Στη χώρα μας έχουμε δώσει διάφορους χαρακτηρισμούς στα κόμματα. Αυτά όμως που μπορούν να επηρεάσουν την πολιτική ζωή της χώρας είναι τα κόμματα εξουσίας. Αυτά μπορούν να ασκήσουν εξουσία σύμφωνα με την λαϊκή ετυμηγορία και να δείξουν στο εκλογικό σώμα αν οι προεκλογικές τους διακηρύξεις εφαρμόζονται. Αν αυτά που υπόσχονται ήσαν θέσεις υποσχεσιολογίας ή διαμαρτυρίας.
Eίναι γεγονός ότι στην Ελλάδα η διαμόρφωση του κομματικού συστήματος και η φυσιογνωμία των κομμάτων δεν καθορίσθηκαν από μεγάλες ταξικές αντιθέσεις. Γιατί δεν υπάρχουν σαφείς διαχωριστικές ταξικές γραμμές. Οι αντιπαραθέσεις των κομμάτων προέρχονται από οξείες αντιθέσεις και όχι από ταξικό αγώνα. Δηλαδή στην χώρα μας δεν υπήρξε ταξική ψήφος αλλά τα κόμματα εξουσίας κυριαρχήθηκαν από την πολυσυλλεκτικότητα. Ήσαν διαταξικά κόμματα. Μπορεί κάποιο κόμμα να υπερείχε στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα και κάποιο άλλο στα κατώτερα στρώματα, όμως οι διαφορές τους δεν μπορούν να θεωρηθούν εκφράσεις “ταξικής” ψήφου.
Στην μεταπολίτευση κυριάρχησε η πολιτική σύγκρουση στην γενική πολιτική και όχι στην θεματολογική πολιτική. Συγκρούσθηκαν δηλαδή περισσότερο οι ισχυρές πολιτικές παραδόσεις και οι ισχυρές πολιτικές προσωπικότητες. Η Κρήτη π.χ. ψήφιζε ΠΑΣΟΚ και σήμερα ΣΥΡΙΖΑ ενώ η Λακωνία ψηφίζει Ν.Δ. Η ψήφος σ’ αυτές τις περιοχές είναι επηρεασμένη από την ισχυρή πολιτική παράδοση. Αλλά και ο προσωποπαγής χαρακτήρας της ηγεσίας των κομμάτων ήταν καθοριστικός παράγοντας.
Ο ρόλος των χαρισματικών ηγετών ήταν βασική προϋπόθεση για την αποδοχή τους από το εκλογικό σώμα. Ο πολιτικός ηγέτης προσωποποιεί τον κοινό παρονομαστή, τις βασικές αξίες του κόμματος, την επικοινωνιακή στρατηγική του κόμματος, τις κεντρικές επιλογές του κόμματος. Οι πολιτικοί ηγέτες προσωποποιούν τον κομματικό ανταγωνισμό περισσότερο και λιγότερο την ιδεολογική αντιπαράθεση.
Στα κόμματα εξουσίας ο ηγέτης αποτελεί την αιχμή του δόρατος. Η ιδεοληψία ότι τα αρχηγικά κόμματα ανήκουν στην ιστορία δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από το εκλογικό σώμα. Γιατί αυτό προτιμά χαρισματικούς ηγέτες! Τα κόμματα εξουσίας λοιπόν πρέπει να κινούνται στο πεδίο της πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας και λιγότερο στο πεδίο των ιδεοληψιών. Μόνο με ιδεοληψίες ασχολούνται τα κόμματα εκείνα που γνωρίζουν ότι δεν θα γίνουν ποτέ κόμματα εξουσίας. Οι θεσμοί και οι πολιτικές των κομμάτων εξουσίας, δεν πρέπει να προκύπτουν από δόγματα και αφηρημένες θεωρήσεις. Πρέπει να προσαρμόζονται στις συγκεκριμένες συνθήκες, είτε πολιτικές, είτε κοινωνικές και να παίρνουν υπ’ όψη τους κυρίως την ιδιοσυγκρασία του Λαού!
Και ο λαός μας, στην προκειμένη περίπτωση, θέλει το κόμμα του νά ‘χει αρχηγό!
Γνωρίζει ο λαός ότι όταν ένα κόμμα δεν διαθέτει ηγεσία, τότε θα μεταβληθεί σ’ ένα κονιορτό δυνάμεων που θα το οδηγήσει σε δυσχέρεια και σε αναρχία. Χωρίς ισχυρή ηγεσία τα κόμματα θα ρυθμίζονται από την τύχη και την αναρχία.
