Αρκετή κουβέντα έχει γίνει τώρα τελευταία για την προσπάθεια του Υπουργείου Υποδομών για την συνένωση των ΔΕΥΑ.
Ξαφνικά χωρίς ίχνος διαβούλευσης ο Υπουργός κ.Σκυλακάκης, επικαλούμενος αρρυθμίες οικονομικές, διοικητικές δυσπραγίες και διάφορα άλλα θολά κατασκευάσματα των Συμβούλων του, παρουσίασε στο Υπουργικό Συμβούλιο στα μέσα Δεκέμβρη ένα σχέδιο κατάργησης των υφιστάμενων ΔΕΥΑ και δημιουργίας 13 Μείζονων ΔΕΥΑ σε όλη τη χώρα με ενιαία διοίκηση. Εδώ θα δημιουργηθεί μία, για ολόκληρη την Κρήτη με έδρα το Ηράκλειο.
Η σκέψη-πρόταση αυτή έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία στις ΔΕΥΑ.
Μεγαλύτερη απαξίωση της Τοπικής αυτοδιοίκησης δεν είχε μέχρι τότε ξαναυπάρξει.
Αμέσως κινητοποιήθηκε η Ένωση των ΔΕΥΑ δια του Προέδρου του Δημάρχου Ρεθύμνης Μαρινάκη Γιώργου σε πολλαπλά επίπεδα.
Θεσμικά συγκλήθηκε η Γενική Συνέλευση όλων των ΔΕΥΑ της χώρας στην Αθήνα στην οποία ως Πρόεδρος της ΔΕΥΑΒΑ συμμετείχα.
Εκεί ενημερωθήκαμε, ότι οι σύμβουλοι του Υπουργού είχαν ήδη συντάξει το σχετικό νομοσχέδιο αποτελούμενο από 50 σελίδες το οποίο όμως δεν το έδωσαν για διαβούλευση στα αρμόδια θεσμικά όργανα των ΔΕΥΑ.
Η σθεναρή στάση και η ομόθυμη αντίδραση καθώς και οι ομόφωνες αποφάσεις τόσο της ΚΕΔΕ όσο και της ένωσης των ΔΕΥΑ της ΕΔΕΥΑ ανάγκασαν προσωρινά τον Υπουργό κ.Σκυλακάκη να κάνει μισό βήμα πίσω και να μπούμε σε ένα θεσμικό εντατικό διάλογο ο οποίος ευελπιστούμε να απογυμνώσει εντελώς τα επιχειρήματα των διάφορων καρεκλοκέντραυρων οι οποίοι καθοδηγούσαν στην εγκληματική κατάργηση των ΔΕΥΑ.
Ένα καλοπροαίρετος ίσως αναρωτηθεί; Μα καλά τι τους έπιασε εκεί στο Υπουργείο και θέλουν να σας καταργήσουν; Μήπως θέλουν να δημιουργήσουν οικονομίες κλίμακας και να περιστείλουν περιττά λειτουργικά έξοδα; Απάντηση δεν υφίσταται. Γιατί αν υπήρχε θα μας παρουσιαζόταν. Ούτε μελέτη σχετική υπάρχει, ούτε έγινε τέτοια επίκληση. Γιατί μία τέτοια νέα ρύθμιση θα έπρεπε να βασίζεται σε μελέτη τεχνικοοικονομική.
Ρωτήθηκε ο Υπουργός και η απάντησή του ήταν «μα είστε γεμάτοι δάνεια και χρέη».
Και όταν τον πληροφόρησαν ότι τα μεν δάνεια, δεν ήταν δάνεια δικά μας που τα είχαμε λάβει ως ΔΕΥΑ αλλά ήταν δάνεια στα πλαίσια του προγράμματος «ΤΡΙΤΣΗΣ» ή παλιότερα του «ΦΙΛΟΔΗΜΟΥ» τα οποία εγγυόταν το κράτος για να γίνουν τα αναγκαία έργα υποδομών και ότι αν κληθεί να τα πληρώσει το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων αυτό θα γινόταν μόνο αν πτώχευε το κράτος και δεν πλήρωνε τους εργολάβους από τις συμβάσεις που είχε υπογράψει, κοίταζε ο Υπουργός στο κενό, αντιλαμβανόμενος ότι οι σύμβουλοι του, τον είχαν παραπληροφορήσει. Είναι δυνατόν; Και όμως ήταν. Να αποφασίζει το Υπουργείο την συγχώνευση των ΔΕΥΑ και ένα ακλόνητο επιχείρημα του πήγαινε άπατο στο πρώτο «ψιλόβροχο». Με τέτοια προχειρότητα επιχειρείται αυτή η αλλαγή, που είναι σίγουρο ότι θα γεννήσει μια τερατογένεση.
