Τὸ οὐσιαστικότερο αἴτημα τῆς παιδείας

Τὸ αἴτημα γιὰ μία παιδεία καλύτερη κι οὐσιαστικότερη, γιὰ μία παιδεία συντελεστικὴ στὴ βελτίωση τῆς ζωῆς καὶ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι καθολικό, δηλαδὴ τίθεται ἀπ’ ὅλες τὶς κοινωνίες καὶ σ’ ὅλες τὶς ἐποχὲς γιατὶ ἔχει γίνει κατανοητό, ἀπὸ ἀρχαιοτάτων χρόνων κιόλας, ὅτι ὁποιαδήποτε μεταβολὴ (θετικὴ ἢ ἀρνητική) ὀφείλεται στὴν ποιότητα τῆς παρεχόμενης παιδείας. Ἐξ οὗ κι ἡ πίεση ποὺ ἀσκεῖται κατὰ καιροὺς γιὰ διάθεση σημαντικοῦ μέρους τοῦ προϋπολογισμοῦ μίας χώρας στὴν ἐκπαίδευσή της.
Ὅποτε ἡ συμφορὰ πλήττει μία κοινωνία, εἴτε στὸ οἰκονομικὸ εἴτε στὸ ἠθικὸ καὶ πνευματικὸ ἐπίπεδο, οἱ διάφοροι «πνευματικοί» ταγοὶ σπεύδουν ἐναγωνίως νὰ κρούσουν τὸν κώδωνα τοῦ κινδύνου ζητῶντας δημοσίως βελτίωση τοῦ ἐπιπέδου τῆς παιδείας (ἀναφερόμενοι, κυρίως, στὴν πιὸ ἐπίσημη μορφή της, στὴν ἐκπαίδευση). Τὸ ἴδιο θὰ ἔκανε καὶ κάθε μορφωμένος ἄνθρωπος ποὺ ἔχει καταλάβει ὅτι οἱ νοοτροπίες κι οἱ στάσεις τοῦ ἀτόμου δὲν ἀλλάζουν μὲ νόμους καὶ διατάξεις ἀλλὰ μέσῳ μίας στερεῆς καὶ σωστῆς παιδείας.
Ὡστόσο τὸ αἴτημα γιὰ μία τέτοια παιδεία τίθεται σὲ λάθος βάση. Γιατὶ μπορεῖ νὰ προσδιορίζονται τὰ συστατικὰ στοιχεῖα κι οἱ προσανατολισμοὶ μίας οὐσιαστικῆς παιδείας ἀπ’ τοὺς εἰδικοὺς ἢ τὴν «πνευματικὴ ἡγεσία» τοῦ τόπου, ἀλλὰ σχεδὸν κανεὶς ἀπ’ τοὺς εἰσηγητές της δὲν συμπληρώνει τὸ αἴτημα μὲ τὸ κρισιμότερο ὅλων. Ἐκείνη δηλαδὴ τὴν παράμετρο ποὺ ἀποκρύπτεται ἀπὸ δειλία καὶ φόβο πρὸς τὴν πολιτικὴ ἢ κομματικὴ ἐξουσία (τὸ ἴδιο εἶναι) καὶ μπορεῖ νὰ πραγματώσῃ μία οὐσιαστικὴ παιδεία.
Ἡ παράμετρος αὐτὴ δὲν εἶν’ ἄλλη ἀπ’ τὴν ὁλοκληρωτικὴ ἀπαγκίστρωση τῆς παιδείας (σ’ ὅλες τὶς μορφές της: ἀγωγή, ἐκπαίδευση, πολιτισμός) ἀπὸ ἐκείνους τοὺς ἐπίσημους φορεῖς ποὺ σχετίζονται ἄμεσα ἢ ἔμμεσα μ’ αὐτὴ κι εἶναι ὑπεύθυνοι γιὰ τὸν σχεδιασμό της (ἀναλυτικὰ προγράμματα, προετοιμασία κι ἐπιμόρφωση διδασκόντων κ.λ.π.) καὶ τὴν οἰκονομική της στήριξη· δηλαδή, ἡ ἑκάστοτε πολιτικὴ ἐξουσία καὶ τὸ ἁρμόδιο ὑπουργεῖο.
