» Ο Ελληνας “πατέρας” του επίκαιρου στίχου, Φώντας Λάδης, μιλά για τις δραματικές εξελίξεις με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα
«Τον φασισμό βαθιά κατάλαβέ τον δεν θα πεθάνει μόνος τσάκισέ τον», ένας στίχος που έχει πλημμυρίσει πλακάτ, πανό, τοίχους και κυρίως συνειδήσεις το τελευταίο διάστημα με αφορμή και τις δραματικές εξελίξεις με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και τις αποκαλύψεις για τη δράση της Χρυσής Αυγής.
Πολλοί είχαν τη γνώμη ότι ο στίχος αυτός ανήκε στον Μπέρτολτ Μπρεχτ. Είδαμε μάλιστα και τεράστια πανό σε αντι-ρατσιστικές συγκεντρώσεις τον στίχο με την υπογραφή Μπ. Μπρεχτ. Και όμως πρόκειται για την κατάθεση ψυχής ενός μεγάλου Ελληνα ποιητή που γράφτηκε πριν από 36 χρόνια.
Στιχουργός ο Φώντας Λάδης, που τις τελευταίες δεκαετίες έδωσε υπέροχους στίχους και ποιήματα. Στίχους που μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Μάνο Λοΐζο και άλλους Ελληνες συνθέτες.
Η διαδικτυακή τηλεόραση του ΑΠΕ – ΜΠΕ συνάντησε τον Φώντα Λάδη στο «ησυχαστήριό» του, στο κέντρο της Αθήνας, σε μια γειτονιά, όπως αυτές που συνηθίζουμε να αποκαλούμε «γειτονιά μεταναστών», τις οποίες συνήθιζε να λυμαίνεται η Χρυσή Αυγή.
• Ενα ποίημά σας για τον φασισμό που γράψατε το 1977, μελοποιήθηκε από τον Θάνο Μικρούτσικο και τραγουδήθηκε από την αλησμόνητη Μαρία Δημητριάδη, έχει έρθει σήμερα με δραματικό τρόπο στο φως της επικαιρότητας με αφορμή και τα γεγονότα της Χρυσής Αυγής. Το τραγούδι άκρως επίκαιρο το τραγουδήσαμε όλοι, αφύπνισε συνειδήσεις. Θυμίστε μας αν θέλετε αυτούς τους στίχους.
«Ο φασισμός δεν έρχεται από το μέλλον
καινούργιο τάχα κάτι να μας φέρει
τι κρύβει μες τα δόντια του το ξέρω
καθώς μου δίνει γελαστός το χέρι
οι ρίζες του το σύστημα αγκαλιάζουν και χάνεται βαθιά στα περασμένα
οι μάσκες του με τον καιρό αλλάζουν μα όχι και το μίσος του για μένα.
Τον φασισμό βαθιά κατάλαβέ τον δεν θα πεθάνει μόνος τσάκισέ τον,
ο φασισμός δεν έρχεται από μέρος που λούζεται στον ήλιο και στ’ αγέρι
το κουρασμένο βήμα του το ξέρω και την περίσσια νιότη μας την ξέρει
μα πάλι θε να απλώσει σα χολέρα πατώντας πάνω στην ανεμελιά σου.
Και δίπλα σου θα φτάσει κάποια μέρα αν έχασες τα ταξικά γυαλιά σου».
• Είδαμε προφανώς από παρανόηση τις τελευταίες ημέρες οι στίχοι σας αυτοί να αποδίδονται στον Μπέρτολτ Μπρεχτ.
Απ.: Πράγματι γράφτηκαν 35 χρόνια πριν αυτοί οι στίχοι. Είναι μια σειρά από στίχους που έμειναν στο συρτάρι, αρχικά είχε μελοποιήσει -μεγάλο μέρος- είναι γύρω στα 40 τραγούδια με το γενικό τίτλο «καθημερινός φασισμός». Τότε είχαν αρχίσει να εμφανίζονται οι πρώτες νεοφασιστικές ομάδες, να βάζουν βόμβες κ.λπ. Δεν αμφιβάλλω μάλιστα ότι και κάποιοι που κατέληξαν στη Χρυσή Αυγή ξεκίνησαν την «καριέρα» τους εκείνη την εποχή.
Με αφορμή αυτά, αλλά και τη χούντα που είχε πέσει λίγα χρόνια πριν, τις στρατιωτικές δικτατορίες στη Λατινική Αμερική προσπαθώντας να εντοπίσω τις ρίζες του φασισμού που έρχεται, φεύγει και ξανάρχεται, έγραψα αυτά τα τραγούδια. Κάποια τραγούδια τα μελοποίησε ο Γιώργος Τσαγκάρης, αλλά δεν τα έβγαζε καμιά εταιρεία -τα εύρισκαν πολύ πολιτικά και σκληρά- μετά όμως ήρθε ο Θάνος Μικρούτσικος ,που μελοποίησε κάποιους στίχους μου και κυρίως το «φασισμό» που το έβαλε πρώτο στο δίσκο: «Τα τραγούδια της λευτεριάς». Υπάρχουν και κάποια άλλα τραγούδια στην πίσω πλευρά του δίσκου – το «Αννα μην κλαις» του Μπρεχτ, ένα του Γιάννη Ρίτσου, δύο του Μανώλη Αναγνωστάκη. Προφανώς από εκεί ξεκίνησε η παρανόηση. Κάποιος είδε το όνομα του Μπρεχτ στο δίσκο, το έγραψε στο διαδίκτυο ήταν ας πούμε «Μπρεχτικό» το ύφος, γιατί ήταν απόλυτα πολιτικό το τραγούδι.