Αυτό θα συμβεί όταν θα αρχίσουν οι αμφισβητήσεις για την ηγεσία ενός κόμματος. Όταν η ηγεσία είναι “λειψή” τότε η αμφισβήτηση είναι άμεση. Όταν όμως δεν είναι, τότε είναι έμμεση και οι αμφισβητήσεις κρύβονται πίσω από διάφορες ιδεοληψίες. Το κόμμα δεν είναι δημοκρατικό. Είναι αρχηγικό! Είναι γεγονός ότι μετά την μεταπολίτευση οι Έλληνες ήθελαν μια σύγχρονη Δημοκρατία με δημοκρατικά οργανωμένα κόμματα. Όμως τελικά υπερίσχυσαν και επιβίωσαν τα αρχηγικά κόμματα. Μπορεί να περάσαμε από τα κόμματα των κομματαρχών στα μαζικά κόμματα, αλλά ο ρόλος του ηγέτη ενός κόμματος ήταν καθοριστικός για την πορεία του. Έζησα σαν βουλευτής της Ε.Κ. την διάλυσή της το 1977. Κύρια αιτία της διάλυσης ήταν οι ομαδοποιήσεις μέσα στο κόμμα και ότι βρέθηκε ανάμεσα σε δύο ισχυρές πολιτικές προσωπικότητες. Τον Κ. Καραμανλή και τον Α. Παπανδρέου.
Η μεταδιδακτορική Ε.Κ. δεν υστερούσε ούτε σε επιφανή και αξιόλογα στελέχη, ούτε σε πολιτικές θέσεις. Μάλιστα ο Κ. Καραμανλής με τους 220 βουλευτές το 1974, έλεγε στον Γ. Μαύρο με τους 61 βουλευτές: «Γιώργο, αν είχα τα στελέχη σου, θα ‘κανα δυο κυβερνήσεις»!
Και όμως δεν μπόρεσαν τα επιφανή στελέχη να σώσουν το κόμμα! Διαλύθηκε γιατί δεν ήταν αρχηγικό κόμμα! Όπως ήσαν τα κόμματα του Κ. Καραμανλή και του Α. Παπανδρέου.
Ο αρχηγός λοιπόν του κόμματος εξασφαλίζει όχι μόνο την συνύπαρξη των διαφορετικών ρευμάτων, όχι μόνο εκφράζει την καθοδήγηση και την ιδεολογική συγκρότηση του χώρου, αλλά με την χαρισματικότητά του οδηγεί το κόμμα στην αποδοχή του από το εκλογικό σώμα.
Το κόμμα Φιλελευθέρων του Ε. Βενιζέλου επέζησε και μετά τον θάνατο του ιδρυτή του, όχι γιατί λειτούργησε σαν οργανωμένο κόμμα αρχών, αλλά γιατί ο Βενιζέλος παρείχε ισχυρή πολιτική προβολή και μετά τον θάνατό του.
Δηλαδή τα κόμματα με χαρισματικούς ηγέτες επιβιώνουν και μετά τον θάνατό τους!
Σήμερα τα στελέχη των κομμάτων πιστεύουν ότι είναι δυνατό να αναδειχθούν στην διεύθυνση του κόμματος, από περιστάσεις που θα τους δώσουν την ευκαιρία να κατακτήσουν μια αρχηγική θέση. Και πιέζουν να ‘ρθουν αυτές οι περιστάσεις με αμφισβητήσεις είτε προς την ηγεσία, είτε προς τις πολιτικές θέσεις του κόμματος. Μέχρι τότε προσπαθούν να δημιουργήσουν το προσωπικό τους προφίλ, ελπίζοντας ότι θα αποτελέσουν την διάδοχη κατάσταση.
ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ
Οι προχθεσινές δηλώσεις του Τσακαλώτου στην εφημερίδα “ΤΟ ΒΗΜΑ”, ότι τα αρχηγικά κόμματα ανήκουν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, δεν ήσαν χωρίς στόχευση.
Στόχευαν τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τσίπρα! Είχαν προηγηθεί κι άλλες δηλώσεις που αμφισβητούσαν την “πρωτοκαθεδρία” Τσίπρα. Και δικαιολογημένα έγιναν αντικείμενο κομματικής εκμετάλλευσης από τα άλλα κόμματα. Αν έχει διαφωνίες οφείλει να τις εκθέτει στα κομματικά όργανα και αυτά δημοκρατικά να αποφασίσουν για την ορθότητά τους. Δηλώσεις δίκην “προνουτσιαμέντου” κάνουν ζημιά στο κόμμα. Και όταν διαλυθεί ένα κόμμα όλα τα στελέχη του χάνονται. Δυστυχώς το ‘ζησα!! Η μεθοδολογία που ακολουθεί ο Τσακαλώτος είναι γνωστή. Έχει δοκιμασθεί σ’ όλα τα αστικά κόμματα. Όταν ήθελε ο Ε. Αβέρωφ να αποτελέσει τον εναλλακτικό πόλο της ΝΔ., έκανε εσωκομματική αντιπολίτευση στον Γ. Ράλλη.
