Ιστορικό ντοκιμαντέρ που έχει προβληθεί κατ’ επανάληψη από την Cosmote tv και αναφέρεται στη ζωή και δράση ενός από τους ευάριθμους και ηρωικούς καπεταναίους της Εθνικής Αντίστασης, κατά τη γερμανική κατοχή, γίνεται αναφορά και στη δράση των Σουμπεριτών. Των ανθρώπων εκείνων που ντύθηκαν τη στολή των κατακτητών και υπό τη διοίκηση ενός εγκληματικού τύπου, του δεκανέα Φ. Σούμπερτ, επέφεραν περισσότερα δεινά σε Κρητικούς και από τους ίδιους τους κατακτητές.
Πάνω στην, γι’ αυτό το θέμα, συζήτηση παρενέβη σοβαρός και κάποιας ηλικίας γιος άλλου καπεταναίου της αντίστασης, για να μας πληροφορήσει ότι: Οι Σουμπερίτες ήταν απ’ όλη την Κρήτη. Από Χανιά, Σέλινο, Ρέθυμνο, αλλά δεν ονομάτισε άλλες περιοχές.
Ο καθηγητής Παν. Θ. Φωτίου, μετά από έρευνες πολλών χρόνων, μας πρόσφερε ένα καταπληκτικό σύγγραμμα με τίτλο «Η Ναζιστική Τρομοκρατία στην Ελλάδα», έκδ. του 2011, που κυρίως αναφέρεται στην αιματηρή παρουσία του Σούμπερτ και του Ελληνικού «Σώματος Κυνηγών» στην Κρήτη και Μακεδονία. Βιβλίο που θα έπρεπε να έχουν όλοι οι Κρητικοί (σελίδες 520).
Σε αυτό κατάφερε να καταγράψει τα ονόματα όλων των ανδρών που υπηρέτησαν σε αυτό το σώμα και με την ηλικία, τόπο καταγωγής και την τύχη τους μετά το πέρας της κατοχής.
Για την καταγωγή αυτή αντιγράφω: Από Κρουσώνα Ηρακλείου 50. Από άλλες περιοχές του Ηρακλείου 39. Από Χανιά ένας, Ρέθυμνο τρεις, Λασίθι ένας, καταγωγή από Αθήνα δύο και 19 με τα ονόματα αλλά ανεξακρίβωτος τόπος καταγωγής. Αυτή είναι η πραγματικότητα.
Φυσικά και για τον τόπο προέλευσής τους δεν υπάρχει η συλλογική ευθύνη, και μάλιστα όταν σε χωριά όπως ο Κρουσώνας σε όλους τους αγώνες του έθνους οι άνθρωποι πρόσφεραν πολλά, μέχρι τη ζωή τους, και οι πολυάριθμοι αντάρτες της αντίστασης από αυτό το χωριό τιμώρησαν αμείλικτα τους προδότες συγχωριανούς των, με εκτελέσεις και ρίψεις σε τρύπες (νταύκους).
Για την ιστορία, αντιγράφω ότι: μετά το τέλος της κατοχής ένας μεγάλος αριθμός εκτελέσθηκε από αντάρτες, στον Κρουσώνα και όλη την Κρήτη. Αρκετοί καταδικάσθηκαν ερήμην σε θάνατο, αφού δεν είχαν εντοπισθεί. Λίγοι παρόντες σε θάνατο με εκτέλεση μόνο ένας ή δύο. π.χ. Ο Σουμπερίτης παπάς, θανατοποινίτης, μετά από επτά χρόνια φυλάκισης, άνοιξε καφενείο στην Αθήνα με συνέταιρο άλλο Σουμπερίτη. Ακόμη, διέφυγαν μερικοί, μαζί με τους αποχωρούντες Γερμανούς, άλλοι σε χώρες της Αφρικής, κ.λπ., όπου διέπρεψαν σαν επιχειρηματίες. Ας σημειωθεί ότι ο παπάς που ανέφερα, με την παπαδιά του διέμεναν κάποιους μήνες στον ένα όροφο της γιαγιάς μου Γαμπαδάκη, στον Τοπανά της παλιάς πόλης, που είχε επιταχθεί από τον Σούμπερτ και είχε να μου διηγηθεί αρκετές ιστορίες.