Κύριε διευθυντά,
συζητιέται τις μέρες αυτές το θέμα της επιστροφής και επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα στην αττική γη. Βέβαια, όχι για πάντα, αλλά με όρους και χρονικά όρια. Κάτι που σαφώς υποδηλώνει τη διατήρηση της βρετανικής επικυριαρχίας. Με άλλα λόγια, την εξακολούθηση της ιεροσυλίας και ασέβειας της βάρβαρης αποκοπής από το ενιαίο σώμα τους, λόγω κερδοσκοπίας.
Ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς ξεκινά το ποίημά του “Ο ύμνος της Αθηνάς” ως εξής: «Θα τραγουδήσω τη θεά του κόσμου τη μεγάλη… στα χώματά σου τα ιερά, θεοχτισμένη Αθήνα, τέτοιο τραγούδι αιώνια ταιριάζει να γροικιέται. Θα τραγουδήσω τη θεά του κόσμου τη μεγάλη και το δικό σου τ’ όνομα μαζί με το δικό της θα πλέξω στο τραγούδι μου ζευγαρωμένο, χώρα που βγήκες απ’ τα χέρια της κ’ είσαι του νου της λάμψη. Αέρα γαλανόφτερε και μοσχοβολισμένε, οπ’ αγκαλιάζεις πατρικά τη γην αυτήν και κάνεις ολόλαμπρες τις μέρες μας κι αχνόξανθες τις νύχτες…».
Στο “Της Αθηνάς ανάγλυφο”, αντίθετα, ο Παλαμάς εμφανίζεται απαισιόδοξος: «…Σε ταφόπετρα βλέπω να την έχει καρφωμένη μια πίκρα την Παλλάδα. Ω! Κάτι μέγα, απίστευτο θα τρέχει. Χαμένη κλαις την ιερή σου πόλη ή νεκρή μέσα στο μνήμα και την όλη, του τότε και του τώρα, ωιμένα! Ελλάδα;».
Τι κι αν και τα σπάσανε τ’ αγάλματά τους, τι κι αν τους διώξανε απ’ τους ναούς τους, διόλου δεν πέθαναν γι’ αυτό οι θεοί. Τη γη της Αθήνας αγαπούν ακόμη, εκείνη οι ψυχές τους θυμούνται ακόμη, θα απαντούσαμε παραφράζοντας το “Ιωνικόν” του Καβάφη.
Πρέπει να γίνει από όλους αντιληπτό ότι σε σχέση με την υλική αποκατάσταση της ενότητας των Γλυπτών προέχει η αποκατάσταση της προσβολής των πανανθρώπινων αξιών, που η αποκοπή και οικειοποίησή τους από τους Βρετανούς επέφερε και συντηρεί, νυν και αεί, όσο διαρκεί η απομάκρυνση από την κοιτίδα τους. Και η ηθική αυτή αποκατάσταση δεν επέρχεται όπως όπως, μέσα από την όποια υλική επαναφορά της ενότητάς τους.
Στο πλαίσιο αυτό, δεν θα ’πρεπε να δεχτούμε την επιστροφή των Μαρμάρων ως δανεισμό ή ο,τιδήποτε σημαίνει κυριότητα των Βρετανών επ’ αυτών, διότι σε τέτοια περίπτωση αναγνωρίζουμε και νομιμοποιούμε το έγκλημα που διέπραξαν τότε, που, όντας διαρκές, εξακολουθούν να διαπράττουν και σήμερα κάθε στιγμή κατά την οποία συνεχίζουν να τα παρακρατούν. Ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, στο οποίο με τον πιο πάνω τρόπο θα γινόμασταν συνεργοί.
Στο σημείο αυτό θα διαφωνούσαν ενδεχομένως πολλοί, στο όνομα πάντοτε κάποιου “ρεαλισμού” είτε μιας “δημιουργικής λογικής”. Ωστόσο, για ποιον ρεαλισμό και ποια δημιουργική λογική μιλάμε, και ποια αποκατάσταση -έστω προσωρινά- και αυτής της υλικής τάξης των πραγμάτων προκύπτει, όταν θα πρέπει να συνοδεύεται από ταυτόχρονη παραχώρηση προς το Βρετανικό Μουσείο άλλων αρχαιολογικών θησαυρών μας!