Ἐπιδίωξη τῆς ἐξουσίας εἶναι ἡ μέσῳ τῆς παιδείας ἀναπαραγωγὴ ὄχι μόνον τῆς ἰδεολογίας της, ἀλλὰ καὶ συγκεκριμένου τρόπου σκέψης ὁδηγητικοῦ πρὸς μόνον ἐκεῖνες τὶς συμπεριφορὲς τὶς ἀποδεκτὲς ἀπ’ τὴν ἑκάστοτε ἐξουσία καὶ τὶς λιγότερο ἐνοχλητικὲς γι’ αὐτήν. Μία παιδεία, ὅμως, ποὺ γίνεται  ὑπόθεση κομματικὴ κι ἄρα δεσμώτης ἰδεολογιῶν δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ χαραχτηρίζεται ἀπὸ μονομέρεια καὶ μεροληψία καὶ νὰ παύῃ νὰ ἀποτελῇ μοχλὸ μεταβολῆς μίας κοινωνίας πρὸς τὸ καλύτερο· παύει ν’ ἀποτελῇ, δηλαδή, ἀπελευθερωτικὴ δύναμη.
Ἡ ἴδια ἡ πραγματικότητα ἐπαληθεύει αὐτὴ τὴ θέση: Κοινωνίες γεμάτες νέους ἀνθρώπους ποὺ τὸ βάζουν στὰ πόδια μπροστὰ στὴν ἀλήθεια, ποὺ ἀρνοῦνται πεισματικὰ κάθε ἀπόπειρα ἀντιλογίας (ἀντιθέτως, συμμορφώνονται μ’ ὁτιδήποτε τοὺς ἐπιβλήθηκε ἤδη ἀπ’ τὰ παιδικά τους χρόνια), ποὺ ἀδυνατοῦν νὰ ἔχουν προσωπικὴ σκέψη καὶ θάρρος νὰ τὴν ἐκφράζουν· ἐν ὀλίγοις νέοι ἄνθρωποι μὲ μοναδικὴ προοπτικὴ στὴ ζωή τους τὴν ὑποταγὴ καὶ τὰ «εὔσημα» τοῦ «καλοῦ πολίτη».
Τὸ αἴτημα γιὰ μία καλύτερη παιδεία θὰ πρέπει πρωτίστως νὰ ἐπαναδιατυπωθῇ ὡς ἑξῆς: Θέλετε ἀνθρώπους ζωντανοὺς ποὺ δὲν ἔχουν χάσει τὴν ψυχή τους καὶ τὸν προσανατολισμό τους; πλάσματα μὲ ἐλεύθερη βούληση καὶ πρόσωπο δικό τους; Ἀπελευθερῶστε τὴν παιδεία ἀπ’ τὴν πολιτική, ἀπὸ κάθε μορφὴ ἐξουσίας ποὺ ἡ παρέμβασή της εἶναι πάντοτε βλαπτική! Ἀφῆστε τοὺς δασκάλους ἐλεύθερους νὰ πράξουν πρὸς κατευθύνσεις ἀποκρυπτόμενες ὣς τὰ τώρα ἀπ’ τὰ κομματικὰ στρατόπεδα. Ἀφῆστε τοὺς δασκάλους νὰ καταργήσουν ἀπ’ τὴ ρίζα κιόλας τὴ βεβαιότητα τῶν πολιτευτῶν ὅτι εἶναι συνοδοιπόροι τους!
Γύρω ἀπ’ τὸ κουφάρι τῆς παιδείας συναθροίστηκαν κόνδορες καιροσκόποι κι ἐφήμεροι καὶ μέχρι νὰ χαθῇ τὸ πτῶμα, ἡ ἀτμόσφαιρα θάναι ἀποπνιχτικὴ καὶ κανεὶς δὲν θὰ μπορῇ ν’ ἀναπνεύσῃ.
Διῶξτε τους!!!