Όσον αφορά τα χρέη που έχουν οι ΔΕΥΑ τα περισσότερα αφορούν την τεράστια αύξηση του ενεργειακού κόστους, που η ίδια η Κυβέρνηση έχει επιτρέψει να έχει αυξηθεί κατακόρυφα μέσω της κατακόρυφης αύξησης του ενεργειακού κόστους. Και για να μην είμαστε εντελώς αφελείς ας αναλογιστούμε γιατί στην Ελλάδα, που τρέξαμε να κλείσουμε τις λιγνιτοπαραγωγά πεδία για να αγοράζουμε τα αιολικά και τα πάνελ από την Γερμανία, τα ελληνικά νοικοκυριά πτωχεύουν από τα δυσβάσταχτα χρέη του ρεύματος εδώ ενώ εξοικονομούν τεράστια κέρδη οι εγχώριοι μεταπράτες του ρεύματος.
Εμείς ως ΔΕΥΑ πληρώνουμε λες και καταναλώνουμε οικιακό ρεύμα. Ναι καλά το διαβάσατε. Ενώ, όφειλε η Κυβέρνηση (αλλά όχι μόνο η παρούσα και οι προηγούμενες) να μας έχει υπαγάγει στα κόστη ενέργειας τα βιομηχανικά ή έστω στα βιοτεχνικά, ολόκληρη την μονάδα επεξεργασίας του βιολογικού, τα αντλιοστάσια του βιολογικού και τα αντλιοστάσια, τα πληρώνουμε λες και μαγειρεύουμε στο σπίτι μας.
Όποιος πληροφορείται ότι οι ΔΕΥΑ πληρώνουν ρεύμα όπως ένα σπίτι αδυνατούν να το πιστέψουν. Ναι όμως καλά το διαβάζετε.
Οι ΔΕΥΑ δημιουργήθηκαν για να εξυπηρετούν τον Δημότη-πολίτη.
Είναι δίπλα του με άμεση ανταπόκριση σε όποιο πρόβλημα.
Τι απλό έπρεπε να πράξει το Υπουργείο αν πράγματι ενδιαφερόταν για την ΔΕΥΑ;
Πρώτον: να καταγράψει τις ανάγκες των ΔΕΥΑ σε οδεύσεις αγωγών. Να υπάρχει πλήρης διασύνδεση των αγωγών σε επίπεδο όλων των Δημοτικών Διαμερισμάτων.
Δεύτερον: Να ξεχωρίσουν οι αγωγοί άρδευσης και ύδρευσης.
Δεν είναι νοητό από το πόσιμο νερό που εμείς για παράδειγμα το διυλίζουμε στην περιοχή των Βουκολιών να χρησιμοποιείται ως αρδεύσιμο νερό.
Τρίτον: Να αντικατασταθούν οι φθαρμένοι αγωγοί που υφίστανται από την εποχή των Κοινοτήτων και δεν αντέχουν στις σημερινές πιέσεις των διασυνδεδεμένων αγωγών. Αυτό θα έπρεπε να είναι το μέλημα κάθε Υπουργού, αν γνώριζε τα πράγματα. Όχι συγχωνεύσεις τέρατα.
Όμως στο Υπουργείο φαίνεται ότι δυστυχώς σχεδιάζουν με βάση τις προτάσεις των εισαγωγέων, των εργολάβων, των μεσαζόντων. Δυστυχώς αυτή είναι η μεγάλη αλήθεια. Βγάζουν προγράμματα για απορρόφηση χρημάτων ενώ αυτά σχεδιάζονται από Διευθυντάδες που έχουν άμεση συνεργασία με εργολάβους και εισαγωγείς. Και εισηγούνται στον Υπουργό. Σιγά μην ψάξει κάθε υπουργός τι κρύβεται πίσω από κάθε πρόγραμμα. Εκτός και αν ξέρει.