Σε κάθε περίπτωση πάντως, εδώ ζητούμενο δεν είναι τόσο η αποκατάσταση της υλικής τάξης, όσο της ηθικής. Και γι’ αυτήν την αποκατάσταση πρέπει να συνεχίσουμε τον αγώνα. Διότι, μη γελιόμαστε, οι Βρετανοί έχουν περιέλθει σε δυσχερή θέση σε σχέση με το ζήτημα αυτό. Ήδη με το Brexit αισθάνονται κάπως απομονωμένοι, δεν τους έρχεται λοιπόν καθόλου καλά να θεωρούνται και αποσυνάγωγοι του αρχαίου πολιτισμού, λόγω της ασέβειας και ιεροσυλίας που διέπραξαν και εξακολουθούν να πράττουν. Μια συμφωνία τώρα, που θα ήταν ο,τιδήποτε διαφορετικό από την άνευ όρων απόδοση κατά κυριότητα και επιστροφή των Γλυπτών στον τόπο τους, θα είναι πισωγύρισμα για μας, ακύρωση του μέχρι τούδε αγώνα μας και, τελικά, βοήθεια προς εκείνους για να βγουν από τη δύσκολη θέση. Συνεπώς, είναι προτιμότερο να τους αφήσουμε στην πανανθρώπινη κατακραυγή.
Παράλληλα, μπορούμε να καλέσουμε για μποϋκοτάζ των επισκέψεων στο Βρετανικό Μουσείο. Όσο και αν αυτό δεν αποφέρει ικανό αποτέλεσμα, σε κάθε περίπτωση θα δυσχεράνει τη θέση τους περισσότερο.
Αλλά, και αν δεν βρίσκονται σε δύσκολη θέση και ο αγώνας μας είναι καταδικασμένος σε αποτυχία, και πάλι θα έπρεπε να εμμείνουμε σ’ αυτόν, ως δείγμα πίστης στην πανανθρώπινη αξία του Σεβασμού.
Κάτι ανώτερο από κάθε γλυπτό και έργο τέχνης. Μη γίνουμε και μεις μεταπράτες ενός φτηνού, απατηλού ρεαλισμού, που σου παίρνει περισσότερα από αυτά που σου δίνει, εν προκειμένω ψυχή έναντι μαρμάρων, και συνοδοιπόροι των Βρετανών σε μια τέτοια θλιβερή πορεία. Να αρνηθούμε κάθε επιστροφή των Γλυπτών, εκτός εκείνης που θα αποκαθιστούσε, οριστικά και για πάντα, και την ηθική πλευρά του ζητήματος αυτού.
Ο τολμών νικά. Ακόμη και αν η νίκη μας, τελικά, θα ήταν μόνο ηθική. Άλλωστε, αυτή είναι που αξίζει πιο πολύ, και αυτή θα μετρήσει υπέρ ημών περισσότερο στη συνείδηση της ανθρωπότητας και αυτή θα μας δικαιώσει σαν συνεπείς απογόνους των αρχαίων προγόνων μας και κείνη, σε τελική ανάλυση, θα είναι καλύτερη επένδυση για το μέλλον μας.
Τιμή μας να φυλάξουμε αυτές τις Θερμοπύλες.
