«Στο σημείο που αρχίζει εκείνο που για τους άλλους τελειώνει, συμβαίνει να πρωτακούγεται, μ’ όλα τα ντο και τα σολ της, η μουσική που ξέρει να σχηματίζει μιαν αέναα επαναλαμβανόμενη κέντα για χάρη της μικρής τύχης των ματιών μας. Δύσκολο μοιάζει αλλά είναι απλό. Ρίχνεις τα χαρτιά και τα ανοίγεις. Εμφανίζονται πλήθος από μωβ «όχι» και κόκκινα “ναι”, σιωπηλά “πάντα” και ηχηρά “ποτέ”, όλα τους με τρόπο τοποθετημένα σε σχέδια γεωμετρικά δοσμένα κατευθείαν απ’ την ψυχή σου… Παράξενο. Τι είναι λοιπόν αυτό που μας κάνει να παίζουμε διαφορετικό ρόλο σε κάθε πράξη ενός και του αυτού έργου; Γιατί εννοούμε να δοκιμαζόμαστε πάλι και πάλι;». Οδυσσέας Ελύτης “Ο κήπος με τις αυταπάτες”.
Μετά την επίσκεψη της υπουργού Πολιτισμού κυρίας Λίνας Μενδώνη στα Χανιά η επικαιρότητα των συζητήσεων στην πόλη των Χανίων, αφορά κυρίως στην Παλιά Πόλη.
• Νεώρια, νέο αρχαιολογικό μουσείο, Πύλη της Αμμου, αλλά και πολλές άλλες παρεμβάσεις που χρειάζεται η παλιά πόλη. Παρεμβάσεις για τις οποίες όπως γράφουν τα “Χανιώτικα νέα” (http://www.haniotika-nea.gr/meletes-sta-syrtaria-toy-dimoy-gia-tin-palia-poli-ton-chanion/) υπάρχουν μελέτες από το Γραφείο Παλιάς πόλης και οι περισσότερες είτε έχουν μερικώς ή ελάχιστα υλοποιηθεί ή παραμένουν στα συρτάρια του δήμου Χανίων.
• Υπάρχει όμως και μία παρέμβαση που αφορά την ανάγκη αντικατάστασης του αναβρυτηρίου της πλατείας Μαυροβουνίων. Δηλαδή, το συντριβάνι όπως το ξέρουμε. Αυτή έχει εισαχθεί μερικές φορές στο Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων… από σπόντα! Τελευταία φορά τέθηκε στο Δημοτικό Συμβούλιο από την πρώην αντιδήμαρχο Χανίων κα Βαρβάρα Περάκη (25-4-18) η οποία μεταξύ άλλων είπε ότι το υπάρχον συντριβάνι: «»δεν έχει καμία σχέση με το παλιό συντριβάνι. Δεν εξυπηρετεί τίποτα. Είναι μια ιστορική αναντιστοιχία και ανακρίβεια. Δεν είναι μόνο το φλοτέρ. Όλο το κατασκεύασμα δεν ταιριάζει με την ιστορία και την αισθητική του μνημείου. Προσωπικά κάνω την πρόταση να το ξεριζώσουμε…».
• Η συζήτηση για την αντικατάσταση του υπάρχοντος κιτς για τη φυσιογνωμία και το χρώμα του ενετικού λιμανιού μας, κρατά πάνω από 10 χρόνια. Ειδικά στα κοινωνικά δίκτυα υπάρχουν οργισμένες απόψεις για την παραμονή του ως έχει.
• Η στήλη γράφει από τότε -σχεδόν κάθε χρόνο- για το θέμα αυτό. Ανατρέχοντας στα δημοσιεύματα σκέφτηκα πως θα μπορούσα απλά να τα αναδημοσιεύσω αυτούσια.
• Αρκούμαι να καταχωρήσω την ηλεκτρονική δ/νση δυο τελευταίων άρθρων στα “Χανιώτικα νέα” (2017 και 2018) τα οποία μπορεί όποιος θέλει περισσότερες πληροφορίες να βρει εύκολα στο διαδίκτυο (http://www.haniotika-nea.gr/as-allaxoume-to-sintrivani/ και http://www.haniotika-nea.gr/me-ti-na-antikatastathi/)
Να σώσουμε ό,τι σώθηκε
• Επαναφέρω λοιπόν σήμερα τη δημόσια συζήτηση της αλλαγής του υπάρχοντος συντριβανίου. Κάτι που μπορεί να υλοποιηθεί άμεσα χωρίς ιδιαίτερο κόστος αλλά με μεγάλο όφελος. Καθώς θα λειτουργήσει ως προστιθέμενη εικαστική αξία στη φυσική καλλονή και την ενετικού «χρώματος» φυσιογνωμία της παλιάς πόλης και του λιμανιού μας.
• Τα ιστορικά στοιχεία που συνηγορούν με την ανάγκη αλλαγής τα έχουμε γράψει. Υπάρχουν και είναι αρκετά λεπτομερή.