Ολα αυτά τα χρόνια δημιουργήθηκαν μάλιστα πολλά βιντεοκλίπ στο διαδίκτυο από ανώνυμους δημιουργούς με αποτέλεσμα κάποιοι να λένε ότι ήταν του Μπρεχτ. Για μένα ήταν φυσικά άκρως τιμητικό, αλλά επειδή τις τελευταίες ημέρες με τα γεγονότα της Χρυσής Αυγής οι στίχοι άρχισαν να γράφονται σε τοίχους, θεώρησα καλό να αποκατασταθεί η ιστορική αλήθεια.
• Είδαμε ακόμη και μπλουζάκια με τους στίχους σας.
Απ.: Ναι μου στείλανε μάλιστα μπλουζάκια από την Κύπρο με τους στίχους του «φασισμού», όπου αναγράφεται το όνομά μου.
ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ
Αναφερόμενος στο φασιστικό μόρφωμα της Χρυσής Αυγής ο Φώντας Λάδης τονίζει ότι «σήμερα όπως και παλιότερα όταν ο φασισμός και ο ναζισμός γεννήθηκαν σε συγκεκριμένες συνθήκες, οι αιτίες ήταν κοινωνικές. Ζούμε σε ένα παγκόσμιο σύστημα που γεννά προσφυγιά, εξαθλίωση, λουμπενοποίηση και προλεταριοποίηση εκατομμυρίων ανθρώπων που, προσπαθώντας να βρούν μια λύση, παρασύρονται στον φασισμό. Σήμερα οι εξελίξεις είναι ραγδαίες μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα,ο κόσμος άρχισε να εκφράζεται πιο δυνατά κατά του φασισμού, η οργή γιγαντώθηκε, αλλά νομίζω ότι ακόμη έχουμε πολλές πράξεις να δούμε»… Οι τελευταίες εξελίξεις είναι πολύ θετικές με τις συλλήψεις των στελεχών της Χρυσής Αυγής. Μακάρι να συνεχιστεί σε βάθος, να βρεθούν τίμιοι δικαστικοί, όπως έγινε παλιότερα με την υπόθεση Λαμπράκη να φτάσουν το νυστέρι μέχρι το κόκκαλο και να τελειώσουμε ή τουλάχιστον να περιοριστεί στο ελάχιστο, στην πραγματική της δύναμη αυτή η φασιστική συμμορία. Ωστόσο, όσο υπάρχουν κοινωνικές αιτίες -τόσο παγκόσμια όσο και στην Ελλάδα- με τα μνημόνια τη σκληρή λιτότητα -αυτές θα αναπαράγουν με διάφορες μορφές και πάλι τέτοια φαινόμενα. Επομένως η προσωπική μου γνώμη είναι να αγωνιστούμε ταυτόχρονα και ενάντια στους νεοναζί της Χρυσής Αυγής, αλλά και ενάντια στις κοινωνικές αιτίες που γεννούν αυτά τα φαινόμενα του νεοναζισμού. Να δημιουργηθεί ένα αντι-φασιστικό μέτωπο, αλλά να είναι ριζοσπαστικό και αποφασιστικό. Βλέποντας στο μέλλον και όχι απλά για να αναπαράγουμε ή να διαιωνίσουμε αυτό το κοινωνικό σύστημα που συνεχώς γεννά τις αιτίες αυτές. Σεβόμαστε τις δημοκρατικές διαδικασίες και γι’ αυτό χτυπάμε αυτή την εγκληματική συμμορία. Μπορούμε να είμαστε όλοι μαζί σε αυτόν τον αγώνα, αλλά και ο καθένας με το δικό του όραμα, τις διαφορετικές γνώμες και τελικά να γίνεται σεβαστή η γνώμη του λαού. Αυτή είναι η βάση της δημοκρατίας.
Ο ΣΗΜΕΡΙΝΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ
Ο κόσμος είναι όπως το λέει ο Ρίτσος: «Τούτος ο λαός δεν λέει πολλά λόγια, σωπαίνει ακούει και όσα του λες τα δένει κομπολόγια. Μα έρχεται κάποια στιγμή που σηκώνει το κεφάλι και να αντρειεύει πάλι».
Αυτή είναι η σειρά και στην Ελλάδα και στους άλλους λαούς. Και τώρα, σε αυτή την σκληρή εποχή των μνημονίων έχουμε τέσσερις πέντε κορυφαίες στιγμές που κατέβηκε μισό εκατομμύριο, ένα εκατομμύριο λαός στους δρόμους. Χωρίς καθοδήγηση μεγάλη, χωρίς ενότητα, με κάποιες σποραδικές και περίμενε να πολεμήσει. Και τον χτυπάγανε με τα χημικά, αλλά δεν υπήρχε το σύνθημα, η ενότητα στις πολιτικές δυνάμεις του αντι-μνημονιακού κόσμου να του δώσει μια οργάνωση και μία δύναμη. Ηρθαν οι τελευταίες εκλογές, άλλαξε ριζικά το πολιτικό σκηνικό, άλλα κόμματα γιγαντώθηκαν, άλλα καταποντίστηκαν. Επομένως τότε που καλείται να εκφραστεί έκανε το παραπάνω και είναι η μοναδική ελπίδα να αλλάξουν τα πράγματα»
ΜΙΧΑΛΗΣ ΨΥΛΟΣ