Όταν ήθελε ο Μ. Έβερτ να αποτελέσει τον εναλλακτικό πόλο της Ν.Δ., έκανε εσωκομματική αντιπολίτευση στον Κ. Μητσοτάκη. Όταν ήθελε ο Σημίτης να αποτελέσει τον εναλλακτικό πόλο του Α. Παπανδρέου, είχε απομακρυνθεί από το περιβάλλον του βαριά ασθενούς Α. Παπανδρέου. Υπάρχουν όμως και ιστορικά παραδείγματα που όταν τα κόμματα παρουσιάζουν δυαρχία, τότε δεν μπορούν να πείσουν το εκλογικό σώμα. Όταν η Ε.Κ. παραμέρισε την δυαρχία του Σ. Βενιζέλου και Γ. Παπανδρέου και ο Βενιζέλος δήλωσε ότι «αρχηγός της Ε.Κ. είναι μόνο ο Γ. Παπανδρέου», τότε το κόμμα προχώρησε και πήρε την κυβέρνηση! Ο Τσακαλώτος οφείλει νάχει υπ’ όψη του αυτό το παράδειγμα και να εγκαταλείψει την μεθοδολογία των πρώτων παραδειγμάτων.
Σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία είναι ένα ισχυρό κόμμα. Πήρε στις τελευταίες εκλογές 32%, έχοντας απέναντί του μια ολοκληρωτική επίθεση. Ο αρχηγός του προσπαθεί να μετατρέψει το κόμμα σε μια μεγάλη προοδευτική και δημοκρατική παράταξη. Να υπάρξει οργανωτική αντιστοιχία με τα μεγάλα ποσοστά που πήρε σε συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις.
Γνωρίζει ότι αυτά τα ποσοστά προέρχονται από τα αριστερά προς το κέντρο και δικαιολογημένο το άνοιγμά του προς τις κεντροαριστερές δυνάμεις. Δυστυχώς είχαμε άμεση αντίδραση του Τσακαλώτου. Ίσως να πιστεύει ότι οι 53 συνεργάτες του καταλαμβάνουν μεγαλύτερο πολιτικό χώρο από τα 2.000.000 ψηφοφόρους! Είναι λοιπόν επόμενο, οι αντίπαλες πολιτικές δυνάμεις προς τον ΣΥΡΙΖΑ να εκμεταλλεύονται τις δηλώσεις του Τσακαλώτου.
Γιατί ο στόχος αυτών των δυνάμεων είναι να φύγει από την “μέση” ο Τσίπρας. Γιατί γνωρίζουν ότι χωρίς τον Τσίπρα, δεν μπορεί να υπάρξει μια μεγάλη προοδευτική παράταξη. Χωρίς αυτόν η δημοκρατική και προοδευτική παράταξη θα γίνει κονιορτός. Και θα περάσουν πολλά χρόνια για να ξαναμαζευτεί. Οι πολιτικές ηγεσίες, όταν δεν είναι δημιουργήματα της οικογενειοκρατίας, δεν “προκατασκευάζονται”. Η παρουσία λοιπόν του Α. Τσίπρα είναι καθοριστική για το μέλλον της δημοκρατικής παράταξης. Για να αποτελέσει την κυβερνητική λύση, όταν ο Λαός θα αρχίσει να αναζητά μια άλλη κυβέρνηση. Θέλουν λοιπόν να βγάλουν από την “μέση” τον αρχηγό του ΣΥΡΙΖΑ Α. Τσίπρα.
Δεν το αντιλαμβάνεται ο Τσακαλώτος;
Τελειώνοντας θα υπενθυμίσω την “ιστορική” δήλωση του Κατσιφάρα: «Αν έλειπε ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν θα μας γνώριζε ούτε ο θυρωρός της πολυκατοικίας».
Το ίδιο θα μπορούσε να πει αν ζούσε σήμερα και για τον Αλ. Τσίπρα. Που πήρε ένα κόμμα με 3% και το ‘κανε κυβέρνηση.
«Αν έλειπε ο Αλέξης Τσίπρας, τον Τσακαλώτο θα τον ήξεραν μόνο οι φοιτητές του»!