Ποιος μπορεί αυτό να το πει με βεβαιότητα; Ο κανένας.
Για παράδειγμα γεμίζει η Ελλάδα από έξυπνα υδρόμετρα, προερχόμενα από την Κίνα, την Τουρκία κ.ο.κ.
Δεν θα μπω στον πειρασμό να πω πόσο τα αγοράζουν και πόσο τα πωλούν σε εμάς τους ιθαγενείς.
Αλλά υπάρχει το δίλλημα. Έβγαλαν στον διαγωνισμό ένα πρόγραμμα έξυπνων μετρητών. Αν μπεις καλώς. Αν όχι εσύ χάνεις και παίρνει άλλος το πρόγραμμα. Έτσι τρέχουμε ασθμαίνοντας να υποβάλλουμε προτάσεις και να παίρνουμε προγράμματα.
Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.
Επιχειρείται η βίαιη συνένωση των ΔΕΥΑ, χωρίς καμία προετοιμασία. Μας λένε: Μα θα υπάρξει διοίκηση στο Ηράκλειο για όλη την Κρήτη. Με διευθύνοντα Σύμβουλο που θα επιλεγεί από Διαγωνισμό. Ναι όπως ο Πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, που είναι δικηγόρος και ούτε ξέρει από χωράφια.
Μεταξύ μας δεν μπορεί να μην μου βγει το τοπικιστικό. Πλην κρατάω τις σκέψεις μου για τον εαυτό μου. Το τέρας που θα δημιουργηθεί θα μας φάει όλους. Σήμερα πολλές ζημιές αποκαθίστανται στην βάση του φιλοτίμου. Διότι δεν έχουμε πάντα ενεργές συμβάσεις, δεν φτάνουν τα χρήματα της τρέχουσας περιόδου κ.ο.κ. Θα υπάρχει ένας τοπικός εργολάβος, που το φιλότιμο του θα περισσέψει και θα αποκαταστήσει την ζημιά. Για να μην στερηθεί η μέσα γειτονιά νερό και ο παππούς από μικρό οικισμό να έχει να πιεί και να πλυθεί.
Όταν όλα τα έργα θα τα παίρνει ένας μεγαλοεργολάβος από την Αθήνα και θα αθροίζει ανεκτέλεστα έργα για να αυξήσει την τιμή της μετοχής του, ποιος μικρός υπεργολάβος θα ανταποκρίνεται με την σημερινή αμεσότητα όταν θα λειτουργεί ως υπεργολάβος;
Κάθε ΔΕΥΑ , έχει οργανωθεί με Διοικητικό Προσωπικό, Τεχνικό Προσωπικό, με επιστημονική επάρκεια καλύπτοντας το σύνολο των αναγκαίων λειτουργικά υπηρεσιών της.
Όλοι αυτοί θα μεταβούν βίαια σε ένα άγνωστο εργασιακό περιβάλλον με καταργήσεις οργανικών θέσεων και υποβιβασμό της υπαλληλικής λειτουργίας τους.
Τα μεγάλα προβλήματα όμως θα παρουσιαστούν εάν εφαρμοστεί αυτή η εξαμβλωματική συνένωση, με τα ιδιοκτησιακά θέματα. Δεν υπάρχουν απογεγραμμένα κτηματολογικά στοιχεία. Οι γεωτρήσεις, οι δεξαμενές, οι αντλήσεις, οι υπέργειες κατασκευές γινόταν παλαιά με την προφορική άδεια κάποιου χωρικού προς χάριν των χωριανών του όταν ήταν ακόμη κοινότητες.
Όταν οι Δήμοι εκχώρησαν στις ΔΕΥΑ τα δίκτυα ύδρευσης δεν ήταν αυτονόητο, ότι, εκχωρούνται ιδιοκτησιακά και όλα τα ανωτέρω ανεξάρτητα εάν γινόταν χρήση. Δεν υπήρξε σχετική νομοθετική πρόνοια. Και συνέχισαν άτυπα αυτά να λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο.