Παρασκευάς Μαμαλάκης
Αξιότιμε κύριε,διάβασα με πολύ ενδιαφέρον αυτά που γράφετε για τα μοναδικού κάλους έργα του Φειδία και του Πραξιτέλη.Δεν νομίζω ότι υπάρχει κανονικός ΄Ελλην πολίτης που θα διαφωνούσε σε όσα γράφετε.Ως παλιός αλεξιπτωστιστής συμφωνώ απόλυτα με το “ο τολμών νικά” πλήν όμως στην διπλωματία ισχύει το “ο σκοπός αγιάζει τα μέσα” και θα προσπαθήσω γράφοντας την άποψη μου να εξηγήσω τι εννοώ.Ο στόχος είναι να επιστρέψουν τα γλυπτά των Ελλήνων στην πατρίδα τους.Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό υπάρχει το εμπόδιο της βρετανικής νομοθεσίας που απαγορεύει στο βρετανικό μουσείο την εν λόγω πράξη.Η Ελλάς εννοείται ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί βρετανική κυριότητα,νομή και κατοχή εις τους αιώνας των αιώνων αμήν.Με ποιό δικαίωμα άλλωστε και με τι θράσος μπορούν να ζητούν συγγένεια με τα έργα της κορυφαίας πνευματικής εποχής του ανθρώπινου είδους αυτοί που την εποχή που κτιζόταν ο παρθενώνας ζούσαν σε σπήλαια και χρειάστηκε να τους κατεβάσουμε από τα δένδρα για τους μάθουμε το αλφάβητο; ΄Ομως η πατρίδα μας θα μπορούσε με ευελιξία να “διευκολύνει” το βρετανικό μουσείο να παρακάμψει την ισχύουσα στο Η.Β. νομοθεσία δεχόμενη τα μάρμαρα να επιστρέψουν και να εκτίθενται για τα επόμενα 200 χρόνια στο σπίτι τους και μετά την παρέλευση 200 χρόνων να αποφασίσει η Βουλή των Ελλήνων αν επιθυμεί να συνεχιστεί το καθεστώς αυτό.Στο μεταξύ η χώρα μας θα δανίζει για περιορισμένο χρονικό διάστημα(εναλλάξ) άλλα έργα του πολιτισμού μας,τα οποία θα μπορούν να θαυμάζονται στο βρετανικό μουσείο.΄Οπως βλέπετε υπάρχουν πολλοί δρόμοι που οδηγούν στην Ρώμη και στην επίτευξη ενός μεγάλου στόχου.Είμαι βέβαιος ότι οι νομικές υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ και του ΥΠΕΞ μπορούν να χειριστούν άριστα το θέμα για να επιτευχθεί ο εθνικός στόχος.΄Οπως μας δίδαξε ο μέγας Θουκυδίδης “Δύο τα εναντιώτατα ευβουλία είναι,τάχος τε και οργήν”(δύο πράγματα είναι αντίθετα στην λήψη σωστής απόφασης,η βιασύνη και η οργή)…
Αντί για μποϋκοτάζ στο βρετανικό μουσείο θα μπορούσαμε ως έσχατη λύση να αναρτήσουμε ενημερωτική πινακίδα στην περιοχή της ακροπόλεως όπου θα ενημερώνουμε τους επισκέπτες ότι ” θα θέλαμε να τους δείξουμε το μνημείο ολοκληρωμένο και πεντάμορφο όπως το δημιούργησαν ο Ικτίνος με τον Καλλικράτη,αλλά βάρβαροι και απολίτιστοι ληστές ακρωτηρίασαν το υπέροχο αυτό μνημείο του ανθρώπινου πολιτισμού.Δυστυχώς η βαρβαρότητα συνεχίζεται μέχρι σημερα με κλεπταποδόχο το βρετανικό μουσείο “. Η πατρίδα μας ως πολιτισμένη χώρα δεν χρησιμοποιεί τέτοιες ακρότητες,αλλά στο τραπέζι των συζητήσεων μπορεί να φανεί οφέλιμο ως άσκηση πίεσης….Εμείς εδώ στην Κρήτη ξέρουμε πως γίνονται τέτοια πράγματα. ΄Οσοι γνωρίζουν πως ο μεγάλος νεκρός του Προφήτη Ηλία πέτυχε την ένωση της ιδαιτέρας μας πατρίδος μας με τον εθνικό κορμό υποσχόμενος διάφορα σε βάθος ενός αιώνα που δεν έγιναν ποτέ, ξέρουν ότι στην διπλωματία δεν υπάρχει μόνον άσπρο-μαύρο, αρκεί να υπάρχουν ευάνταστα μυαλά…..Με εκτίμηση
Αξιότιμε κύριε, σας απαντώ εμπεριστατωμένα μέσα από το επόμενο σημείωμά μου που θα στείλω αύριο στην εφημερίδα και ευελπιστώ να δημοσιεύσει σύντομα.