε µαλακτικά καταπλάσµατα.
Συνίσταται στην αναιµία και τους πόνους των εµµήνων. Τα σωληνωτά άνθη του φυτού έχουν τις ίδιες ιδιότητες.
Η σενεκιονίνη που περιέχει το Σενέκιο το κοινό, είναι τοξική. Ερεθίζει το ήπαρ στο οποίο προκαλεί βλάβες, ακόµη και κίρρωση.
Γενικά το Σενέκιο, τόσο το Ιακωβαίο όσο και το Κοινόν, είναι βότανα που σπάνια χρησιµοποιούνται.
Στην οµοιοπαθητική κάνουν ένα βάµµα από το Σενέκιο το Ιακωβαίον και από το Σενέκιον το Κοινόν, εναντίον των ασθενειών της ουροδόχου κύστεως.
Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως έγχυµα. Ρίχνουµε ένα κουταλάκι του τσαγιού ξηρό βότανο σε ένα φλιτζάνι του καφέ βραστό νερό και το σκεπάζουµε για 10 λεπτά. Σουρώνουµε και πίνουµε δύο µε τρεις φορές την ηµέρα.
Προφυλάξεις
Γενικά πρέπει να αποφεύγουµε την κατανάλωση του βοτάνου εσωτερικά, γιατί η σε µεγάλες δόσεις για κάποιο διάστηµα µπορεί να προκαλέσει ηπατικές βλάβες τόσο στους ανθρώπους, όσο και στα ζώα που το τρώνε. Τα αλκαλοειδή που περιέχει είναι καρκινογόνα.
Υ.Σ. Όλα τα προηγούµενα άρθρα της στήλης µπορούµε να τα βρούµε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου µας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτηµα µπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com