Και αν υφίσταται σήμερα ανοχή από τους νυν ιδιοκτήτες των ακινήτων λόγω γνωριμιών και εγγύτητας με τις υπηρεσίες των ΔΕΥΑ πως θα αντιδράσουν μεθαύριο με μια ανώνυμη απρόσωπη Μείζονα ΔΕΥΑ ,με έδρα το Ηράκλειο;
Ψιλά γράμματα θα μου πείτε. Ναι αλλά αυτό δείχνει το μέγεθος της προχειρότητας πως αντιμετωπίσθηκε το θέμα.
Άρα ιδιοκτησιακά, διοικητικά, λειτουργικά θα επιβαρυνθεί πάρα πολύ η λειτουργικότητα των υπό δημιουργία Μείζονων ΔΕΥΑ. Και αυτό σε βάρος των καταναλωτών.
Η αμεσότητα της επίλυσης των όποιων προβλημάτων θα αντικατασταθεί με γραφειοκρατική διαδικασία αιτήσεων-απαντήσεων και μηδέποτε επιλυόμενων. Τόσο απλά.
Γιατί τότε γίνεται όλη αυτή αναστάτωση; Ποιο είναι το κίνητρο; Που αποσκοπούν; Δεν θα μπω στον πειρασμό να μιλήσω για πώληση του νερού σε ιδιώτες που πιθανόν για κάποιος να υπάρχει. Νομίζω ότι το θέμα είναι πιο απλό και άμεσο.
Έχει προβλεφθεί μια σειρά χρηματοδοτικών εργαλείων και χρηματοδοτήσεων οι οποίες θα τρέξουν στην επόμενη 5ετία. Είτε από το νέο κοινοτικό πλαίσιο, είτε από το Ταμείο Ανάκαμψης είτε από αλλού (περιφερειακό ταμείο, δημόσιες επενδύσεις κλπ)
Αυτό που θέλουν είναι όλα αυτά τα χρήματα να τα καρπωθούν οι λίγο, οι εκλεκτοί, οι δικοί τους άνθρωποι. Να βγαίνει ένας διαγωνισμός από την Περιφέρεια π.χ αντικαταστάσεις δικτύων σε όλη την Κρήτη με 50 υπερέργα αξίας 20-30 εκατομμυρίων ευρώ.
Ποιος θα έχει την δυνατότητα να τα πάρει; Μόνο οι δύο-τρεις άντε τέσσερις εταιρείες από όλη την Ελλάδα.
Ε, και που είναι το κακό θα πει κάποιος πάλι καλοπροαίρετα; Μα είναι δυνατόν μία μεγαλοεταιρεία που έχει να ασχοληθεί με την επέκταση του μετρό, την Εγνατία, την ΒΟΑΚ κ.ο.κ να ασχολείται με 20-30 εργοτάξια σε όλη την Κρήτη;
Θα τα δίδουν σε τοπικούς μικροεργολάβους οι οποίοι, θα τα παίρνουν σε σκοτωμένες τιμές σε βάρος της ποιότητας κατασκευής του κάθε έργου. Τα χρήματα λοιπόν φεύγουν από την τοπική κοινωνία και οδεύουν στη μεριά της μεγαλοεταιρείας και σε διάφορες άλλες τσέπες.
Φαντασθείτε λοιπόν ο κάθε Δήμαρχος που θα γίνεται έργο στην χωρική αρμοδιότητά του δεν θα μπορεί αντικειμενικά να παρεμβαίνει, να διορθώσει, να αιτείται αποτελεσματικά θέματα των δημοτών αλλά ότι θέμα υπάρχει θα πρέπει να γίνεται αίτημα στο κεντρικό γραφειοκρατικό σύστημα του Ηρακλείου. Βράσε όριζα δηλαδή. Όλοι θα βρίζουν τον ανίκανο Δήμαρχο και η διοίκηση της Μείζονος ΔΕΥΑ στο Ηράκλειο θα απολαμβάνει την οίηση της εξουσίας.