Η πλατεία συντριβανίου ήταν η κοσμικότερη πλατεία της πόλης, κέντρο συζητήσεων και συναντήσεως των Χανιωτών. Είχε πάρει το όνομά της από μια ογκώδη κρήνη, διακοσμημένη με λεοντοκεφαλές, στην οποία προσκολλήθηκαν ως υδροδόχες μαρμάρινες λάρνακες. Τμήμα της κρήνης βρίσκεται σήμερα “παραπεταμένο” στον κήπο του Αρχαιολογικού Μουσείου Χανίων.
• Αφού, λοιπόν, υπάρχει το αυθεντικό τι πιο λογικό από το να μελετηθεί το υπάρχον τμήμα και να σχεδιαστεί ένα νέο που θα το περιελάμβανε;
• Ε, λοιπόν, έγινε κι αυτό. Λίγο πριν αποφασιστεί η τοποθέτηση του υπάρχοντος συντριβανίου το Γραφείο Παλιάς Πόλης Χανίων δια του μηχανικού του κ. Φιλίππου Τσαγάκη είχε καταθέσει 2-3 προτάσεις τοποθέτησης ενός συντριβανιού που θα περιελάμβανε και το υπάρχον τμήμα με τις λεοντοκεφαλές στον κήπο του Αρχαιολογικού Μουσείου Χανίων. Φυσικά σήμερα μπορεί να γίνει μια επικαιροποίηση των συνθέσεων αυτών. Είναι ευκαιρία να σώσουμε και να αναδείξουμε ό,τι σώθηκε από αυτήν την βενετσιάνικη κρήνη.
Τρεις ευκαιρίες τώρα
• Σήμερα μάλιστα εκτιμούμε ότι συνολικά συντρέχουν τρεις ευκαιρίες για την αλλαγή αυτή.
• Η πρώτη ευκαιρία έχει να κάνει με την ανάπλαση της Χάληδων που έχει γίνει και της Καραολή και Δημητρίου για την οποία η εργολαβία είναι ήδη έτοιμη. Αρα μπορεί τώρα η αλλαγή του συντριβανιού στην πλατεία να συνδεθεί με τις δύο αυτές αναπλάσεις αφού αποτελούν ουσιαστικά ενιαίο σύνολο. Πρόκειται για μια επιπλέον παρέμβαση μικρού κόστους αλλά μεγάλου εικαστικού και ιστορικού οφέλους για την παλιά πόλη. Μια αλλαγή για την οποία όπως γνωρίζουμε, από τις τοποθετήσεις που έχουν γίνει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το γραφείο Παλιάς Πόλης δεν είναι αρνητικό.
• Δεύτερη ευκαιρία θεωρούμε ότι αφού η ανάπλαση της περιοχής δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί η νέα δημοτική αρχή Χανίων, μπορεί να προσθέσει την δική της παρέμβαση – πινελιά δηλαδή την αλλαγή και του αναβρυτηρίου, η οποία είναι βέβαιο ότι θα σηματοδοτήσει μια άλλη εικαστική εικόνα στο έμπα του χανιώτικου λιμανιού. Το λένε οι ντόπιοι το λένε και καταστηματάρχες της πλατείας που ακούν τα σχόλια ντόπιων και τουριστών για το αταίριαστο συντριβάνι. Μια κατασκευή που συν το γεγονός ότι δεν χρησιμοποίησε το σωζόμενο τμήμα, αστόχησε και στην επιλογή του χρώματος του μαρμάρου.
• Τρίτη ευκαιρία. Πολύ σημαντική η παρουσία της κυρίας Μενδώνη στο Υπ. Πολιτισμού και οι προτεραιότητες της κυβέρνησης Μητσοτάκη και των Χανιωτών βουλευτών για άμεση προώθηση των όποιων γραφειοκρατικών διαδικασιών. Εννοούμε ότι η αλλαγή στο συντριβάνι χρειάζεται την έγκριση του ΚΑΣ. Πρόκειται ουσιαστικά για μια μικρή αλλαγή που μάλιστα ταιριάζει περισσότερο στον χώρο και επομένως δεν θα υπάρξει γραφειοκρατική καθυστέρηση.
• Ετσι, του χρόνου, θα μπορέσουμε να υποδεχτούμε τους τουρίστες με μια προστιθέμενη αξία έργων υποδομής της περιοχής: Με την πλατεία συντριβανίου ανανεωμένη εικαστικά με μια νέα σύνθεση συντριβανιού, ταιριαστή με την ενετική ιστορία της και φυσικά με την Χάληδων και την Καραολή ολοκληρωμένες.
• Η πρόταση για την αλλαγή αυτή, για να πραγματοποιηθεί τώρα που… γυρίζει η ανάπλαση της περιοχής θα πρέπει βέβαια να κατατεθεί άμεσα στο Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων. Αλλά θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα την στηρίξουν όλες οι παρατάξεις.
• Θα το κάνουμε;