Άρα ο σκοπός είναι ένας. Να μαζευτεί το χρήμα σε λίγους. Δεν είναι δυνατόν να διαχειρίζονται 50 Δήμοι και ΔΕΥΑ 30-40 εκατομμύρια τον χρόνο σε έργα. Θα διαχειρίζονται 2-3-4 άτομα-εταιρείες.
Άρα ακολουθήστε την ροή των χρημάτων και έτσι θα βρείτε τα κίνητρα της λεγόμενης μεταρρύθμισης.
Το γεγονός, ότι το Υπουργείο έκανε μισό βήμα πίσω μετά τις σχετικές αντιδράσεις και κινητοποιήσεις δεν σημαίνει ότι πήρε πίσω τους σχεδιασμούς του.
Απλά αντιλήφθηκε ο Υπουργός, ότι σε πολλά από αυτά που του είχαν πει και ενημερώσει οι καρεκλοκένταυροι και ατσαλάκωτοι σύμβουλοι του είτε ήταν εσφαλμένα είτε ήταν μακριά από την πραγματικότητα.
Οι ΔΕΥΑ προσφέρουν έργο στην κοινωνία. ‘Έχουν αμεσότητα, γνωρίζουν τα προβλήματα, παρεμβαίνουν άμεσα, σχεδιάζουν και υλοποιούν.
Το νέο τερατούργημα που ετοιμάζουν ίσως στο πίσω μέρος κάποιων να είναι η εκμετάλλευση από ιδιώτες του αγαθού αυτού που λέγεται νερό. Μου είναι όμως αδύνατον να σκεφθώ ότι αυτός ο δημιουργούμενος υπερφορέας-Τέρας, το καλοκαίρι που θα υπάρξει ξηρασία, θα ενδιαφερθεί να μεταφέρει νερό στη Χωστή ή στην γειτονιά τάδε με υδροφόρες για να μην διψούν -5- σπίτια. Αυτό όμως είναι για εμάς το κριτήριο της ύπαρξης μας.
Θα τους εγκαταλείψουν διότι αυτό δεν έχει κίνητρο το κέρδος.
Θέλουν άραγε να οδηγηθούν σε εγκατάλειψη οι μικροί οικισμοί και να υπάρξει σώρευση σε μεγάλα κεφαλοχώρια; Ποιος ξέρει; πιθανόν.
Απέναντι σε αυτά τα σχέδια, έχουμε υποχρέωση να αντισταθούμε, νε ενημερώσουμε, να απευθυνθούμε σε όσους με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ορίζουν τις τύχες μας.
Αυτό τον σκοπό έχει το κείμενο αυτό είναι να επικοινωνήσει το πρόβλημα περαιτέρω , ενόψει των όποιων αποφάσεων.
Αν θέλει το Υπουργείο να βοηθήσει τις ΔΕΥΑ, ας τις ρωτήσει, ας χρηματοδοτήσει τα έργα που έχουν υποβληθεί και λιμνάζουν στα γραφεία του και αντιμετωπίζουν μακροπρόθεσμα το ζήτημα της λειψυδρίας και ας αφήσει τις τοπικές κοινωνίες να επιλύσουν τα προβλήματα τους όπως αυτές ξέρουν.
Εμείς όλοι που ασχολούμαστε με την Τοπική αυτοδιοίκηση οφείλουμε να συσπειρωθούμε γύρω από τους δήμους, τους θεσμικούς εκπροσώπους μας, και να βρούμε τα δικά μας βήματα μίας σωστής διαχείρισης, για να μην δίνουμε λαβή και αφορμή για ξένες παρεμβάσεις.
Αλλιώς οι Δημότες να είναι έτοιμοι να δουν δυσθεώρητες χρεώσεις που θα οδηγούν μέχρι και σε διπλασιασμό της τιμής του νερού που θα καταναλώνουν. Είναι κρίμα να επιχειρείται μια μεταρρύθμιση (που για εμάς είναι απορύθμιση και τερατογένεση) χωρίς καμία μελέτη για το που μας οδηγεί αυτή η ιστορία.
Η ευθύνη ανήκει σε εμάς να πράξουμε τα αυτονόητα ήτοι να αντισταθούμε, με όλες μας τις δυνάμεις.
*Ο Ευτύχης Μαυρογένης είναι δικηγόρος, πρόεδρος της ΔΕΥΑΒΑ
